Για παράνομες ισραηλινές επιθέσεις –συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων χωρίς διακρίσεις– οι οποίες προκάλεσαν μαζικές απώλειες μεταξύ των αμάχων και που πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου, κάνει λόγο η Διεθνής Αμνηστία.
Σε μια μακροσκελή ανακοίνωση, η οργάνωση αναφέρει ότι μίλησε με επιζώσες/-ντες και αυτόπτες μάρτυρες, ανέλυσε δορυφορικές εικόνες και επαλήθευσε φωτογραφίες και βίντεο για να διερευνήσει τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς που πραγματοποίησαν οι ισραηλινές δυνάμεις μεταξύ 7 και 12 Οκτωβρίου, οι οποίοι προκάλεσαν φρικτές καταστροφές και σε ορισμένες περιπτώσεις αφάνισαν ολόκληρες οικογένειες.
Στο πλαίσιο αυτό, η οργάνωση παρουσιάζει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των ευρημάτων της σε πέντε από αυτές τις παράνομες επιθέσεις. Όπως υπογραμμίζει, όλες αυτές οι επιθέσεις «παραβίασαν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, επειδή δεν έλαβε εφικτές προφυλάξεις για να γλιτώσουν τους αμάχους, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις που δεν έκαναν διάκριση μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις που μπορεί να στρέφονταν κατά πολιτικών στόχων».
Ακολουθεί η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας:
Ενοχοποιητικές αποδείξεις για εγκλήματα πολέμου ενώ οι ισραηλινές επιθέσεις αφανίζουν ολόκληρες οικογένειες στη Γάζα
Καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να εντείνουν την κατακλυσμιαία επίθεσή τους στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει παράνομες ισραηλινές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων χωρίς διακρίσεις, οι οποίες προκάλεσαν μαζικές απώλειες μεταξύ των αμάχων και πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.
Η οργάνωση μίλησε με επιζώσες/-ντες και αυτόπτες μάρτυρες, ανέλυσε δορυφορικές εικόνες και επαλήθευσε φωτογραφίες και βίντεο για να διερευνήσει τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς που πραγματοποίησαν οι ισραηλινές δυνάμεις μεταξύ 7 και 12 Οκτωβρίου, οι οποίοι προκάλεσαν φρικτές καταστροφές, και σε ορισμένες περιπτώσεις αφάνισαν ολόκληρες οικογένειες. Πιο κάτω η οργάνωση παρουσιάζει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των ευρημάτων της σε πέντε από αυτές τις παράνομες επιθέσεις. Σε καθεμία τους, οι ισραηλινές επιθέσεις παραβίασαν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, μεταξύ άλλων επειδή δεν έλαβαν εφικτές προφυλάξεις για να γλιτώσουν τους αμάχους, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις που δεν έκαναν διάκριση μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις που μπορεί να στρέφονταν κατά πολιτικών στόχων.
«Στη δηλωμένη πρόθεσή τους να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα για να καταστρέψουν τη Χαμάς, οι ισραηλινές δυνάμεις επέδειξαν συγκλονιστική περιφρόνηση για τη ζωή των αμάχων. Έχουν κάνει σκόνη τον έναν δρόμο με κτίρια κατοικιών μετά τον άλλον, σκοτώνοντας μαζικά αμάχους και καταστρέφοντας βασικές υποδομές, ενώ οι νέοι περιορισμοί σημαίνουν ότι η Γάζα σύντομα θα ξεμείνει από νερό, φάρμακα, καύσιμα και ηλεκτρικό ρεύμα. Μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες και επιζώσες/-ντες τόνιζαν ξανά και ξανά πώς οι ισραηλινές επιθέσεις αποδεκάτισαν οικογένειες Παλαιστινίων, προκαλώντας τέτοια καταστροφή που οι επιζώντες συγγενείς δεν έχουν παρά μόνο ερείπια για να θυμούνται τους αγαπημένους τους», δήλωσε η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Οι πέντε περιπτώσεις που παρουσιάζονται εδώ μόλις και μετά βίας αγγίζουν τη φρίκη που έχει καταγράψει η Διεθνής Αμνηστία και καταδεικνύουν τον καταστροφικό αντίκτυπο που έχουν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του Ισραήλ στους ανθρώπους στη Γάζα. Εδώ και δεκαέξι χρόνια, ο παράνομος αποκλεισμός του Ισραήλ έχει καταστήσει τη Γάζα τη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή στον κόσμο: Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσει τώρα για να αποτρέψει τη μετατροπή της σε γιγάντιο νεκροταφείο. Καλούμε τις ισραηλινές δυνάμεις να τερματίσουν αμέσως τις παράνομες επιθέσεις στη Γάζα και να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για την ελαχιστοποίηση της βλάβης των αμάχων και των ζημιών σε μη στρατιωτικούς στόχους. Οι σύμμαχοι του Ισραήλ πρέπει να επιβάλουν άμεσα ολοκληρωμένο εμπάργκο όπλων, δεδομένου ότι διαπράττονται σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου».
