Ο πατέρας του δολοφονημένου Νίκου Σαμπάνη και οι εκπρόσωποι των κοινοτήτων των Ρομά στην Ελλάδα, μιλούν στο Κοσμοδρόμιο για την κλιμακούμενη βία της αστυνομίας ενάντια στους τσιγγάνους.

«Αν πουν ότι το παιδί πέθανε, δεν θα κρατιόμαστε, να το ξέρεις»- αυτή είναι η φράση που επαναλαμβάνουν συνεχώς οι Ρομά όταν συζητάει κανείς μαζί τους μέσα στις κοινότητες, εκεί όπου αισθάνονται προφυλαγμένοι από την ανελέητη κριτική και το μίσος της κοινωνίας.

Η εβδομάδα που ξεκινά είναι άλλη μια εβδομάδα που οι τσιγγάνοι σε όλη την Ελλάδα θα… κάθονται σε «αναμμένα κάρβουνα», περιμένοντας να δουν ποιες θα είναι οι νέες εξελίξεις. Θα βγει ιατρικό ανακοινωθέν για τον 16χρονο Κώστα Φραγκούλη;

Και όσο και αν την ίδια στιγμή, οι εκπρόσωποι όλων των κοινοτήτων συνιστούν διαρκώς στους Ρομά ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση, οι τελευταίοι, θεωρούν πως δεν μπορούν άλλο να λειτουργούν σαν τα σφουγγάρια της αστυνομικής βίας.

Ο κύκλος του αίματος ξεκίνησε το 2021 με τη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη. Ακολούθησε ο θάνατος της μικρής Όλγας, η καταδίωξη πέντε ανηλίκων Ρομά στον Αλμυρό – σώθηκαν από θαύμα – και τώρα ο 16χρονος Κώστας Φραγκούλης στη Θεσσαλονίκη.

Όπως λέει στο Κοσμοδρόμιο ο πατέρας του Νίκου Σαμπάνη, Γιάννης: «Εμάς η δίκη μας έχει οριστεί για το 2023. Μέχρι τότε πόσους ακόμα θα φάνε; Και ξέρεις τι; Ξέρουν πώς γίνεται η δουλειά από την αρχή μέχρι το τέλος- πρώτα πυροβολούν ελεύθερα και μετά παίρνουν πάντα αυτόν τον ίδιο δικηγόρο για να τους σώσει. Θέλω να τον δω μια φορά από κοντά, να τον ρωτήσω: αν τα έκαναν αυτά στα δικά του παιδιά και κάποιος έσωζε τους δολοφόνους, θα τού άρεσε;»

H αλήθεια είναι πως ακόμα και το ιατρικό ανακοινωθέν για την κατάσταση του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο έχει περάσει και αυτό σε μια κατάσταση αυθαιρεσίας, με πολλούς στη Θεσσαλονίκη να σημειώνουν πως ο 16χρονος είναι πρακτικά νεκρός, αλλά η πληροφορία δεν «αποδεσμεύεται» μέχρι να κοπάσουν οι αντιδράσεις και να μη συμβεί αυτό για το οποίο προειδοποιούν οι Ρομά.

Ρομά- Ο πιο βασικός αποδεκτής της αστυνομικής βίας στην Ελλάδα

Για την Αλεξάνδρα Καραγιάννη, Ρομά δικηγόρο, μέλος της ειδικής γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της «Ελλάν Πασσέ» (Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά) και εκπρόσωπο των δικαιωμάτων τους στο Συμβούλιο της Ευρώπης, οι Ρομά είναι αυτή τη στιγμή ο πιο βασικός αποδέκτης της αστυνομικής βίας στη χώρα μας. Στις επιθέσεις εναντίον τους, οι αστυνομικοί δεν τηρούν καν τα προσχήματα.

Όπως λέει η ίδια: «Από τον Νίκο Σαμπάνη στο Πέραμα και έπειτα, σημειώνονται διαρκώς καταδιώξεις –με χρήση όπλου και πυροβολισμούς- κατά άοπλων Ρομά. Το ίδιο συνέβη και πριν από λίγους μήνες στον Βόλο, με καταδίωξη κατά ανήλικου άοπλου Ρομά, 16 ετών. Εκτός από τη συγκάλυψη και την πλάτη που βάζει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη στους δράστες αστυνομικούς, υπάρχει και το πρόβλημα της ελάχιστης κάλυψης των ΜΜΕ απέναντι στα γεγονότα. Και έτσι, η ανοχή και η ατιμωρησία γιγαντώνουν το φαινόμενο, νομιμοποιούν τη βία και φέρνουν συνεχώς νέες επιθέσεις».

