Θυμάμαι τον ανόητο στόμφο με τον οποία είχα ακούσει πρώτη φορά τον όρο «μεταπολιτική». Όχι, δεν ήταν η άγνοια που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια εξευτελιστική ήττα, που οδήγησε μετά τα ίδια στελέχη σε μια εξίσου εξευτελιστική εσωκομματική ήττα, δεν τους έφταιγε η παροιμιώδης ανεπάρκειά τους και η πλήρης αποξένωση από τον κόσμο που θέλησαν να εκπροσωπούν, τους έφταιγε η μεταπολιτική.
Αυτοί που συγκροτούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ και που τώρα πια βουλιάζουν με τη Νέα Αριστερά, έχοντας κρατήσει φυσικά έδρα και αξίωμα, δεν είχαν πάρει μυρωδιά ότι σχεδόν δεν εκπροσωπούσαν τίποτα, ότι μόνο συγκυριακά είχαν προσελκύσει την ψήφο του κόσμου που σε γενικές γραμμές είχε διάθεση να φύγει από τον ασφυκτικό νεοφιλελέ κλοιό, από τον κόσμο που δεν έχει πολιτική διέξοδο. Αυτό δεν ήταν καθόλου λίγο, ήταν τιμητικό και ήταν και μια τεράστια, ιστορική ευθύνη. Έχω την εικόνα ότι τα στελέχη του κόμματος ανήκαν σε εκείνο τον ανθρωπότυπο που βλέπει στην αριστερά μια πιο ευγενική, όχι κάφρικη μορφή πολιτικής εκπροσώπησης. Που έχει φάει όλο τον παπά της αστικής αντίληψης και κουλτούρας, που δεν έχει πάρει χαμπάρι ότι η εξουσία είναι όσο χυδαία μπορεί και καθόλου λιγότερο, και κάθε φορά πέφτουν από τα σύννεφα όταν συνειδητοποιούν -σαρπράιζ- ότι ο αστικός κόσμος δεν παίζει, είναι έτοιμος για αίμα και πραξικόπημα. Αυτό είναι η αθώα όψη. Η όχι και τόσο αθώα είναι ότι κάποια πολιτικά στελέχη πίστευαν ότι είχαν βρει τον τρόπο για κοινωνική ανέλιξη, μάλλον για ένταξη στους κόλπους της αστικής τάξης με όχημα ένα διδακτορικό και παπαγαλία του Ντελέζ και πολύ καλή γνώση δυο γλωσσών ξέρω γω. Που μετά από οδυνηρές, εξευτελιστικές σχεδόν ήττες, αυτό που μπόρεσαν να κάνουν, αντί να προσπαθήσουν να πάρουν χαμπάρια, ήταν να απαξιώσουν τον κόσμο που ψήφισε, να συνοψίσουν τη γνώση τους για τη ΝΔ σε ένα «είναι αδίστακτοι δεν ντρέπονται κλπ», σαν να είναι δουλειά της εξουσίας η αισχύνη και ο δισταγμός.
Το αναμάσημα της λέξης «μεταπολιτική» αναδείκνυε ήταν ότι δεν είχαν ιδέα τι συνέβη. Κατέφυγαν σε μια αναδρομή στα ήδη γνωστά και διατυπωμένα, η γνωστή πίστη ότι όλα υπάρχουν στη θεωρία αλλά περιέργως, ποτέ αυτή η θεωρία δεν βοήθησε στο να κάνουν μισή πολιτική πράξη. Δεν είναι κάτι σπάνιο, είναι χαρακτηριστικό κάθε τεχνοκράτη που για κάποιον μυστήριο λόγο, κάποιον ίσως λανθάνοντα ιδεαλισμό, θεωρεί ότι η πραγματικότητα πρέπει να συμμορφώνεται με τα μοντέλα του. Αν και εδώ δεν μιλάμε καν για μοντέλα, μιλάμε για παπαγαλία και διανοητική ατολμία.