Από τις 7 Οκτωβρίου οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει χιλιάδες αεροπορικούς βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας τουλάχιστον 3.793 ανθρώπους, κυρίως αμάχους, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 1.500 παιδιά, σύμφωνα με το παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας στη Γάζα. Περίπου 12.500 έχουν τραυματιστεί και περισσότερα από 1.000 πτώματα εξακολουθούν να βρίσκονται παγιδευμένα κάτω από τα ερείπια.
Στο Ισραήλ, περισσότεροι από 1.400 άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους οποίους άμαχοι, σκοτώθηκαν, ενώ περίπου 3.300 άλλοι τραυματίστηκαν, σύμφωνα με το ισραηλινό Υπουργείο Υγείας, μετά την πρωτοφανή επίθεση που εξαπέλυσαν ένοπλες ομάδες από τη Λωρίδα της Γάζας εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Εκτόξευσαν αδιακρίτως ρουκέτες και έστειλαν μαχητές στο νότιο Ισραήλ, οι οποίοι διέπραξαν εγκλήματα πολέμου, όπως ο σκόπιμος φόνος αμάχων και η ομηρία. Ο ισραηλινός στρατός λέει ότι οι μαχητές πήραν επίσης περισσότερους από 200 αμάχους ομήρους και στρατιωτικούς αιχμαλώτους πίσω στη Λωρίδα της Γάζας.
«Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη Χαμάς και τις άλλες ένοπλες ομάδες να απελευθερώσουν επειγόντως όλους τους αμάχους ομήρους και να σταματήσουν αμέσως την εκτόξευση αδιάκριτων ρουκετών. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία δικαιολογία για τον σκόπιμο φόνο αμάχων υπό οποιεσδήποτε συνθήκες», δήλωσε η Agnès Callamard.
Λίγες ώρες μετά την έναρξη των επιθέσεων, οι ισραηλινές δυνάμεις άρχισαν τον μαζικό βομβαρδισμό της Γάζας. Έκτοτε, η Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες συνέχισαν επίσης να εκτοξεύουν αδιάκριτα ρουκέτες σε αμάχους στο Ισραήλ, σε επιθέσεις που πρέπει επίσης να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου. Στο μεταξύ, στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, τουλάχιστον 79 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων 20 παιδιά, έχουν σκοτωθεί από ισραηλινές δυνάμεις ή εποίκους εν μέσω της έξαρσης υπερβολικής χρήσης βίας από τον ισραηλινό στρατό και της κλιμάκωσης της βίας από τους εποίκους, που υποστηρίζεται από το κράτος, την οποία διερευνά επίσης η Διεθνής Αμνηστία.
Η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να ερευνά δεκάδες επιθέσεις στη Γάζα. Αυτό το άρθρο επικεντρώνεται σε πέντε παράνομες επιθέσεις που έπληξαν κτίρια κατοικιών, έναν προσφυγικό καταυλισμό, μία οικογενειακή κατοικία και μία δημόσια αγορά. Ο ισραηλινός στρατός ισχυρίζεται ότι επιτίθεται μόνο σε στρατιωτικούς στόχους, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις η Διεθνής Αμνηστία δεν βρήκε κανένα στοιχείο για την παρουσία μαχητών ή άλλων στρατιωτικών στόχων στην περιοχή την ώρα των επιθέσεων. Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε επίσης ότι ο ισραηλινός στρατός απέτυχε να λάβει όλες τις εφικτές προφυλάξεις πριν από τις επιθέσεις, μεταξύ άλλων, μη δίνοντας στους Παλαιστίνιους πολίτες αποτελεσματικές προειδοποιήσεις εκ των προτέρων, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν προειδοποίησε καθόλου τους πολίτες και σε άλλες εξέδωσε ανεπαρκείς προειδοποιήσεις.
«Η έρευνά μας υποδεικνύει καταδικαστικά στοιχεία για εγκλήματα πολέμου στην εκστρατεία βομβαρδισμών του Ισραήλ, τα οποία πρέπει να διερευνηθούν επειγόντως. Οι δεκαετίες ατιμωρησίας και αδικίας και το πρωτοφανές επίπεδο θανάτου και καταστροφής της τρέχουσας επίθεσης θα οδηγήσουν μόνο σε περαιτέρω βία και αστάθεια στο Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη», δήλωσε η Agnès Callamard.
«Είναι ζωτικής σημασίας η Εισαγγελία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να επισπεύσει επειγόντως την τρέχουσα έρευνά της σχετικά με τις αποδείξεις για εγκλήματα πολέμου και άλλα εγκλήματα βάσει του διεθνούς δικαίου από όλα τα μέρη. Χωρίς δικαιοσύνη και χωρίς την κατάλυση του συστήματος απαρτχάιντ του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, δεν μπορεί να υπάρξει τέλος στα φρικτά δεινά των αμάχων στα οποία γινόμαστε μάρτυρες».
