Το παρακάτω κείμενο γράφεται γεωγραφικά κοντά στην (υπό καταστροφή, κατά την άποψη του γράφοντος) πλατεία Εξαρχείων και χρονικά τη στιγμή που κόβουν και ξεριζώνουν τα 70 δέντρα που βρίσκονται (βρίσκονταν!) πάνω στην πλατεία. Κάποια κομμάτια κειμένου είναι από κείμενα άλλων και είναι σε πλάγια γραμματοσειρά και εισαγωγικά.
«…Τα εν οίκω μη εν δήμω, έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, υποστηρίζοντας πως τα οικογενειακά θέματα δεν πρέπει να γίνονται δημόσια. Είναι όμως δυνατόν αυτό να ισχύει, στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής…».
Ναι! Οι τρεις τελείες μπήκαν, για τον ίδιο λόγο που μπαίνουν και οι clickbait* τίτλοι στα (ας τα αποκαλέσουμε) άρθρα που ποστάρονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πόσο όμως αυτή η διαδικασία είναι δημιούργημα των ίδιων των μέσων και της ψηφιακής εποχής;
Αναρωτιέμαι, αν η ήδη αποδεδειγμένη πρακτική της εικονοποίησης μιας ολόκληρης κατάστασης, όπως: ότι κόβονται τα δέντρα της πλατείας Εξαρχείων και ανεβαίνει μια εικόνα που άνθρωποι που δεν θέλουν να κοπούν τα δέντρα περικυκλώνουν τις λαμαρίνες και φωνάζουν, ή ακόμα καλύτερα οι αστυνομικοί κάνουν χρήση δακρυγόνων για να απωθήσουν τους εν λόγω ανθρώπους, αποτυπώνει κάπως την αλήθεια; Ή σε άλλη συνθήκη, αν το ενδιαφέρον που δείχνουμε ως ανθρώπινο είδος στον τσακωμό που συμβαίνει στο δίπλα τραπέζι μεταξύ δυο ή περισσότερων ανθρώπων, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι απόδειξη ενδιαφέροντός μας και για το θέμα για το οποίο τσακώνονται ή είναι μόνο αποδεικτικό της πλήρους αδιαφορίας μας για την υπόστασή τους πριν ή εκτός του τσακωμού…
Αναρωτιέμαι λοιπόν σε τι να εστιάσουμε; Και το αναρωτιέμαι, γιατί τελευταίως η ενδο/οικογενειακοί-ομαδικοί-κινηματικοί κ.ο.κ. τσακωμοί, έχουν λάβει περισσότερη προσοχή και ενδιαφέρον από τον λόγο που οδήγησε σε αυτούς τους διαξιφισμούς. Σε μερικές περιπτώσεις, παρουσιάζονται αυτοί οι τσακωμοί σαν το αίτιο που οδήγησε σε αυτούς. Π.χ. αν οι συλλογικότητες που ασχολούνται/αν με την πλατεία Εξαρχείων… δεν τσακώνονταν, δεν θα είχαμε φτάσει… εδώ! Εδώ, να πούμε ότι από συναισθηματικής και ψυχολογικής κατάστασης (του γράφοντος, πάντα) δεν είναι και εύκολο να μιλήσεις και να συνεννοηθείς για, ας πούμε, το θέμα της πυρασφάλειας του σπιτιού… την ώρα που καίγεται.
«Ό,τι και να κάνω δεν έχει κανένα νόημα, αν το σπίτι καίγεται. Ωστόσο, ακόμα και όσο καίγεται το σπίτι είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε όπως πριν, να τα κάνουμε όλα με την ίδια φροντίδα και ακρίβεια, αν όχι μεγαλύτερη**, ακόμα και αν κανείς δεν το προσέχει. Μπορεί η ζωή να εξαφανιστεί από το πρόσωπο της γης, μπορεί καλώς ή κακώς να χαθεί κάθε ανάμνηση από όσα έχουν συμβεί. Αλλά εσύ συνεχίζεις όπως πριν, είναι πλέον πολύ αργά για να αλλάξεις, δεν υπάρχει πλέον χρόνος. Ό,τι συμβαίνει γύρω σου, δεν πρέπει πλέον να σε απασχολεί. Όπως η γεωγραφία μιας χώρας που πρέπει να αφήσεις για πάντα πίσω σου. Όμως, με ποιο τρόπο σε επηρεάζει ακόμα; Ακριβώς από τη στιγμή που πλέον δεν σε απασχολεί, τώρα που όλα μοιάζουν να έχουν τελειώσει, όλα τα πράγματα και οι τόποι εμφανίζονται με το πιο αληθινό τους περίβλημα, σε αγγίζουν ακόμα πιο βαθιά – έτσι όπως είναι: μεγαλείο και ένδεια».
