Την τελευταία εβδομάδα είχαμε έναν καταιγισμό από ειδήσεις που αφορούσαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το παλαιστινιακό ζήτημα. Έτσι είχαμε την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπίμπι (Μπέντζαμιν) Νετανιάχου και τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, με κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στις 20 Μαΐου (το οποίο επίσης εξέδωσε και εντάλματα για τον ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, και για δύο άλλα κορυφαία στελέχη). Επίσης συνέβηκε το κάπως περίεργο δυστύχημα με το ελικόπτερο που μετέφερε τον πρόεδρο του Ιράν Ραΐσι, τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας, Χοσέιν Αμιραμπντολαχιάν και τη συνοδεία τους, ένα δυστύχημα με ακόμα απροσδιόριστες συνέπειες τόσο στην γενικότερη κατάσταση όσο και, κυρίως, στο εσωτερικό του Ιράν. Σχεδόν ταυτόχρονα με τα παραπάνω και φαινομενικά άσχετα με αυτά, η Ρωσία άνοιξε ένα νέο μέτωπο στον πόλεμο της Ουκρανίας στα βόρεια, στην περιοχή του Χάρκοβου. Από σύμπτωση μάλιστα, στις 17 Μαΐου του 2023, σχεδόν ακριβώς έναν χρόνο πριν, το Διεθνές Δικαστήριο είχε εκδώσει ένταλμα κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν για εγκλήματα πολέμου στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Θα μπει ο Νετανιάχου φυλακή;
Εάν κάποιος από τους έχοντες ένα τέτοιο ένταλμα σύλληψης εις βάρος του πατήσει το πόδι του σε μια από τις 124 χώρες που έχουν κυρώσει την Σύμβαση της Ρώμης (που προβλέπει τα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου), θα συλληφθεί αμέσως και θα προωθηθεί σιδηροδέσμιος στην Χάγη για την εκδίκαση της υπόθεσής του. Ένα ενδιαφέρον σημείο εδώ είναι να δούμε ποιες είναι οι ως τώρα διώξεις της εισαγγελίας του δικαστηρίου από το 2002 που αυτό συγκροτήθηκε σε σώμα. Λοιπόν, μέχρι σήμερα ο εισαγγελέας έχει ανοίξει τον φάκελο για 15 υποθέσεις: Αφγανιστάν, Μπουρούντι, δύο φορές για την Κεντρο-Αφρικανική Δημοκρατία, Ακτή του Ελεφαντοστού, Νταρφούρ, Σουδάν, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Γεωργία, Κένυα, Λιβύη, Μάλι, Ουγκάντα, Μπανγκλαντές/Μιανμάρ, Παλαιστίνη και Βενεζουέλα. Επιπλέον ο εισαγγελέας έχει διεξάγει προκαταρκτικές έρευνες για Κολομβία, Γουινέα, Νιγηρία, Φιλιππίνες, Ουκρανία και Βολιβία.
Όπως φαίνεται, ως τώρα το Δικαστήριο χρησίμευσε ως νομικό πλυντήριο των εγκλημάτων της αποικιοκρατίας. Οι εγκληματίες πολέμου είναι όλοι ντόπιοι, από φτωχές χώρες του πλανητικού νότου και δεν υπάρχει καμιά ενοχή, κανένα έγκλημα που να διέπραξαν είτε τώρα ή στο παρελθόν οι αποικιοκράτες: δεν φταίμε εμείς που αυτοί είναι μαύροι. Τις λίγες φορές που ο εισαγγελέας ξεκίνησε προκαταρκτικές έρευνες για υποθέσεις που ενέπλεκαν δυτικές χώρες (όπως στην περίπτωση της εμπλοκής του Ηνωμένου Βασιλείου στο Ιράκ), αυτές γρήγορα αρχειοθετήθηκαν, επειδή δεν μπορούσε να στοιχειοθετηθεί κατηγορία: ειδικά στην περίπτωση της Γηραιάς Αλβιώνας η πρόταση «δεν βρέθηκαν στοιχεία εναντίον της», μιας πρώην αυτοκρατορίας δηλαδή που θεμελιώθηκε σε ποταμούς αίματος, είναι μάλλον μαύρο χιούμορ.