Ο ανελέητος βομβαρδισμός της Γάζας έχει επιφέρει αφάνταστα δεινά σε ανθρώπους που ήδη αντιμετωπίζουν μια τρομερή ανθρωπιστική κρίση. Μετά από δεκαέξι χρόνια υπό τον παράνομο αποκλεισμό του Ισραήλ, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Γάζας βρίσκεται ήδη κοντά στην καταστροφή, και η οικονομία της είναι σε κατάσταση διάλυσης. Τα νοσοκομεία καταρρέουν, μην μπορώντας να ανταποκριθούν στον τεράστιο αριθμό των τραυματιών και αντιμετωπίζοντας απελπιστική έλλειψη σε φάρμακα και εξοπλισμό που σώζουν ζωές.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη διεθνή κοινότητα να παροτρύνει έντονα το Ισραήλ να τερματίσει την πλήρη πολιορκία του, η οποία έχει αποκόψει τους κατοίκους της Γάζας από τρόφιμα, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και καύσιμα, και να επιτρέψει επειγόντως την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Πρέπει επίσης να πιέσει το Ισραήλ να άρει τον μακροχρόνιο αποκλεισμό της Γάζας, ο οποίος ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία του άμαχου πληθυσμού της Γάζας, είναι έγκλημα πολέμου και αποτελεί βασική πτυχή του ισραηλινού συστήματος απαρτχάιντ. Τέλος, οι ισραηλινές αρχές πρέπει να ανακαλέσουν τη «διαταγή εκκένωσης» που μπορεί να ισοδυναμεί με εξαναγκαστικό εκτοπισμό του πληθυσμού.
Οι πολίτες της Γάζας πληρώνουν το τίμημα
Η Διεθνής Αμνηστία ερεύνησε πέντε ισραηλινές επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 7 και 12 Οκτωβρίου. Μεταξύ 2012 και 2022, όλα τα αιτήματα της Διεθνούς Αμνηστίας για πρόσβαση στη Γάζα είτε απορρίφθηκαν είτε δεν απαντήθηκαν από τις ισραηλινές αρχές. Για το λόγο αυτόν, η οργάνωση συνεργάστηκε με επιτόπιες/-ους ερευνήτριες/-ητές στη Γάζα, που επισκέφτηκαν τα σημεία των επιθέσεων και συνέλεξαν μαρτυρίες και άλλα αποδεικτικά στοιχεία. Οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας πήραν συνέντευξη από 17 επιζώσες/-ντες και άλλους αυτόπτες μάρτυρες, καθώς και από 6 συγγενείς θυμάτων μέσω τηλεφώνου, αναφορικά με τις πέντε περιπτώσεις που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση. Το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Κρίσεων της οργάνωσης ανέλυσε δορυφορικές εικόνες, και επαλήθευσε φωτογραφίες και βίντεο από τοποθεσίες επιθέσεων.
Στις πέντε περιπτώσεις που περιγράφονται παρακάτω, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιθέσεις που παραβίαζαν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, μεταξύ άλλων επειδή δεν έλαβαν τις εφικτές προφυλάξεις για να γλιτώσουν τους αμάχους, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις χωρίς διακρίσεις που δεν ξεχώριζαν ανάμεσα σε αμάχους και στρατιωτικούς στόχους, ή επειδή πραγματοποίησαν επιθέσεις που μπορεί να στρέφονταν κατά πολιτικών αντικειμένων.
Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όλα τα μέρη της σύγκρουσης πρέπει, ανά πάσα στιγμή, να κάνουν διάκριση μεταξύ αφενός αμάχων και πολιτικών στόχων και αφετέρου μαχητών και στρατιωτικών στόχων, και να κατευθύνουν τις επιθέσεις τους μόνο σε μαχητές και στρατιωτικούς στόχους. Οι απευθείας επιθέσεις κατά αμάχων ή πολιτικών στόχων απαγορεύονται, και αποτελούν εγκλήματα πολέμου. Απαγορεύονται επίσης οι αδιάκριτες επιθέσεις, εκείνες που δεν κάνουν την απαιτούμενη διάκριση. Μια επίθεση χωρίς διακρίσεις, όταν σκοτώνει ή τραυματίζει αμάχους, ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου. Απαγορεύονται επίσης οι δυσανάλογες επιθέσεις, εκείνες όπου η αναμενόμενη βλάβη σε αμάχους και μη στρατιωτικά αντικείμενα είναι υπερβολική σε σύγκριση με το «συγκεκριμένο και άμεσο αναμενόμενο στρατιωτικό πλεονέκτημα». Η εσκεμμένη εξαπόλυση δυσανάλογης επίθεσης αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Ολόκληρες οικογένειες αφανίστηκαν
Περίπου στις 8:20 μ.μ. της 7ης Οκτωβρίου, οι ισραηλινές δυνάμεις έπληξαν τριώροφο κτίριο κατοικιών στη συνοικία al-Zeitoun της πόλης της Γάζας, όπου διέμεναν τρεις γενιές της οικογένειας al-Dos. Δεκαπέντε μέλη της οικογένειας σκοτώθηκαν από την επίθεση, εφτά από τα οποία ήταν παιδιά. Μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονται οι Awni και Ibtissam al-Dos και τα συνονόματά τους εγγόνια Awni, 12 ετών, και Ibtissam, 17 ετών, καθώς και οι Adel και Ilham al-Dos και τα πέντε παιδιά τους. Ο μικρός Adam, μόλις 18 μηνών, ήταν το νεότερο θύμα.
