Η τελευταία γυναικοκτονία στη μακρά και θλιβερή λίστα που έχει γίνει πια καθημερινότητα και καθεστώς στη χώρα μας, υπενθύμισε -χάρις στη σοκαριστική και εξωφρενική συνθήκη της δολοφονίας στην πόρτα ενός Α.Τ. με τους αστυνομικούς θεατές-, με εμφατικό τρόπο τη συζήτηση για όσα πράττει η Πολιτεία στο κομμάτι της πρόληψης αλλά και της προστασίας των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Και εκτός από τα πολυσυζητημένα πρωτόκολλα που ακολουθεί η αστυνομία αλλά και τα κέντρα προστασίας των γυναικών που δέχονται βία, στο βάθος υπάρχει ένα μεγαλύτερο ερώτημα- «ποια είναι η συνολική πολιτική της Ελλάδας απέναντι στο θέμα της έμφυλης βίας;»

Η Στέλλα Παλαιολόγου, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων της Γ.Γ. Ισότητας των Φύλων «Δώρα Κατσιβαρδάκου» λέει στο «Κοσμοδρόμιο» ότι η συγκεκριμένη γραμματεία είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα της παραμέλησης που δείχνει το ελληνικό κράτος σε αυτό το τεράστιο πια κοινωνικό ζήτημα. Και εκτός από την παραμέληση, υπάρχει και η αμηχανία απέναντι στο θέμα, όπως λέει η κ. Παλαιολόγου. Οι πολλές αλλαγές στον τίτλο της γραμματείας τα τελευταία χρόνια είναι ενδεικτικές αυτής της αμηχανίας.

Το 2019, μετά από 33 χρόνια πορείας (ποτέ βέβαια στρωμένης με ροδοπέταλα αλλά με μεγαλύτερο ρόλο από αυτόν που έχει σήμερα),η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων μετονομάστηκε σε Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, ενώ μεταφέρθηκε στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, από το Εσωτερικών που άνηκε ως τότε. Πέρυσι, η «αποποίηση» της λέξης «φύλο» προχώρησε περισσότερο.  Συστάθηκε το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και η γραμματεία μετονομάστηκε σε Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όπως σημείωνε τότε η ΑΔΕΔΥ: «Η ταύτιση των πολιτικών για την ισότητα των φύλων με τη δημογραφική πολιτική και την οικογένεια αποτελεί ένα βαθιά συντηρητικό βήμα, μία οπισθοδρόμηση που παραπέμπει στην στερεοτυπική αντίληψη ότι η μητρότητα αποτελεί τον μοναδικό προορισμό των γυναικών και συμβάλλει στη διαιώνιση των πατριαρχικών έμφυλων κατηγοριοποιήσεων και ταυτοτήτων».

«Η λέξη ‘φύλο’ αφαιρέθηκε τελείως. Από το υπουργείο μας απάντησαν πως η ‘εννοείται’».  Αυτό δείχνει μια αμηχανία, πως δεν ξέρουν τι θέλουν να μας κάνουν. Οι λέξεις είναι σημαντικές όμως. Όπως ο σεξισμός -πολλές φορές ξεκινάει με ένα αστείο αλλά αντικατοπτρίζει την παγιωμένη πατριαρχική κουλτούρα στην κοινωνία» εξηγεί η κ. Παλαιολόγου.

Η αλλεργία του κυβερνώντος κόμματος στους όρους φαίνεται και από την σταθερή άρνηση της κυβέρνησης να υιοθετήσει τον όρο γυναικοκτονία. Η κ. Παλαιολόγου αναφέρει σε αυτό το σημείο πως η νέα γραμματεία στην οποία συμπεριλήφθηκαν πέρυσι και τα δικαιώματα, δεν έχει σαφή κατεύθυνση και αυτός είναι βασικός λόγος που δεν γίνονται ουσιαστικά βήματα προς τις πολιτικές ισότητας.

Όπως εξηγεί: «Η έμφυλη βία τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από τις έμφυλες ανισότητες. Δεν μπορείς να μιλάς για έμφυλη βία αν δεν μιλάς για τις ανισότητες. Αν υπάρχει θέληση και πρόθεση, πρέπει η Γραμματεία να αποκτήσει σαφή κατεύθυνση, με τις πολιτικές ισότητας των φύλων να είναι διακριτές και οριζόντιες. Αυτός είναι και ο λόγος που υπογράψαμε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ως χώρα, γιατί έχουμε κατανοήσει ότι οι αποσπασματικές δράσεις δεν αρκούν αλλά χρειάζεται για να έχουμε συντονισμένες πολιτικές. Άρα αν υπάρχει ειλικρινής πρόθεση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την έμφυλη βία, θα πρέπει ο αρμόδιος συντονιστικός φορέας, δηλαδή η ΓΓ Ισότητας των Φύλων, να ενισχυθεί άμεσα, αντί να υποβαθμίζεται συνεχώς».

