Όταν γράφαμε από τούτη τη στήλη και παρουσιάζαμε το ντοκιμαντέρ για τα σινεμά της Καλλιθέας, μια περιοχή που κάποτε μπορούσε να επαίρεται ότι ίσως διέθετε τις περισσότερες σκοτεινές αίθουσες, σε αναλογία με τον πληθυσμό της, στο λεκανοπέδιο, αναφερόμασταν αναπόφευκτα στον τελευταίο χειμερινό κινηματογράφο που της απέμενε: το «Αλεξάνδρα». Δε φανταζόμασταν ότι έναν χρόνο αργότερα, το «Αλεξάνδρα», για λόγους παντελώς ξένους από τον οικονομικό παράγοντα και πέρα από την ίδια βούληση και το μεράκι της οικογενειακής επιχείρησης που τον λειτουργεί, κλείνει λόγω επιθυμίας του ιδιοκτήτη του χώρου.
Η τραγική ειρωνεία δε, είναι πως, αβοήθητο, το «Αλεξάνδρα» βάζει λουκέτο ακριβώς την ημέρα που εισάγεται προς συζήτηση στη Βουλή το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση και τις χρηματοδοτήσεις στον κινηματογράφο και τα περίφημα rebate για την παραγωγή ξένων ταινιών στην Ελλάδα. Ταινίες όμως, που το φιλοθεάμον κοινό στην Καλλιθέα, μια πόλη με 300.000 κατοίκους σχεδόν, δεν θα μπορεί να χαρεί, μιας και θα στερηθεί τον στερνό του κινηματογραφικό «πνεύμονα». Βέβαια, κάποιος θα αντιτείνει πως δεν μπορεί να υπάρξει κάποια βοήθεια σε μία ακριβώς ιδιωτικής φύσεως «συναλλαγή». Άλλωστε αυτή η φύση της ιδιωτικής συμφωνίας μεταξύ ενός αιθουσάρχη κι ενός ιδιοκτήτη του χώρου, στο όχι πολύ απώτερο παρελθόν οδήγησε στο λουκέτο πραγματικά ιστορικούς ή εμβληματικούς κινηματογράφους στην Καλλιθέα. Εκεί που κάποτε, όπως έλεγε και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στα ανυπέρβλητα κείμενά του για τον κινηματογράφο, «διαπαιδαγωγούνταν» στις νέες κοινωνικές και τεχνικές συνθήκες της καθημερινότητας, δεν διασκέδαζαν απλώς, σήμερα φιγουράρουν σουπερ μάρκετ (βλέπε Τροπικάλ και Φλερύ), μπουτίκ μεταχειρισμένων ρούχων (Ετουάλ) ή παραμένουν αδειανοί χώροι(Αφαία, Μαργαρίτα κλπ), με τις σβησμένες επιγραφές τους να θυμίζουν πως κάποτε εκεί σχηματίζονταν ουρές θεατών, που ήθελαν να δουν μία ταινία. Για να μην πούμε για τους δεκάδες, κυριολεκτικά, θερινούς κινηματογράφους, που γίνηκαν πολυκατοικίες (όπως και άλλοι πολλοί θερινοί) ή γκαράζ.
Πάλι θα πει κανείς πως έχουν αλλάξει οι εποχές και ο τρόπος διασκέδασης των ανθρώπων. Πλέον ο τρόπος ζωής κι εργασίας, αλλά και το κόστος του εισιτηρίου, ευνοεί στο να καθίσουν οι άνθρωποι στο σπίτι τους και να δουν τις ταινίες στην plasma οθόνη τους. Όμως, το επιχείρημα τούτο μπορεί να λειτουργεί και αντίστροφα: οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να κοινωνικοποιηθούν και να δημιουργήσουν ένα δέσιμο, έστω και αυτοτελές, με τον διπλανό τους, σε έναν κινηματογράφο. Οι άνθρωποι, θέλουν να πηγαίνουν στον κινηματογράφο, βέβαια όχι τόσο συχνά όσο παλιότερα, ακριβώς όπως πηγαίνουν στα θέατρα. Ανεπιφύλακτα μπορούμε να ισχυρισθούμε πως οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν στον κινηματογράφο γιατί ακριβώς δεν υπάρχουν πια κινηματογράφοι κι όσοι υπάρχουν, για να ανταπεξέλθουν, προβάλλουν μόνον εμπορικές επιτυχίες ή δε λειτουργούν όλες τις ημέρες.
Ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να λυθεί εάν πραγματικά υπήρχε μία κεντρική πολιτική για την ενίσχυση και της κινηματογραφικής αίθουσας, την παροχή κινήτρων για τη λειτουργία τους και την ανάπτυξη (και σχολικών προγραμμάτων) για τη διαπαιδαγώγηση -με επισκέψεις και προβολές, μαθήματα για την ιστορία του σινεμά, την κοινωνική του διάσταση κλπ. Βέβαια τούτο απαιτεί η Πολιτεία και οι κυβερνήσεις να έχουν μία αληθινή εκτίμηση στην αξία και την κοινωνική λειτουργία του πολιτισμού εν γένει και όχι να τον βλέπουν ως ancillae tourismus, όπως πράττει η κα Μενδώνη (πράγμα που το είδαμε να λάμπει στο πανηγυριώτικο ελληνικό Περίπτερο στη Βενετία και τους λόγους των υπευθύνων του υπουργείου στους ξένους να κάνουν τουρισμό στην Ελλάδα!).
Αλλά πέρα από την πολιτική για την οικονομική στήριξη της λειτουργίας των κινηματογράφων και την ανάπτυξη της κινηματογραφικής παιδείας των νέων γενεών -καθώς εκείνες είναι που περισσότερο αποστρέφουν το βλέμμα από τις σκοτεινές αίθουσες- η ίδια η Πολιτεία θα μπορούσε να αποτρέψει με απτά μέτρα το κλείσιμο ενός αγαθού. Ακόμη και τουριστικού θα λέγαμε (μπας και τ’ ακούσει και το καταλάβει η κα Μενδώνη). Μιας και πολλοί κινηματογράφοι (ιδίως οι θερινοί) θα μπορούσαν να αποτελέσουν και θέλγητρο για τους τουρίστες, που πλέον έχουν εξαντλήσει τις επισκέψεις σε Μουσεία και σε ταβερνεία στην Πλάκα ή το Κουκάκι, να περάσουν μία βραδιά σε μία αίθουσα να δουν ταινίες στην πρωτότυπη γλώσσα τους και να τις κατανοήσουν. Κάτι που συμβαίνει σε αρκετά νησιά το καλοκαίρι, αλλά και σε περιοχές όπου το AirBnB (η Καλλιθέα ραγδαία εξελίσσεται σε μία τέτοια) τείνει να αντικαταστήσει και να εκτοπίσει την κανονική κατοικία.
Τέτοια μέτρα κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι η κήρυξη των κινηματογράφων, ιδίως όσων έχουν ύπαρξη και λειτουργία άνω των 30 ετών, σε «διατηρητέους». Ή ακόμη και σε άλλη περίπτωση, να θεσμοθετηθεί η «απαγόρευση της αλλαγής χρήσης» μίας κινηματογραφικής αίθουσας. Γιατί έτσι θα εξασφαλίζεται πως όταν κλείνει ένας κινηματογράφος θα μπορεί να αντικαθίσταται από έναν άλλον. Και σε όποιους αμφιβάλλουν κι αντιτείνουν ότι έτσι μπορεί να μείνει για πάντα κλειστός ένας χώρος, η περίπτωση του «Αλεξάνδρα», όπως πιστεύω κι αλλού, το διαψεύδει. Στο ντοκιμαντέρ ο τωρινός κι υπό έξωση ιδιοκτήτης εξέφραζε το προσωπικό μεράκι του για να αγοράσει και να ξαναλειτουργήσει την ιστορική τούτη αίθουσα, που γαλούχησε πολλούς Καλλιθεάτες. Μία αίθουσα που στήριξε και ο κόσμος της περιοχής, που πραγματικά διψά για να υπάρχει ένα σινεμά, στο οποίο όχι μόνο ικανοποιούσε την ανάγκη του για διασκέδαση, αλλά επειδή και να το θυμίσουμε αυτό, στην ίδια αίθουσα -όπως πάντα και σε όλα τα άλλα σινεμά- προβάλλονται και παιδικές ταινίες, φιλοξενούνται παιδικές παραστάσεις ή παίζεται ακόμη Καραγκιόζης, εκεί οι γονιοί περνούν πραγματικά ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους, γνωρίζονται μεταξύ τους, ξεφεύγουν από την αποχαύνωση των videogames, του κινητού κλπ δημιουργώντας νέους χώρους και τρόπους κοινωνικοποίησης και διασκέδασης.