Ο Mohammad al-Dos, του οποίου ο πεντάχρονος γιος Rakan σκοτώθηκε στην επίθεση, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:
«Δύο βόμβες έπεσαν ξαφνικά πάνω στο κτίριο και το κατέστρεψαν. Η σύζυγός μου και εγώ ήμασταν τυχεροί που να επιβιώσουμε επειδή μέναμε στον τελευταίο όροφο. Ήταν εννέα μηνών έγκυος και γέννησε στο νοσοκομείο al-Shifa μια μέρα μετά την επίθεση. Ολόκληρη η οικογένειά μας καταστράφηκε».
Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από γείτονα του οποίου το σπίτι είχε υποστεί ζημιές από την επίθεση. Όπως και ο Mohammad al-Dos, είπε ότι δεν είχε λάβει προειδοποίηση από τις ισραηλινές δυνάμεις, ούτε και κανείς από την οικογένειά του.
«Ήταν ξαφνικό, μπουμ, κανείς δεν μας είπε τίποτα», ανέφερε.
Το γεγονός ότι το κτίριο ήταν γεμάτο πολίτες τη στιγμή της αεροπορικής επιδρομής ενισχύει περαιτέρω τη μαρτυρία των επιζώντων που είπαν ότι οι ισραηλινές δυνάμεις δεν έδωσαν καμία προειδοποίηση. Οι συγγενείς, οι γείτονες και οι ομάδες διάσωσης χρειάστηκαν περισσότερες από έξι ώρες για να βγάλουν τα πτώματα κάτω από τα ερείπια.
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δεν βρήκε στοιχεία για στρατιωτικούς στόχους στην περιοχή κατά τη στιγμή της επίθεσης. Εάν οι ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν σε αυτό το κτίριο κατοικιών γνωρίζοντας ότι υπήρχαν μόνο άμαχοι παρόντες κατά τη στιγμή της επίθεσης, αυτό θα αποτελούσε απευθείας επίθεση σε μη στρατιωτικό στόχο ή σε αμάχους, που απαγορεύεται και συνιστά εγκλήματα πολέμου. Το Ισραήλ δεν έδωσε καμία εξήγηση για το περιστατικό. Εναπόκειται στον επιτιθέμενο να αποδείξει τη νομιμότητα της στρατιωτικής του συμπεριφοράς. Ακόμα και αν οι ισραηλινές δυνάμεις στόχευαν αυτό που θεωρούσαν στρατιωτικό στόχο, η επίθεση σε κτίριο κατοικιών, την ώρα που ήταν γεμάτο πολίτες, στην καρδιά μιας πυκνοκατοικημένης γειτονιάς αμάχων, με τρόπο που προκάλεσε αυτόν τον αριθμό θυμάτων μεταξύ των πολιτών και τον βαθμό καταστροφής θα συνιστούσε αδιάκριτη επίθεση. Οι αδιάκριτες επιθέσεις που σκοτώνουν και τραυματίζουν αμάχους είναι εγκλήματα πολέμου.
Στις 10 Οκτωβρίου, ισραηλινή αεροπορική επιδρομή σε οικογενειακό σπίτι σκότωσε δώδεκα μέλη της οικογένειας Hijazi και τέσσερις γείτονές τους, στην οδό al-Sahaba της πόλης της Γάζας. Μεταξύ των νεκρών ήταν και τρία παιδιά. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι έπληξε στόχους της Χαμάς στην περιοχή, αλλά δεν έδωσε περαιτέρω πληροφορίες και δεν παρείχε στοιχεία για την παρουσία στρατιωτικών στόχων. Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δεν βρήκε κανένα στοιχείο για την ύπαρξη στρατιωτικών στόχων στην περιοχή κατά τη στιγμή της επίθεσης.
Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τον Kamal Hijazi, ο οποίος έχασε την αδελφή του, τους δύο αδελφούς του και τις συζύγους τους, πέντε ανίψια και δύο ξαδέλφια στην επίθεση. Ο ίδιος δήλωσε:
«Το σπίτι της οικογένειάς μας, ένα τριώροφο σπίτι, βομβαρδίστηκε στις 5:15 μ.μ. Ήταν ξαφνικό, χωρίς καμία προειδοποίηση, γι’ αυτό και όλοι ήταν στο σπίτι».
