Δέκα χρόνια μετά την επονείδιστη εκείνη σελίδα για την ιστορία της Ευρώπης, που κηλιδώθηκε ανεξίτηλα από το πολύνεκρο ναυάγιο στη Λαμπεντούζα στις 3 Οκτωβρίου 2013, κατά το οποίο έχασαν τη ζωή τους 368 μετανάστες (που το επίσημο ιταλικό κράτος υπό την ακροδεξιά κυβέρνηση της Τζόρτζιας Μελόνι αρνήθηκε να τιμήσει) το μεταναστευτικό και ο χειρισμός του εξακολουθεί να αποτελεί έναν πονοκέφαλο. Και όχι μόνον για την ήπειρό μας. Μέσα σε τούτα τα χρόνια οι 28.000 νεκροί, που έχασαν τη ζωή τους αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο, φευ!, έχουν πάψει να βαραίνουν τις συνειδήσεις του μέσου πολίτη, καθώς η μετανάστευση έχει δαιμονοποιηθεί και ποινικοποιηθεί μέσα στην εθνικιστική υστερία που σιγά σιγά δηλητηριάζει τις καρδιές των λαών.

Οι λιγοστές θαρραλέες αποφάσεις υπέρ των διωκόμενων μεταναστών από τολμηρούς δικαστές, όπως η Γιολάντα Αποστόλικο στην Κατάνια, που αψηφούν τις επιθέσεις των ξενοφοβικών ηγετών τύπου Ματέο Σαλβίνι, μπορεί να βρίσκουν κι άλλους μιμητές (όπως στην περίπτωση μίας άλλης δικαστού στη Ραγκούζα υπέρ άλλων 6 Τυνησίων ή στη Φλωρεντία), δεν αρκούν όμως για να τιθασεύσουν τη ρατσιστική υστερία των κυβερνήσεων.

Κυβερνήσεων που με τις νεο-αποικιακές πολιτικές τους και τον νέο επεκτατισμό -πρακτικές που έχουν εγκαινιασθεί με τις νέες ενεργειακές ανάγκες της Δύσης και με την ευρωατλαντική αντιπαράθεση με την Κίνα και τη Ρωσία για την επιρροή σε πολλές Αφρικανικές χώρες- διαιωνίζουν τις συγκρούσεις στη Μαύρη Ήπειρο, την πείνα και τις ανισότητες, εντείνουν την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στη ζώνη αυτή. Συνθήκες που υποδαυλίζουν τη φτώχεια, τους λιμούς και  τις συγκρούσεις, που αναγκάζουν μεγάλα τμήματα του ντόπιου πληθυσμού να μετακινούνται, ως επήλυδες ή πρόσφυγες και να αναζητούν ελπίδα στο μέρος εκείνο του κόσμου που ευθύνεται για τα δεινά τους.

Οι εμβαλωματικές και για τούτο πάντα αποτυγχάνουσες συμφωνίες της Δύσης με κυρίως τυραννικά ή διεφθαρμένα καθεστώτα (όπως αυτή με την Τυνησία) για να συγκρατήσουν σε χώρες-φυλακές εκτός Ευρώπης τους αναζητητές του δυτικού Ελντοράντο. Εξαιτίας αυτού, οι Αφρικανοί κυρίως επίδοξοι μετανάστες τολμούν την είσοδο στην Ευρώπη μέσα από εναλλακτικές πορείες. Οι Κανάριοι νήσοι, προορισμός εξίσου κοντινός και όμοια επικίνδυνος, είναι ένας από αυτούς για τους μετανάστες από τη Δυτική Αφρική. Την περασμένη εβδομάδα ένας αριθμός ρεκόρ 2.300 αφίξεων καταγράφηκε στις Νήσους, προκαλώντας μία πραγματική «κατάρρευση» του συστήματος υποδοχής. Με το κύριο πρόβλημα πάντοτε να παραμένει η διαπίστωση εάν κάποιοι από τους νέους, που κυρίως φθάνουν τολμώντας τον επικίνδυνο τούτο θαλάσσιο διάπλου, είναι ανήλικοι ή όχι.

