Με ανακοίνωσή της, η Ιερά Σύνοδος προειδοποιεί ότι η ανατροπή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας επιχειρεί να μετατρέψει έναν χώρο πολιτισμού “σε λάφυρο και σύμβολο κατακτήσεως”, καλώντας την Τουρκία να σεβαστεί τον χαρακτήρα του μνημείου.
Η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου έρχεται να προστεθεί στις αντιδράσεις των ημερών για την επαναφορά της συζήτησης στην Τουρκία για χρήση της Αγίας Σοφίας και ως τζαμί. Ανάμεσα σε άλλα, η ΙΣ κάνει λόγο για προσπάθεια μετατροπής του μνημείου σε “σύμβολο κατακτήσεως”, ενώ σημειώνεται ότι ενδεχόμενη μετατροπή θα επιφέρει έντονη διαμαρτυρία και θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία.
Νωρίτερα την Παρασκευή, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε εκ νέου τη στήριξή του για τη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος της Αγίας Σοφίας: “Η θέση μας δεν έχει αλλάξει”, σχολίασε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε έλληνες ανταποκριτές. “Εξακολουθούμε να θεωρούμε την Αγία Σοφία μνημείο ιδιαίτερης σημασίας και στηρίζουμε τη διατήρησή της με τρόπο που θα σέβεται την πολυθρησκευτική ιστορία της”.
Χθες, Πέμπτη 11/06, έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με αναφορά στην Αγία Σοφία είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Τουρκίας που απάντησε ότι το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι εσωτερικό θέμα και κάλεσε την Ουάσινγκτον να ασχοληθεί με τα δικά της ζητήματα.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου:
Με αφορμή πληροφορίες των μέσων ενημερώσεως ότι η Κυβέρνηση της γείτονος χώρας Τουρκίας προτίθεται να προβεί στην μετατροπή του σημερινού μουσειακού καθεστώτος του Ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, για να καταστεί μουσουλμανικό Τέμενος (Τζαμί), το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακοινώνει τα εξής:
Ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας θεμελιώθηκε από τον Χριστιανό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, εγκαινιάσθηκε την 27η Δεκεμβρίου του 537 μ.X. και προορίσθηκε ως χώρος εκκλησιαστικής λατρείας, αφιερωμένος στην Σοφία του Θεού, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Πρόκειται για αριστούργημα αρχιτεκτονικής μεγαλοφυίας και είναι παγκοσμίως διάσημος ως ένα κατ’ εξοχήν μνημείο του Χριστιανικού Πολιτισμού. Η αξία του παραμένει οικουμενική, επειδή ο Χριστιανισμός έχει υπερεθνική και οικουμενική ακτινοβολία. Καμία μοντέρνα η μεταμοντέρνα αντίληψη «πολυπολιτισμικότητας» δεν δημιούργησε το μνημείο, διά του οποίου εκφράζεται με ανεπανάληπτο τρόπο η χριστιανική αντίληψη περί του υπερτάτου Καλού και Κάλλους.
Φρονούμε ότι η ανατροπή της πολιτισμικά ουδέτερης χρήσεως του μνημείου ως μουσείου, η οποία με σύνεση καθιερώθηκε υπό της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1934, επιχειρεί να μετατρέψει ένα χώρο πολιτισμού σε λάφυρο και σύμβολο κατακτήσεως.
Τυχόν μετατροπή θα επιφέρει την έντονη διαμαρτυρία και απογοήτευση των ανά την Οικουμένη Χριστιανών, ενώ θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία. Η Εκκλησία εντός αυτού του Ναού συγκρότησε πολλές Συνόδους υψίστης σημασίας για την χριστιανική ζωή και πίστη.
Άλλωστε, και αυτές οι διασωθείσες, αρρήτου κάλλους, ψηφιδωτές απεικονίσεις ιερών προσώπων της χριστιανικής πίστεως, διακηρύσσουν ακατάπαυστα με την σιωπή τους τον ιστορικό και πνευματικό δεσμό του Ναού με τον Χριστιανισμό.
Είναι απολύτως απαραίτητο να επικρατήσει εκ μέρους της Κυβερνήσεως της γείτονος χώρας σύνεση και σεβασμός προς τον χαρακτήρα του μνημείου, ώστε να λάβει την ορθή απόφαση της διατηρήσεως του status quo της Αγίας Σοφίας, ως μουσειακού χώρου”.