Ο Ahmad Khalid Al-Sik, ένας από τους γείτονες της οικογένειας Hijazi, σκοτώθηκε επίσης. Ήταν 37 ετών και είχε τρία μικρά παιδιά, τα οποία τραυματίστηκαν όλα στην επίθεση. Ο πατέρας του Ahmad περιέγραψε τι συνέβη:
«Ήμουν στο σπίτι στο διαμέρισμά μας και ο Ahmad ήταν κάτω όταν το απέναντι σπίτι [που ανήκε στην οικογένεια Hijazi] βομβαρδίστηκε, και σκοτώθηκε. Πήγαινε στο κουρείο, το οποίο βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του κτιρίου μας. Όταν ο Ahmad έφυγε για να κουρευτεί, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι δεν θα τον ξανάβλεπα. Ο βομβαρδισμός ήταν ξαφνικός, απροσδόκητος. Δεν υπήρχε προειδοποίηση: Οι άνθρωποι ήταν απασχολημένοι με τις καθημερινές τους εργασίες».
Ο κουρέας που επρόκειτο να κουρέψει τον Ahmad σκοτώθηκε επίσης.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της Διεθνούς Αμνηστίας, δεν υπήρχαν στρατιωτικοί στόχοι στο σπίτι ή στην κοντινή γειτονιά, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να πρόκειται για απευθείας επίθεση κατά αμάχων ή κατά μη στρατιωτικού στόχου, κάτι που απαγορεύεται και αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Ανεπαρκείς προειδοποιήσεις
Στις περιπτώσεις που τεκμηρίωσε η Διεθνής Αμνηστία, η οργάνωση διαπίστωσε επανειλημμένα ότι ο ισραηλινός στρατός είτε δεν είχε προειδοποιήσει καθόλου τους πολίτες είτε είχε εκδώσει προειδοποιήσεις που ήταν ανεπαρκείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενημέρωσαν μόνο ένα άτομο για χτύπημα που επηρέασε ολόκληρα κτίρια ή δρόμους γεμάτους ανθρώπους, ή εξέδωσαν ασαφείς εντολές «εκκένωσης», που άφησαν τους κατοίκους σε σύγχυση σχετικά με το χρονικό πλαίσιο. Σε καμία περίπτωση οι ισραηλινές δυνάμεις δεν διασφάλισαν ότι οι πολίτες θα είχαν κάποιο ασφαλές μέρος να απομακρυνθούν. Σε επίθεση στην αγορά της Τζαμπάλια, οι άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους ανταποκρινόμενοι σε διαταγή «εκκένωσης», μόνο και μόνο για να σκοτωθούν στο μέρος στο οποίο κατέφυγαν.
Στις 8 Οκτωβρίου, ισραηλινή αεροπορική επιδρομή έπληξε τον προσφυγικό καταυλισμό Nuseirat στο κέντρο της Λωρίδας της Γάζας, σκοτώνοντας τους Mohammed και Shuruq al-Naqla και δύο παιδιά τους, τον Omar, τριών ετών, και τον Yousef, πέντε ετών, και τραυματίζοντας τη δίχρονη κόρη τους Mariam και τον τρίχρονο ανιψιό τους Abdel Karim. Περίπου 20 άλλα άτομα τραυματίστηκαν επίσης από το χτύπημα.
Ο Ismail al-Naqla, αδελφός του Mohammed και πατέρας του Abdel Karim, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο γείτονάς τους έλαβε τηλεφώνημα από τον ισραηλινό στρατό γύρω στις 10:30 π.μ., που προειδοποιούσε ότι το κτίριό του επρόκειτο να βομβαρδιστεί. Ο Ismail, ο Mohammed και οι οικογένειές τους εγκατέλειψαν αμέσως το κτίριο, όπως και οι γείτονές τους. Μέχρι τις 15:30, δεν είχε σημειωθεί καμία επίθεση, οπότε οι al-Naqlas και άλλοι πήγαν στα σπίτια τους για να συλλέξουν είδη πρώτης ανάγκης. Ο Ismail εξήγησε ότι θεώρησαν πως θα ήταν ασφαλές να το κάνουν, καθώς είχαν περάσει πέντε ώρες από την προειδοποίηση, αν και σκόπευαν να φύγουν και πάλι πολύ γρήγορα.
Αλλά καθώς επέστρεφαν στα διαμερίσματά τους, μια βόμβα έπληξε το διπλανό κτίριο, καταστρέφοντας το σπίτι των al-Naqlas και προκαλώντας ζημιές σε άλλα γειτονικά κτίρια. Ο Mohammed και η οικογένειά του βρίσκονταν ακόμη στην αυλή του κτιρίου τους όταν σκοτώθηκαν. Ο Ismail περιέγραψε ότι είδε μέρος του εγκεφάλου του πεντάχρονου ανιψιού του Yousef «έξω από το κεφάλι του» και δήλωσε ότι το σώμα του τρίχρονου Omar δεν μπορούσε να ανασυρθεί κάτω από τα ερείπια μέχρι την επόμενη μέρα. Είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η Mariam και ο Abdel Karim, τα δύο επιζώντα παιδιά, πήραν γρήγορα εξιτήριο από το νοσοκομείο, καθώς τα νοσοκομεία της Γάζας είναι υπερφορτωμένα με τον όγκο των θυμάτων.