Σημειώνεται πως η χώρα μας είναι μία από τις πρώτες που υπέγραψαν το 2011 τη σύμβαση στην Κωνσταντινούπολη ενώ ακολούθησε η κύρωση της Σύμβασης με τον Ν.4531/2018 μαζί με τον εφαρμοστικό της νόμο, ώστε να είναι άμεσα υλοποιήσιμη.

Απονευρωμένη η γραμματεία, πολλές οι ελλείψεις

Πίσω, στη γυναικοκτονία της Κυριακής Γρίβα και τη μεγάλη κοινωνική κατακραυγή που ξεσήκωσε λόγω της βαθιάς αναλγησίας της Αστυνομίας να σταθεί στο ελάχιστο ύψος των περιστάσεων, σύμφωνα με την κ. Παλαιολόγου: «Υπάρχει μια κινητικότητα στο υπουργείο και την κυβέρνηση να φανεί ότι λαμβάνεται η κατάσταση σοβαρά υπ’ όψιν».

Σύμφωνα όμως με την ίδια, αυτά στα οποία η Ελλάδα έχει μείνει πίσω είναι πολλά:
«Δεν χρειαζόμαστε άλλες ανακοινώσεις, αλλά να ενισχυθεί επί της ουσίας ο φορέας. Χρειαζόμαστε πρωτόκολλα για τον βιασμό. Η πολύτιμη τηλεφωνική γραμμή βοήθειας 15900 πρέπει πια να ενσωματωθεί στη Γραμματεία μετά από 13 χρόνια που λειτουργεί μέσω πρόγραμμα ΕΣΠΑ. Δεν γίνεται να δουλεύουμε άλλο με ΕΣΠΑ -πρέπει όλα αυτά να γίνουν πια δική μας, κυβερνητική πολιτική. Χρειαζόμαστε περισσότερο προσωπικό και περισσότερα συμβουλευτικά κέντρα. Έχουμε 44 Συμβουλευτικά Κέντρα σε όλη τη χώρα που είναι αδύνατον να καλύψουν τις ανάγκες που υπάρχουν, Υπάρχουν περιοχές όπως πχ ο νομός Λακωνίας και πολλά νησιά που δεν έχουν Συμβουλευτικό. Ακόμη, χρειαζόμαστε καλύτερη διασύνδεση αστυνομίας και δικτύου δομών της ΓΓΙΑΔ (Γραμμή15900,Συμβουλευτικά Κέντρα, Ξενώνες Φιλοξενίας) αν και πρέπει να πούμε παρά τα τραγικά λάθη στην υπόθεση της Κυριακής, πως σε ένα βαθμό η Αστυνομία έχει εκπαιδευτεί και είναι πιο ευαισθητοποιημένη. Δεν είναι όπως δέκα χρόνια πριν. Αλλά η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση πρέπει να είναι διαρκής. Και φυσικά πρέπει πια να υιοθετήσουμε τις συστάσεις Grevio».

Η έκθεση της Grevio -η ανεξάρτητη αρχή που παρακολουθεί την εφαρμογή της «Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας- αντικατοπτρίζει άλλη μία από τις κακές επιδόσεις μας ως χώρα στο θέμα της έμφυλης βίας. Στις 14/11/2023 δημοσιεύτηκε η πρώτη έκθεση αξιολόγησης της για την Ελλάδα. Αν και η Grevio αναγνωρίζει ότι έχουν πραγματοποιηθεί κάποια βήματα προόδου όσον αφορά στην εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, διαπιστώνεται σημαντική καθυστέρηση στο σύνολο των πολιτικών για την έμφυλη βία.

Ανάμεσα στα άλλα, τονίζεται η αναγκαιότητα να λειτουργήσουν κέντρα αντιμετώπισης των θυμάτων βιασμού αλλά και περισσότερα κέντρα  προστασίας γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους. Ακόμα, να λαμβάνουν τα δικαστήρια υπόψιν τους κατά τη διαδικασία ορισμού της επιμέλειας ενός παιδιού, τα ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να σταματήσει ο θύτης να δικαιούται να περνά χρόνο με το θύμα, χωρίς μάλιστα επιτήρηση.

Και όπως είναι αναμενόμενο η Grevio, η οποία έκανε λόγο για «κατακόρυφη αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας τα τελευταία έτη» στην Ελλάδα, προχώρησε σε 71 συστάσεις στην ελληνική πολιτεία, με τις μισές να είναι επείγουσες και 18 εξ αυτών κατεπείγουσες.