Άνθρωποι και φορείς (πχ Cinobo), πρόθυμοι να λειτουργήσουν μία κινηματογραφική αίθουσα, παρά τις αντιξοότητες κάθε τύπου (οικονομικό, ΦΠΑ, φορολογία, αμοιβές εταιρειών διανομής και παραγωγών κλπ) και την αδιαφορία της Πολιτείας, ως προς τα κίνητρα (επιχορηγήσεις, μειώσεις ΦΠΑ, φόρων, ένταξη σε σχολικά προγράμματα), υπάρχουν. Όπως υπάρχουν και θα υπάρχουν άνθρωποι που εξακολουθούν να μαγεύονται από τις σκοτεινές αίθουσες και τη μεγάλη οθόνη. Κόσμος που πηγαίνει στον κινηματογράφο και παρακινεί και τα παιδιά του να το κάνουν γιατί ΥΠΑΡΧΟΥΝ σινεμά, γιατί συνεχίζονται να παίζονται ταινίες σε αυτά.
Αδιάψευστος μάρτυρας είναι οι διαμαρτυρίες, που σχεδόν αυθόρμητα, οργανώθηκαν έξω από το «Αλεξάνδρα», ζητώντας -καλύτερα, απαιτώντας- να μην κλείσει. Επιπλέον έχουν ανοίξει σελίδα συλλογής υπογραφών στο διαδίκτυο, για να διατρανώσουν τη βούλησή τους να μη μείνει η Καλλιθέα το μόνο προάστιο και μάλιστα μεγα-προάστιο των Αθηνών χωρίς ούτε μία χειμερινή αίθουσα. Μπροστά στην αμηχανία, έως απάθεια κι απραξία, του Δήμου να παρέμβει, πχ απαγορεύοντας αλλαγή χρήσης του χώρου για να αποτραπεί το κλείσιμο και η μετατροπή του «Αλεξάνδρα» σε ακόμη ένα σουπερ μάρκετ ή ό,τι άλλο άσχετο με το σινεμά, οι κάτοικοι παίρνουν πρωτοβουλία, μήπως κι η πίεση φέρει αποτέλεσμα. Όλοι θέλουνε να ελπίζουν πως τούτη η απροειδοποίητη κι αδικαιολόγητη κίνηση του ιδιοκτήτη αποσκοπεί μόνον στο να δημιουργήσει κλίμα για να επιβάλει αύξηση στο ενοίκιο. Βέβαια, ο τωρινός αιθουσάρχης δηλώνει πως δεν του έχει γίνει κρούση για μία αύξηση και πως ο ιδιοκτήτης του χώρου ήδη φέρνει ενδιαφερόμενους και τους περιηγεί στο εσωτερικό του, δίχως ο ίδιος ή κάποιος από τους ‘μουστερήδες’ να δηλώνουν σαφώς τι προτίθενται να κάνουν.
Καθώς το καθεστώς ιδιοκτησίας και η έλλειψη νόμου για «διατηρητέα σινεμά» δεν υπάρχουν, ίσως ο Δήμος θα μπορούσε μέσα από μία απαγόρευση άλλης χρήσεως της αίθουσας, να διασώσει το «Αλεξάνδρα» ή να σώσει τα δικά του προσχήματα. Πάντως η κοινωνία των πολιτών της Καλλιθέας δεν θέλει να κλείσει η τελευταία αίθουσα αυτή. Όπως και την προηγούμενη Κυριακή, έτσι και την τελευταία ημέρα της διορίας, με το νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο να συζητείται στη Βουλή, οι κάτοικοι την Τετάρτη στις 18.30 θα συγκεντρωθούν πάλι έξω από το «Αλεξάνδρα» και με μία αυτοσχέδια συναυλία θα αξιώσουν ο χώρος τούτος να παραμείνει ανοικτός και να συνεχίσει να προσφέρει τη διασκέδαση και τις ευκαιρίες κοινωνικοποίησης και πραγματικής χαλάρωσης και δημιουργικής εξόδου, που ένα συλλογικό γεγονός όπως η παρακολούθηση μίας ταινίας μόνο μπορεί να προσφέρει.