Η προειδοποίηση δεν απαλλάσσει τις ένοπλες δυνάμεις από τις άλλες υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Ιδιαίτερα δεδομένου του χρόνου που είχε παρέλθει από την έκδοση της προειδοποίησης, εκείνοι που πραγματοποίησαν την επίθεση θα έπρεπε να έχουν ελέγξει αν υπήρχαν άμαχοι πριν προχωρήσουν στην επίθεση. Επιπλέον, εάν, όπως φαίνεται, επρόκειτο για απευθείας επίθεση σε πολιτικό στόχο, αυτό θα συνιστούσε έγκλημα πολέμου.
«Όλοι έψαχναν τα παιδιά τους»
Περίπου στις 10:30 π.μ. της 9ης Οκτωβρίου, ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές έπληξαν αγορά στον προσφυγικό καταυλισμό Τζαμπάλια, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Γάζας, σκοτώνοντας τουλάχιστον 69 ανθρώπους. Ο δρόμος της αγοράς είναι γνωστό ότι αποτελεί μια από τις πιο πολυσύχναστες εμπορικές περιοχές στη βόρεια Γάζα. Εκείνη την ημέρα ήταν ακόμα πιο γεμάτη από το συνηθισμένο, καθώς είχαν συγκετρωθεί χιλιάδες άνθρωποι από τις γύρω περιοχές που είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους με άδεια χέρια νωρίτερα το πρωί, αφού είχαν λάβει μηνύματα από τον ισραηλινό στρατό.
Το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας εξέτασε έξι βίντεο που δείχνουν τα επακόλουθα της αεροπορικής επιδρομής στην αγορά του καταυλισμού Τζαμπάλια. Οι εικόνες δείχνουν μια πυκνοκατοικημένη περιοχή με πολυώροφα κτίρια. Τα βίντεο από τα επακόλουθα και οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν τουλάχιστον τρία πολυώροφα κτίρια να έχουν καταστραφεί ολοσχερώς και αρκετές κατασκευές στον περιβάλλοντα χώρο να έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Στα πλάνα φαίνονται επίσης πολυάριθμα πτώματα κάτω από τα ερείπια.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, στόχευαν «ένα τζαμί στο οποίο βρίσκονταν μέλη της Χαμάς» όταν έπληξαν την αγορά Τζαμπάλια, αλλά δεν έχουν παράσχει κανένα στοιχείο που να τεκμηριώνει τον ισχυρισμό τους. Ανεξάρτητα από αυτό, η συμμετοχή σε μια πολιτική ομάδα δεν καθιστά από μόνη της ένα άτομο στοχοποιήσιμο. Οι δορυφορικές εικόνες που ανέλυσε η Διεθνής Αμνηστία δεν έδειξαν κανένα τζαμί στην άμεση περιοχή του δρόμου της αγοράς.
Με βάση μαρτυρίες, δορυφορικές εικόνες και επαληθευμένα βίντεο, η επίθεση, η οποία είχε αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες μεταξύ των αμάχων, ήταν αδιάκριτη και πρέπει να διερευνηθεί ως έγκλημα πολέμου.
Ο Imad Hamad, ηλικίας 19 ετών, σκοτώθηκε κατά την επίθεση στην αγορά της Τζαμπάλια, ενώ πήγαινε να αγοράσει ψωμί και στρώματα για την οικογένειά του. Ο πατέρας του, Ziyad Hamad, περιέγραψε στη Διεθνή Αμνηστία πώς μια μέρα νωρίτερα η οικογένειά τους είχε εγκαταλείψει το σπίτι τους στο Beit Hanoun, αφού έλαβε προειδοποιητικό μήνυμα από τον ισραηλινό στρατό, και είχε περπατήσει σχεδόν πέντε χιλιόμετρα μέχρι το σχολείο του ΟΗΕ που λειτουργούσε ως καταφύγιο στον καταυλισμό Τζαμπάλια.
Κατά τη διάρκεια του περιπάτου, ο γιος του, Imad, είχε μεταφέρει στους ώμους του τον μικρό αδελφό του. Την επόμενη μέρα, είπε ο Ziyad στη Διεθνή Αμνηστία, κουβαλούσε το νεκρό σώμα του Imad στους δικούς του ώμους, πηγαίνοντας τον γιο του για να τον θάψουν.
Ο Ziyad περιέγραψε τις σκηνές κόλασης που συνάντησε στο νεκροτομείο όπου βρήκε το πτώμα του γιου του, μαζί με πολλά άλλα.
«Τα πτώματα ήταν καμένα, φοβόμουν να κοιτάξω. Δεν ήθελα να κοιτάξω, φοβόμουν να κοιτάξω το πρόσωπο του Imad. Τα πτώματα ήταν διασκορπισμένα στο πάτωμα. Όλοι έψαχναν τα παιδιά τους μέσα σε αυτούς τους σωρούς. Αναγνώρισα τον γιο μου μόνο από το παντελόνι του. Ήθελα να τον θάψω αμέσως, έτσι κουβάλησα τον γιο μου και τον έβγαλα έξω. Τον κουβάλησα».