Όσο οι θαλάσσιες διαδρομές γίνονται διαπιστωμένα όλο και πιο επικίνδυνες, όσο οι συνθήκες για την είσοδο στην Ευρώπη  γίνονται πιο δύσκολες, λόγω και των μέτρων αποτροπής, η ήπειρός μας δεν αποτελεί πια τη μοναδική Γη της Επαγγελίας για τους Αφρικανούς. Περιέργως πώς, τον τελευταίο καιρό στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και τα στόματα, κυρίως των ανθρώπων στη Δυτική Αφρική, βρίσκεται η Νικαράγουα. Μην πιστεύεστε όμως ότι μνημονεύεται η χώρα τούτη ως παραδείσιος προορισμός. Απλώς, αυτή η μικρή χώρα στην Κεντρική Αμερική πλέον έχει μετατραπεί στο νέο εφαλτήριο για την είσοδο των Αφρικανών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Πολλοί Μαυριτανοί, αλλά και Σενεγαλέζοι, Σομαλοί ή από το Μαλί, όπως και νέοι άλλων αφρικανικών εθνικοτήτων έχουν ανακαλύψει αυτή τη νέα διαδρομή προς τη χώρα του θείου Σαμ μέσω των ΜΚΔ. Μέσα από αυτά προτείνονται  νέες διαδρομές και προτάσεις για την «Κάθοδο των (Αφρικανών) Μυρίων». Γιατί και η νέα διαδρομή προσφέρει μία πολύ πιο εύκολη, απ’ όλες τις απόψεις, πρόσβαση προς την πλούσια χώρα του αμερικανικού Βορρά. Κυρίως γιατί βοηθά να παρακάμψουν το ιδιαίτερα επικίνδυνο Darien Gap, ένα ορεινό τροπικό δάσος μεταξύ Κολομβίας και Παναμά, που παρεμβάλλεται στη διαδρομή της παραδοσιακής οδού προς τις ΗΠΑ. Μέχρι πρότινος η προσέγγιση στις ΗΠΑ σήμαινε αεροπορική άφιξη, κυρίως μέσω Τουρκίας ή σπανιότερα -διότι προϋπέθετε και τη θαλάσσια διάβαση- μέσω Σεβίλλης, στην Ισπανία, στη Βραζιλία και την Κολομβία.  Όμως η μεγάλη ταλαιπωρία και οι πολλαπλοί θάνατοι κατά τη διάρκεια αυτής της μεγάλης πορείας, η οποία διαρκεί τουλάχιστον έξι ημέρες μέσω του Darien Gap, έχει οδηγήσει τα κυκλώματα και τους παράνομους μετανάστες να προτιμούν τη Νικαράγουα .

Το πόσο ιδανική είναι αυτή η διαδρομή το μαρτυρά το γεγονός ότι περίπου 8.500 Μαυριτανοί είχαν διασχίσει παράνομα τα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό στην Τιχουάνα και στην Οαχάκα στα νότια του Μεξικού. Όλοι τους είχαν φθάσει στο Μεξικό με βίζα από τη Νικαράγουα, καθώς η χώρα αυτή χορηγεί βίζες χαμηλού κόστους σε Αφρικανούς.

Μάλιστα, ο Διεθνής Οργανισμός για τους Μετανάστες (ΙΟΜ) ανέφερε ότι φέτος έχει αλλάξει η τάση της διαδρομής προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου 2023, το Darien Gap είχαν διασχίσει μόλις 4.100 Αφρικανοί διέσχισαν, 65% λιγότεροι από πέρυσι. Απεναντίας το πρώτο επτάμηνο του τρέχοντος έτους, 19.412 Αφρικανοί  πέρασαν από την Ονδούρα, χώρα που συνορεύει με τη Νικαράγουα, δηλαδή 553 % περισσότεροι από το 2022.Το ταξίδι στις ΗΠΑ είναι πολύπλοκο και ακριβό.  Η διαδρομή είναι η εξής: Ντακάρ-Καζαμπλάνκα-Μαδρίτη- Σαλβαδόρ- Νικαράγουα και η τιμή κυμαίνεται από τα  8.000 στα 12.000 ευρώ.

Είναι φυσικό πως οι νέοι -γιατί νέοι είναι κυρίως όσοι αποτολμούν αυτό το άλμα- που μπορούν να αντέξουν οικονομικά αυτή τη διαδρομή προέρχονται από εύπορες οικογένειες ή μπορούν να ανταποκριθούν παντοιοτρόπως σε ένα τέτοιο έξοδο ή έχουν συγγενείς που ζουν ήδη στις ΗΠΑ και είναι πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι τους.