Η κα Καραγιάννη σημειώνει πως οι επιχειρήσεις της αστυνομίας μέσα στις κοινότητες των Ρομά- σε Ασπρόπυργο, σε Λιόσια κ.ά.-  λίγες μόλις ημέρες μετά το περιστατικό με τον 16χρονο βάζουν φυτίλια αντί να κατευνάζουν τα πνεύματα και αυτό κατά την ίδια δείχνει την ξεκάθαρη πολιτική στάση που υπάρχει απέναντι στην κοινότητα.

«Υπάρχει ρητορική μίσους εναντίον των Ρομά»

Για τον Βασίλειο Πάντζο, πρόεδρο της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ: «Υπάρχει οργή και αγανάκτηση από τους Ρομά και δυστυχώς, από την άλλη πλευρά, σπέρνεται ρητορική μίσους από διάφορα κοινωνικά δίκτυα και αυτό είναι επικίνδυνο».

Όπως τονίζει ο ίδιος, αν ένας Ρομά κάνει ένας ένα λάθος, τότε αυτόματα στοχοποιείται ολόκληρη η κοινότητα. Όπως όμως ρωτάει (ρητορικά): «Δεν πλήρωσε 20 ευρώ βενζίνη – αυτό είναι το μεγάλο έγκλημα για το οποίο έφαγε μια σφαίρα στο κεφάλι; Γιατί έχουμε τέσσερα περιστατικά  υπέρμετρης βίας απέναντι σε Ρομά μέσα σε ένα χρόνο;».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, από την επίθεση και μετά, ακούγεται έντονα στη Θεσσαλονίκη πως ο δράστης αστυνομικός είναι μέλος της Χρυσής Αυγής. «Δεν ξέρουμε αν ισχύει, αλλά δεν πρέπει να το εξακριβώσουν και να το ερευνήσουν και αυτό το κομμάτι;» υπογραμμίζει ο κος Πάντζος και συμπληρώνει: «Όπως δείχνουν όλες οι έρευνες, η κοινότητα των Ρομά  είναι ευάλωτη. Υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα στους καταυλισμούς. Αυτό που χρειάζονται οι Ρομά λοιπόν είναι πολιτικές ένταξης όχι πολιτικές τιμωρητικές».

Θλιβερά στοιχεία

Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα έχει κάκιστες επιδόσεις – με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις – στο ζήτημα της διαβίωσης των Ρομά αλλά και της ένταξής τους στην κοινωνία. Στη χώρα μας, υπάρχουν 371 καταυλισμοί όπου ζούνε 100.000 περίπου Ρομά. Από αυτούς, οι 75 είναι καταυλισμοί ντροπής με άθλιες συνθήκες – ο καταυλισμός στο Σοφό στον Ασπρόπυργο όπου μένει η οικογένεια του δολοφονημένου Νίκου Σαμπάνη είναι ένας από τους πιο hardcore και σκληρούς σε όλη την Ελλάδα.

Στον αντίποδα, ο καταυλισμός στο Νομισματοκοπείο στο Χαλάνδρι βρίσκεται στην πιο ανθρώπινη κατάσταση από όλους στο λεκανοπέδιο Αττικής, με τον δήμαρχο εκεί Σίμο Ρούσσο να αξιοποιεί συνεχώς προγράμματα για την ένταξη των Ρομά στην κοινωνία και τη σταδιακή απομάκρυνσή τους από τον καταυλισμό (τα τελευταία 2 χρόνια έχουν αποχωρήσει 112 Ρομά, οι οποίοι μένουν σε σπίτια που έχει παραχωρήσει ο δήμος).

Να σημειωθεί πως το 2019, η ΝΔ ψήφισε έναν στην ουσία τιμωρητικό νόμο, που όριζε ότι εάν ένα παιδί έχανε τη σχολική χρονιά λόγω απουσιών, η οικογένεια έχανε όλα τα επιδόματα (ΕΕΕ, επίδομα στέγης και επίδομα παιδιού). Ταυτόχρονα, η  αστυνομία μετατράπηκε στο βασικό εργαλείο κοινωνικών διακρίσεων εναντίον τους.