Όταν η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τον Ziyad και την οικογένειά του, βρίσκονταν σε σχολείο του ΟΗΕ που φιλοξενούσε εκτοπισμένους. Είπε ότι δεν υπήρχαν βασικές υπηρεσίες ή εγκαταστάσεις υγιεινής και ότι δεν είχαν στρώματα.
Η απόγνωση του Ziyad για τις αδικίες που έχει υποστεί είναι αισθητή.
«Τι έκανα για να το αξίζω αυτό;» αναρωτήθηκε. «Να χάσω τον γιο μου, να χάσω το σπίτι μου, να κοιμάμαι στο πάτωμα μιας αίθουσας διδασκαλίας; Τα παιδιά μου κατουριούνται πάνω τους, από τον πανικό, από τον φόβο, από το κρύο. Δεν έχουμε καμία σχέση με όλα αυτά. Τι σφάλμα διαπράξαμε; Μεγάλωσα το παιδί μου, όλη μου τη ζωή, για ποιον λόγο; Για να το δω να πεθαίνει ενώ αγόραζε ψωμί;»
Ενώ ο ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας μιλούσε με τον Ziyad στο τηλέφωνο, άλλη μια αεροπορική επιδρομή χτύπησε σε κοντινή απόσταση.
Από τις 10 Οκτωβρίου, όταν οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας πήραν συνέντευξη από τον Ziyad, οι συνθήκες για τους εσωτερικά εκτοπισμένους επιδεινώθηκαν περαιτέρω, λόγω της κλίμακας του εκτοπισμού και της έκτασης των καταστροφών και των καταστροφικών επιπτώσεων του πλήρους αποκλεισμού που επιβλήθηκε από τις 9 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων στη Γάζα είχε φτάσει το 1 εκατομμύριο μέχρι τις 19 Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 527.500 ανθρώπων που διαμένουν σε καταφύγια έκτακτης ανάγκης του ΟΗΕ στην κεντρική και στη νότια Γάζα.
«Δεν μπορούμε καν να μετρήσουμε τους νεκρούς μας»
Στις 10 Οκτωβρίου ισραηλινή αεροπορική επιδρομή έπληξε εξαώροφο κτίριο στο Sheikh Radwan, μια συνοικία της πόλης της Γάζας, στις 4:30 μ.μ. Το πλήγμα κατέστρεψε ολοσχερώς το κτίριο και σκότωσε τουλάχιστον 40 πολίτες.
Οι δορυφορικές εικόνες υποδηλώνουν ζημιές σε κτίρια σε αυτόν τον δρόμο κάποια στιγμή μεταξύ 12:11 UTC στις 10 Οκτωβρίου και 7:30 UTC στις 11 Οκτωβρίου. Το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Κρίσεων προχώρησε στον γεωεντοπισμό δύο βίντεο που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επιβεβαιώνουν την καταστροφή σπιτιών στο Sheikh Radwan. Το ένα από τα βίντεο, το οποίο αναρτήθηκε στο διαδίκτυο στις 10 Οκτωβρίου, δείχνει ανθρώπους να βγάζουν το σώμα ενός νεκρού βρέφους από τα ερείπια.
Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τον Mahmoud Ashour, του οποίου η κόρη, Iman, και τα τέσσερα παιδιά της, Hamza, έξι μηνών, Ahmad, δύο ετών, Abdelhamid έξι ετών και Rihab, οκτώ ετών, σκοτώθηκαν στην επίθεση.
Είπε:
«Η κόρη μου και τα παιδιά της ήρθαν εδώ για να αναζητήσουν ασφάλεια επειδή η περιοχή αυτή ήταν σχετικά ασφαλής σε προηγούμενες επιθέσεις. Αλλά δεν μπόρεσα να τα προστατέψω, δεν έχει μείνει κανένα ίχνος από την κόρη μου».
Ο Mahmoud περιέγραψε το μέγεθος της καταστροφής:
«Σας μιλάω τώρα καθώς προσπαθώ να απομακρύνω τα χαλάσματα με τα χέρια μου. Δεν μπορούμε καν να μετρήσουμε τους νεκρούς μας».
Ο Fawzi Naffar, 61 ετών, δήλωσε ότι 19 μέλη της οικογένειάς του, συμπεριλαμβανομένης της συζύγου, των παιδιών και των εγγονών του, σκοτώθηκαν όλα στην αεροπορική επιδρομή. Όταν η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τον Fawzi, πέντε ημέρες μετά την αεροπορική επιδρομή, είχε καταφέρει να ανασύρει μόνο τα λείψανα της νύφης του.
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσε ότι μέλος της Χαμάς διέμενε σε όροφο του κτιρίου, αλλά δεν βρισκόταν εκεί τη στιγμή της αεροπορικής επιδρομής. Η ιδιότητα του μέλους μιας πολιτικής ομάδας δεν καθιστά από μόνη της ένα άτομο στρατιωτικό στόχο.