Μόλις προσγειωθούν στη Νικαράγουα, οι νέοι συνεχίζουν την οδύσσειά τους με λεωφορεία ή άλλα οχήματα. Χάρις σε ένα δίκτυο από λαθρεμπόρους και ντόπιους οδηγούς, οι μετανάστες καταφέρνουν να διασχίσουν την Ονδούρα και τη Γουατεμάλα χωρίς προβλήματα και τελικά φτάνουν στο Μεξικό. Από εκεί διασχίζουν μέσα από τις παράνομες οδούς τα σύνορα και εισέρχονται στις ΗΠΑ, όπου πολλοί στη συνέχεια παραδίδονται αυθόρμητα στη συνοριακή αστυνομία για να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Συνολικά, 1.176 Σενεγαλέζοι υπέβαλαν αίτηση το 2022 σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Μόλις κατατεθεί η αίτηση, κρατούνται γενικά για λίγες μέρες σε αμερικανικούς καταυλισμούς προσφύγων και στη συνέχεια, για την πλειονότητα των μεταναστών, αρχίζει ένας αγώνας με τον χρόνο, προκειμένου να τακτοποιηθεί η κατάστασή τους και να λάβουν άδεια εργασίας. Οι πιο τυχεροί είναι όσοι έχουν ήδη κάποια μέλη της οικογένειάς τους στις ΗΠΑ. Οι υπόλοιποι όμως, συχνά συναντούν μεγάλες δυσκολίες σε εκείνο το σημείο. Κάτι που, προφανώς, δεν αναφέρεται ποτέ στους λογαριασμούς κοινωνικών δικτύων των διακινητών που διαφημίζουν τα ταξίδια της ελπίδας. Και που φυσικά δεν αναφέρουν και τις άλλες περιπέτειες που μπορούν να αντιμετωπίσουν στη διάρκεια του ταξιδιού. Τον Αύγουστο ένα λεωφορείο με μετανάστες κατακρημνίσθηκε σε μία ορεινή διαδρομή στο Μεξικό με 18 νεκρούς, μεταξύ τους κι ένας Μαυριτανός, ενώ άλλοι δύο διακομίσθηκαν στο νοσοκομείο.

Στις ΗΠΑ, αρκετοί Μαυριτανοί λειτουργούν ως διοργανωτές ταξιδιών: φροντίζουν για την αγορά εισιτηρίων, διευκολύνει τις διαδικασίες στο αεροδρόμιο αναχώρησης, ώστε να μην πέσουν θύματα οι «πελάτες» του σε διεφθαρμένους αστυνομικούς που ζητούν το «φιλοδώρημά» τους. Δίνουν οδηγίες για το δρομολόγιο που πρέπει να ακολουθήσουν οι επίδοξοι μετανάστες σε κάθε στάδιο και μεταβιβάζουν κάποια από τα χρήματα–που είχαν πληρώσει προκαταβολικά -για να μην πέσουν οι μετανάστες θύματα ληστών στην πορεία τους για τις ΗΠΑ.

Η νέα διαδρομή αποδεικνύεται πολύ ελκυστική, κυρίως για τους νέους που θέλουν να ξεφύγουν από την ανασφάλεια, τη βία, τη φτώχεια κι αποζητούν ένα ειρηνικό μέλλον. Όπως εξηγεί στην εφημερίδα Le Monde ένας Σενεγαλέζος καθηγητής «το παν/μιο Μπακέλ έχει κυριολεκτικά απορφανισθεί από φοιτητές τους τελευταίους μήνες». Ενώ ένα κορίτσι από τη Μαυριτανία επισήμανε πως οι γονείς της πούλησαν μέρος του κοπαδιού τους για να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι της. Πολλοί από εκείνους που αναχώρησαν από το αεροδρόμιο του Νουακσότ δήλωσαν ότι δραπετεύουν από την οικονομική ανασφάλεια στη Μαυριτανία (μία χώρα διαιρεμένη ανάμεσα στους αραβικής καταγωγής και τους Αφρικανούς) και κυρίως από την κρατική βία κατά του μαύρου πληθυσμού της χώρας. Τα συμπτώματα της αποτυχίας -κυρίως της γαλλικής νεοαποικιοκρατικής πολιτικής στην περιοχή- αρχίζουν να πιέζουν και την ένθεν του Ατλαντικού περιοχή.