Δευτερευόντως το Δικαστήριο επιχειρήθηκε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο επιβολής του (ανύπαρκτου) «διεθνούς δικαίου» σε αυτούς που το δυτικό μπλοκ εκλαμβάνει ως «εχθρούς», όπως ο Πούτιν. Εδώ το Δικαστήριο βάδισε στα χνάρια των βημάτων που είχε ακολουθήσει το ειδικό δικαστήριο για τα εγκλήματα πολέμου της Γιουγκοσλαβίας (το δικαστηρίου που ποτέ δεν εξέτασε τα εγκλήματα των δυτικών χωρών στον πόλεμο αυτό).
Τα παραπάνω είναι τόσο γνωστά και τετριμμένα, που ο ίδιος ο εισαγγελέας που παρέπεμψε τον Νετανιάχου, ο Καρίμ Χαν, έχει δηλώσει ότι υπάρχουν εκλεγμένοι ηγέτες που του είπαν ότι το διεθνές δικαστήριο «ιδρύθηκε για Αφρικανούς και ‘κακοποιούς’ (thugs) σαν τον Πούτιν». Το γεγονός επομένως ότι ο Νετανιάχου είναι η πρώτη περίπτωση ενός Δυτικού θύτη που παραπέμπεται, είναι οπωσδήποτε ιδιαίτερα σημαντικό, αν και άνευ άλλης σημασίας εκτός του συμβολισμού: δεν υπάρχει φυσικά αυτή τη στιγμή το ενδεχόμενο όχι μόνο να προσαχθεί ο Νετανιάχου, αλλά ακόμα περισσότερο να υπάρξει αλλαγή στην στάση του Ισραήλ. Από τα 139 κράτη που υπέγραψαν την αρχική διακήρυξη, δεν έχουν κυρώσει τη Συνθήκη της Ρώμης 26, ενώ την κύρωσαν, αλλά μετά αποσύρθηκαν από αυτήν άλλες τέσσερις χώρες: το Σουδάν, το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Ρωσία (η οποία αποσύρθηκε αναφέροντας ως αιτία την ακύρωση της συμμετοχής των ΗΠΑ). Οι κατηγορούμενοι του δικαστηρίου δεν κινδυνεύουν με σύλληψη στις χώρες αυτές.
Όμως, ακόμα και αν η συμβολική σημασία καθαυτή είναι μικρή, είναι εντούτοις σύμπτωμα μιας βαθύτερης συνθήκης. Η εισαγγελία δεν θα τολμούσε καν να σκεφτεί την παραπομπή του εν ενεργεία πρωθυπουργού του Ισραήλ, αν το τελευταίο δεν είχε ήδη μετατραπεί σε χώρα-παρία του διεθνούς σκηνικού, με μόνους πραγματικούς υποστηρικτές της την Γερμανία (για τους δικούς της ιστορικούς λόγους) και τις ΗΠΑ, οι οποίες όμως είναι και αυτές παγιδευμένες σε μια αντιφατική συνθήκη: Ο Μπάιντεν χρειάζεται άμεσα μια στρατηγική εξόδου από την έμμεση ανάμιξη σε μια γενοκτονία, με δεδομένο ότι η βάση τον πιέζει και οι εκλογές έρχονται, στρατηγική που οι κυνικοί τυχοδιωκτισμοί του Νετανιάχου δεν του προσφέρουν.
Το Τέλος της Άρνησης
Σε αυτήν την τόσο αντιφατική διεθνή συγκυρία, βαθύτερες αντιθέσεις διατρέχουν τις δυτικές χώρες και το Ισραήλ, το οποίο παραδόξως έχει, από μια ορισμένη ιδεολογική σκοπιά, περισσότερα προβλήματα από τους Παλαιστίνιους της Γάζας. Η απόφαση της Χαμάς να επιτεθεί τον Οκτώβριο είναι σαφές ότι είχε ως συνειδητό σκοπό να εξοργίσει το τέρας, ώστε να εκβιάσει τις ασύντακτες και χωρίς στρατηγικό βάθος κινήσεις του, καταδεικνύοντας σε όλο του το μεγαλείο το αδιέξοδο της σιωνιστικής πολιτικής: μόνη πραγματική λύση για το Ισραήλ θα ήταν η κυριολεκτική και πλήρης απαλοιφή κάθε Παλαιστίνιου από τη χώρα, κάτι προφανώς αντικειμενικά αδύνατον. Το αρχικό σχέδιο του Νετανιάχου δείχνει ανάγλυφα το αδιέξοδο του Ισραήλ: η βασική ιδέα ήταν ο άμαχος πληθυσμός να εκδιωχθεί προς την Αίγυπτο την οποία σκόπευαν να δωροδοκήσουν (με ψίχουλα) για να τους δεχτεί. Η Αίγυπτος όμως δεν συναίνεσε, όχι επειδή δεν χρειάζεται επειγόντως οικονομικές ανάσες, αλλά επειδή η εισροή εκατομμυρίων προσφύγων θα έκανε αυτόματα εκρηκτική μια ήδη ασταθή κατάσταση. Οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι άμαχοι έμειναν πεισματικά στην Γάζα, υπομένοντας τον πόλεμο που διεξάγει εναντίον τους (και όχι εναντίον της Χαμάς) το Ισραήλ, δείχνοντας το μέγεθος της αποφασιστικότητάς τους.