Ακόμα και αν το άτομο αυτό ήταν μαχητής, η παρουσία ενός μαχητή σε πολιτικό κτίριο δεν μετατρέπει το κτίριο αυτό ή οποιονδήποτε από τους πολίτες που βρίσκονται εντός του σε στρατιωτικό στόχο. Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαιτεί από τις ισραηλινές δυνάμεις να λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για την ελαχιστοποίηση της βλάβης των αμάχων και της μη στρατιωτικής περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης της ακύρωσης ή της αναβολής της επίθεσης, εάν διαφανεί ότι αυτή θα ήταν αδιάκριτη ή με άλλο τρόπο παράνομη.
Αυτές οι προφυλάξεις δεν ελήφθησαν πριν από την αεροπορική επιδρομή στο Sheikh Radwan. Το κτίριο ήταν γνωστό ότι ήταν γεμάτο από άμαχους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών, και ο κίνδυνος γι’ αυτούς θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί. Πρόκειται για επίθεση χωρίς διακρίσεις που σκότωσε και τραυμάτισε αμάχους και πρέπει να διερευνηθεί ως έγκλημα πολέμου.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί:
– Τις ισραηλινές αρχές:
– Να τερματίσουν αμέσως τις παράνομες επιθέσεις και να τηρήσουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, μεταξύ άλλων, διασφαλίζοντας ότι λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για να ελαχιστοποιήσουν τις βλάβες εις βάρος των αμάχων και τις ζημιές σε μη στρατιωτικούς στόχους και να απέχουν από απευθείας επιθέσεις εναντίον αμάχων και μη στρατιωτικών στόχων, από αδιάκριτες και από δυσανάλογες επιθέσεις.
– Να επιτρέψουν αμέσως την ανεμπόδιστη παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στους αμάχους της Γάζας.
– Να άρουν επειγόντως τον παράνομο αποκλεισμό της Γάζας, ενόψει της τρέχουσας καταστροφής και των ανθρωπιστικών επιταγών, αποκλεισμό που ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία και αποτελεί έγκλημα πολέμου.
– Να ανακαλέσουν την απαράδεκτη διαταγή «εκκένωσης», η οποία έχει αφήσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους εκτοπισμένους.
– Να παραχωρήσουν άμεση πρόσβαση στην Ανεξάρτητη Ερευνητική Επιτροπή για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη για τη διεξαγωγή ερευνών, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής χρονικά ευαίσθητων αποδεικτικών στοιχείων και μαρτυριών.
-Τη διεθνή κοινότητα και ιδιαίτερα τους συμμάχους του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της Ε.Ε., των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου:
– Να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία του άμαχου πληθυσμού της Γάζας από παράνομες επιθέσεις.
– Να επιβάλουν ολοκληρωμένο εμπάργκο όπλων σε όλα τα μέρη της σύγκρουσης, δεδομένου ότι διαπράττονται σοβαρές παραβιάσεις που ισοδυναμούν με εγκλήματα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Τα κράτη πρέπει να απέχουν από την προμήθεια στο Ισραήλ όπλων και στρατιωτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών τεχνολογιών, των εξαρτημάτων και των συστατικών, τεχνικής βοήθειας, εκπαίδευσης, οικονομικής ή άλλης βοήθειας. Θα πρέπει επίσης να καλέσουν τα κράτη που προμηθεύουν όπλα σε παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες να απέχουν από αυτό.
– Να απέχουν από κάθε δήλωση ή ενέργεια που θα νομιμοποιούσε, έστω και έμμεσα, τα εγκλήματα και τις παραβιάσεις του Ισραήλ στη Γάζα.
– Να πιέσουν το Ισραήλ να άρει τον παράνομο δεκαεξαετή αποκλεισμό της λωρίδας της Γάζας, ο οποίος ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία του πληθυσμού της Γάζας, είναι έγκλημα πολέμου και αποτελεί βασική πτυχή του ισραηλινού συστήματος απαρτχάιντ.
– Να διασφαλίσουν ότι η συνεχιζόμενη έρευνα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την κατάσταση στην Παλαιστίνη θα λάβει πλήρη υποστήριξη και όλους τους απαραίτητους πόρους.
– Το Γραφείο Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου:
– Να επισπεύσει επειγόντως την τρέχουσα έρευνά του στην κατάσταση της Παλαιστίνης, εξετάζοντας τα φερόμενα εγκλήματα από όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του απαρτχάιντ, εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, εις βάρος των Παλαιστινίων.
– Τη Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες:
– Να τερματίσουν αμέσως τις σκόπιμες επιθέσεις κατά αμάχων, την εκτόξευση ρουκετών χωρίς διακρίσεις και την ομηρία. Πρέπει να απελευθερώσουν τους αμάχους ομήρους χωρίς όρους και αμέσως.