Και με το παραπάνω, εκτός του ότι προσέθεσα κάποιες γραμμές άλλου/ης στο κείμενό μου, θέλω να πω, ότι είμαι ταραγμένος, γιατί κόβονται τα δέντρα, γιατί δεν κερδίζω, γιατί νιώθοντας ανίσχυρος σε στιγμές… κάνω λάθη, γιατί είναι τόσο άδικο αυτό που συμβαίνει, γιατί αμφισβητώ τα πάντα (μαζί και την ανθρωπότητα), γιατί η νομιμότητα δεν ισχύει, γιατί ο νόμος του ισχυρού λειτουργεί μόλις κάτι ταυτοποιηθεί ως πιο ισχυρό από σένα, ενώ μέχρι στιγμής ταυτοποιούμασταν όλα από την ανισχυρότητά μας κόντρα στο μεγάλο κεφάλαιο, τη διαπλοκή και το τσιμέντο (δηλαδή, η ήδη μικρότερης δύναμης μεριά, μπορεί να εμφανίσει μέσα της ανισότητες δύναμης και να τις εξελίξει σε επίδειξη δύναμης-βλακείας-ιδιώτευσης) γιατί -και αυτή, εδώ- η ειλικρίνεια, πιθανά να οδηγήσει σε μια νουθεσία που συνοψίζεται στον τίτλο που κειμένου: τα εν οίκω μη εν δήμω!
Για ποιο οίκο και ποιο δήμο μιλάμε;
Για ποιο ιδιωτικό και ποιο δημόσιο μιλάμε;
Ξεκάθαρα: η υπεράσπιση της πλατείας είναι η υπεράσπιση του χώρου μέσα στον οποίο μπορούν να υπάρξουν αντιφάσεις. Οι ομάδες (ίσως, ακόμα και οι επιχειρηματικές) που διεκδικούν την πλατεία, ορμώμενες από τη δίκη τους προσωπική συλλογική ιστορία-ζωή επί της πλατείας, αυτό ακριβώς διεκδικούν. Άρα, διεκδικούν και τις ίδιες τις αντιφάσεις της. Η εκάστοτε αναζήτηση-διεκδίκηση της ελευθερίας και του ελεύθερου δημόσιου χώρου, όσο και να μοιάζει ασυντόνιστη και συγκρουσιακή, όσο και αν ο φορέας της μοιάζει (ή και όντως θεωρεί) ότι φέρει την άποψη που θα φέρει τη λύση: ότι του, ανήκει η λύση, δεν αναιρεί ότι αναζητά την ελευθερία. δεν αναιρεί ότι θέλει να σώσει την πλατεία… τη δική του πλατεία.