Από την άλλη μεριά, το Ισραήλ βρίσκεται σε μια μοναδικά αντιφατική συγκυρία. Το ιδεολογικό οπλοστάσιο ενός ειρηνικού σιωνισμού έχει ήδη ξεφτίσει εδώ και χρόνια και η κάποτε ισχυρή ισραηλινή αριστερά είναι σήμερα μια άνευ σημασίας μειονότητα· οι τελευταίοι μήνες είδαν μια απίστευτη σκλήρυνση ενός πολεμικού, ασυμβίβαστου σιωνισμού. Η ιδιαίτερα φιλοϊσραηλινή εφημερίδα New York Times πρόσφατα δημοσίευσε ένα, αν μη τι άλλο, εκπληκτικό άρθρο γνώμης της ανταποκρίτριάς της, το οποίο περιγράφει μια κοινωνία όπου το 94% πιστεύει ότι δεν ασκείται ακόμα αρκετή βία κατά των Παλαιστινίων, ενώ απόψεις όπως «χρειαζόμαστε πολλούς ακόμα ποταμούς αίματος Παλαιστινίων» δεν είναι πια μειοψηφικοί. Γίνεται πλέον προφανές ότι είναι αδύνατη η επίτευξης λύσης στα μέτρα του Ισραήλ.
Ακόμα και η καραμέλα των δύο κρατών έχει πια τελειώσει, σκοτωμένη από την διαρκή επέκταση των εποικισμών σε εδάφη που υποτίθεται θα ανήκαν στο παλαιστινιακό κράτος (εξ ού και οι εποικισμοί χαρακτηρίζονται «παράνομοι») και έναν επιθετικό γενοκτονικό εθνικισμό με θρησκευτική αιτιολόγηση. Μετά τον Οκτώβρη, η διαρκής φυγή του Ισραήλ προς τα εμπρός, οι εποικισμοί, η μετατροπή της Γάζας στην μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου και πεδίο δοκιμών όλων των πιο απάνθρωπων τεχνολογικών επιτήρησης, η διαρκής αύξηση της βίας, έχουν πια φτάσει στο λογικό και πρακτικό όριό τους. Δεν υπάρχει δυνατότητα για το Ισραήλ να κάνει ένα ακόμα βήμα εμπρός, η ως τώρα πολιτική έχει τελειώσει, αν και δεν έχει ακόμα παραδεχτεί την ήττα της.
Μάλιστα, η παραδοχή της ήττας της πολιτικής δεν θα είναι απλώς η «εκθρόνιση» του Νετανιάχου και η καταδίκη του σε ισραηλινά δικαστήρια (γιατί αυτή είναι η μοίρα του μόλις χάσει την εξουσία). Το πρόβλημα δεν είναι οι χειρισμοί του γίγαντα αυτού των κυνικών τακτικισμών και της όλο και πιο ακροδεξιάς κυβέρνησής του και των στα όρια της παράκρουσης συμμάχων του. Το πρόβλημα είναι ότι ο κόμπος έφτασε στο χτένι και η ισραηλινή κοινωνία θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα που την έχει απωθήσει, ευρισκόμενη σε συνεχή άρνηση, εδώ και τουλάχιστον δύο γενιές: οι Εβραίοι δεν είναι ο περιούσιος λαός και οι Παλαιστίνιοι δεν γίνεται να εξοντωθούν.
Η Αυθόρμητη Κίνηση των Πραγμάτων
Η ιστορία δεν κινείται ευθύγραμμα και ομαλά. Οι αντιφάσεις σωρεύονται μέχρι να έρθει η στιγμή για την απότομη εκρηκτική επίλυσή τους. Αν και τα σημάδια είναι όλα εδώ, δεν τα έχουν όλοι κατανοήσει. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, σκέφτεται σοβαρά να επιβάλει κυρώσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την παραπομπή Νετανιάχου. Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν μεν το δικαστήριο – αλλά είχαν πάντως χειροκροτήσει την παραπομπή του Πούτιν: οι ΗΠΑ όμως δικαιολογούνται, εδώ και δεκαετίες είναι γνωστές για την διχαλωτή τους γλώσσα. Υπάρχει επίσης η ψοφοδεής στάση των αραβικών απολυταρχιών. Υπάρχουν άλλοι που καταλαβαίνουν ότι μια λύση είναι αναγκαία και κάνουν τα πρώτα δειλά βήματα. Υπάρχει πλέον αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από τις ευρωπαϊκές χώρες που δεν το αναγνώριζαν ως τώρα. (Δυστυχώς και προς μεγάλη ντροπή όλων που ζούμε εδώ, η χώρα μας δεν αναγνωρίζει και δεν θα αναγνωρίσει από μόνη της το κράτος της Παλαιστίνης.) Η παραπομπή του Νετανιάχου δείχνει ότι ακόμα και αρτηριοσκληρωτικά ιμπεριαλιστικοί μηχανισμοί αναγνωρίζουν το τέλος μιας εποχής. Οι διαδηλώσεις στα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο είναι και αυτές τμήμα της νέας πραγματικότητας.
Αλλά υπάρχει εδώ ένα πολύ ευρύτερο ζήτημα: το Ισραήλ, για τραγική τύχη των Εβραίων που γίνονται έτσι για μια ακόμα φορά πρωταγωνιστές μιας ιστορίας, είναι το τελευταίο μεγάλο αποικιακό πρότζεκτ της Δύσης, τη στιγμή που η ισχύς της τελευταίας είναι στο βασίλεμά της. Οι πόλεμοι των ημερών είναι οι τελευταίες προσπάθειες της Δύσης να ανακτήσει την κυριαρχία της. Αν και το μέλλον είναι φυσικά άδηλο, εμείς εδώ στο Κοσμοδρόμιο είμαστε της γνώμης ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της χάνουν και στα τρία μέτωπα.
Αυτό είναι πρώτα φανερό στην Ουκρανία: το σύνολο του παραγωγικού δυναμικού της Δύσης δεν είναι καν σε θέση να παράσχει αρκετά βλήματα πυροβολικού σε έναν διαρκώς μικρότερο ουκρανικό στρατό. Οι Ρώσοι, βασισμένοι στο εξαιρετικά αναβαθμισμένο μετά τις κυρώσεις της Δύσης βιομηχανικό τους δυναμικό, είναι σε θέση να εξαντλούν τα αποθέματα του αντιπάλου χωρίς να έχουν οι ίδιοι απώλειες, ανοίγοντας νέα μέτωπα. Το τέλος αυτού του πολέμου δεν αργεί.
Το ίδιο είναι επίσης φανερό στο μέτωπο της Κίνας. Η τελευταία, παρά τις διαρκείς κυρώσεις των ΗΠΑ, αυξάνει τις εξαγωγές της, βελτιώνει το παραγωγικό της δυναμικό, βρίσκεται στην πρωτοπορία της τεχνολογίας και είναι σημαντικότερος εταίρος του Τρίτου Κόσμου από ό,τι η Δύση.
Και αυτό φαίνεται και στην Γάζα. Όπως εγκαίρως είχαμε προειδοποιήσει στο Κοσμοδρόμιο, η γενοκτονία στην Γάζα είναι η αρχή του τέλους της αποικιοκρατίας στην Μέση Ανατολή. Η μετάβαση θα είναι μακριά και αιματηρή, αλλά δεν θα της λείψουν οι εκπλήξεις (εδώ που είμαστε, αν ο Μπίμπι όντως μπει φυλακή, αυτό δεν θα είναι έκπληξη) και κυρίως θα δούμε μια μεγάλη νίκη του παλαιστινιακού λαού.