Άρα, γιατί ασχολούμαστε, και αναλωνόμαστε σε τσακωμούς… αλλωνών; Και δεν ασχολούμαστε με το θέμα για το οποίο τσακώνονται; Γιατί θεωρούμε ότι, ένα από τα δύο ή περισσότερα μέρη χρειάζεται αρωγή και φροντίδα, έναντι του άλλου; Και δεν βλέπουμε ότι όλα μας χρειαζόμαστε αρωγή και φροντίδα, ενάντια σε ένα πανάκριβο (χωρίς πραγματικό αντίκρισμα) τσιμεντένιο μέλλον, του οποίου η μόνη υλικότητα είναι και θα είναι πληρωμένα άρθρα παρουσίασης σε ιδιωτικο-γραφικά (κατά το δημοσιογραφικά) μαγαζιά και σε ένα ιδιωτικό παρελθόν που προσωποποιείται και εξανθρωπίζεται λόγω τραυματικής εμπειρίας-απώλειας που συμβαίνει τώρα;
«Ισχύει ακόμη το: τα εν οίκω μη εν δήμω; Η οντολογία της δυαδικότητας, που εξακολουθεί να ονομάζεται, οικογένεια, αποτελεί τη στοιχειώδη μορφή πληρότητας του όντος; Εφόσον ο ένας ή η μία δεν κάνει χωρίς την/ον άλλη/ο (…) Η αμοιβαία συμπλήρωση ως αλληλοπεριχώρηση μπορεί να προκύπτει από την πιο μικρή παρέα ή από την πιο μικρή κοινότητα οικειότητας, όπου χτίζεται -κάποτε μια ολόκληρη ζωή– ο ελάχιστος τόπος για να μαθαίνουμε και να ελπίζουμε. Η δυάδα μπορεί, σπάνια βέβαια, να επιτελεί ρόλο αμοιβαίου καθρέφτη σε συνθήκες συνεργασίας, συντροφικότητας και αγάπης. Ως εστία του συν-είναι, ο οίκος διασφαλίζει τάχα την αντικατάσταση των ρόλων όσων συμβάλλονται σ’ ένα ενιαίο πεδίο προθετικότητας για την περιστολή του αγοραφοβικού πλέγματος που τους συνέχει χωρίς να τους συνθλίβει; Ως θεσμός ενσωμάτωσης η οικογένεια μπορεί να απομειώνει ή να διπλασιάζει τις δυνάμεις του όντος; Η δισυπόστατη υφή της συν-ουσίας, ως αγοραφοβική και συνάμα χειραφετητική, είναι το ακριβέστατο αρχείο των περιπετειών του όντος. Καταγράφει σχέσεις και πράξεις περι-ουσίας, εξ-ουσίας, παρ-ουσίας και απ-ουσίας. Δηλαδή, ό,τι αφορά τα υπάρχοντα και τα συμβολικά αγαθά των μετόχων του συν-είναι. Ό,τι τους καθιστά διαρκώς παρόντες και συνάμα ό,τι μπορεί να θραύει επώδυνα τους δεσμούς συνεπαφής.»
Όλα αυτά καλά.
Με το τσιμέντο που έρχεται ποια/ο/ος είναι;
Απ’ το τσιμέντο πώς θα σωθούμε; Και πού θα κρυφτούμε… δίχως τη σκιά… των…;
* Clickbait (από το click-κλικ, και το bait-δόλωμα) είναι αρνητικός όρος που περιγράφει άρθρα (και γενικότερα περιεχόμενο) σε ιστοσελίδες, που έχει ως στόχο την αποκόμιση κερδών από την διαδικτυακή διαφήμιση. Αυτό γίνεται συνήθως σε βάρος της ποιότητας ή της ακρίβειας του άρθρου, στηριζόμενο σε τίτλους εντυπωσιασμού ώστε να προσελκύσει κλικ και στη συνέχεια να ενθαρρύνει την προώθηση του περιεχομένου στα κοινωνικά δίκτυα. Οι επικεφαλίδες των clickbait άρθρων στοχεύουν στο να εκμεταλλευτούν το «χάσμα περιέργειας» (curiosity gap), παρέχοντας στον τίτλο πληροφορίες αρκετές για να κινήσουν την περιέργεια του αναγνώστη, αλλά όχι αρκετές για να ικανοποιήσουν την περιέργειά του αν δεν κάνει κλικ στον σύνδεσμο που οδηγεί στο περιεχόμενο.
** Από τα δύσκολα μέρη, ώστε να μην είναι αντιφατικό, ως προς αυτού του κειμένου το στόχο: θα σου πει ο/η άλλος/η φροντίδα δείχνω που ασχολούμαι με τον τσακωμό και όχι με το θέμα! Ίσως το ζήτημα της εγγύτητας να το ξεδιάλυνε λίγο: Αν ακούσεις να ζητάνε βοήθεια, σε σένα τη ζητάνε σίγουρα… και στην εικονοποίηση-υλοποίηση της λέξης βοήθεια μπορεί να είναι και ο τσακωμός! Τί; Όχι;;!
https://www.tanea.gr/2019/11/07/people/ta-en-oiko-mi-en-dimo-i-mipos-oxi-i-ypothesi-tis-elenis-tou-kostaleksi/
https://voidnetwork.gr/2020/11/07/otan-to-spiti-kaigetai-giorgio-agamben/ https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/191995_ta-en-oiko-mi-en-dimo