Εκείνες τις μέρες μετά την εκλογή Κασσελάκη είδα ποσταρισμένο και ένα κάλεσμα για το «Τριανόν», δεν θυμάμαι ποια από όλες τις πρωτοβουλίες ήταν. Το κάλεσμα ήταν σχεδόν ευθυμογράφημα, υπογεγραμμένο από κυρίως ακαντέμικς, ανθρώπους με τα χιλιόμετά τους στην αριστερά, fail again-fail better, που έκριναν ότι ο λαός ακόμα μια φορά τους χρειάζεται, χρειάζεται την αριστερά τους. Χωρίς να έχω τα δικά τους χιλιόμετρα, η ταπεινή μου εντύπωση ήταν ότι ο λαός τούς γύρισε την πλάτη, ότι έχει να αντιμετωπίσει πραγματικότητες πιο επιτακτικές από το να επιβεβαιώσει την ηθική τους ανωτερότητα.
Ήδη τότε, είχα βρει εξαιρετική την τρίπλα, το καλύτερο τακτικιστικό παιχνίδι που έχω δει στην αριστερά εδώ και πολλά χρόνια: Ο Πολάκης εκείνο τον καιρό είχε το κεφάλι του στον ντορβά, είχε ανοίξει πολλά μέτωπα, ήταν ο άνθρωπος που προσπάθησε να βάλει φυλακή κεντρικά πολιτικά στελέχη της δεξιάς και κατάφερε με χειρουργικά χτυπήματα να στείλει εκτός παιδιάς κάμποσα στελέχη της ΝΔ. Για τη δεξιά ήταν κόκκινο πανί, για στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ανεπιθύμητος και ξένο σώμα, ενώ ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ θέλει μερικούς Πολάκηδες ακόμα.
Ο Κασσελάκης ήταν ο υποψήφιος αρχηγός που θα μπορούσε να παραγγείλει ο Πολάκης από κάποια ΑΙ. Ήταν τσεκ σε όλα τα κουτάκια του δικαιωματισμού, μιλούσε καλά αγγλικά, ήταν επαρκώς αστός ώστε να τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια των γουόναμπι αστών. Οπότε, θεωρώ ότι πήγε τρένο: το κόμμα απαλλάχτηκε από τους αριβίστες του ηθικού πλεονεκτήματος, έστω και αν έχασε και άλλο κόσμο. Ο Πολάκης έμεινε διεκδικητής ανάμεσα σε υποψήφιους γενικά άχρωμους, χωρίς σοβαρό κοινωνικό έρεισμα. Είμαι από αυτούς που βάζουν θετικό πρόσημο στον λαϊκισμό και επίσης στον τυχοδιωκτισμό. Θεωρώ ότι είναι τελείως λετζίτ καταφυγή, στην απουσία πολιτικής θεωρίας. Γιατί προφανώς δεν θεωρώ πολιτική θεωρία την 50ετή μελέτη των μαρξιστικών γραφών για να καταλήξει κανείς στον θεωρητικό ογκόλιθο «οι λαοί θα πληρώσουν το μάρμαρο», γελάμε. Ακόμα, επειδή ο λαϊκισμός είναι η ταμπέλα που αναγκαστικά θα σου φορέσουν όταν δεν είσαι στη χορεία των τεχνοκρατών που θεωρούν ότι η οικονομία είναι ζήτημα κοστολόγησης, αριθμών και άλλων ιερογλυφικών και όχι πολιτικής.
Έχουμε μια δεξιά κυβέρνηση που κινείται συχνά εκτός δημοκρατικού θεσμικού πλαισίου. Προσωπικά θεωρώ ότι η αριστερά είναι στρατηγικά ηττημένη, όχι μόνο σαν μπράντα, αλλά είναι θύμα και μιας βαθύτατης, τεκτονικής κρίσης: του τέλους της νεωτερικότητας. Αυτό που βρίσκεται σε κρίση είναι η ίδια η νεωτερικότητα, αυτή που υπήρξε το λίκνο τόσο της αριστεράς στο σύνολό της όσο και της δεξιάς, κυρίως της νεοφιλελεύθερης. Μια ανάγνωση του Ουελμπέκ δεν βλάπτει. Υπάρχει σε ένα τέτοιο περιβάλλον μια κραυγαλέα έλλειψη πολιτικής εκπροσώπησης, μια υφέρπουσα, ακέφαλη κοινωνική δυναμική η οποία διαπερνάται από κάτι που δεν είναι η γραμμή αριστερά δεξιά. Δεν ξέρω τι είναι, θα μπορούσε να είναι πρόοδος-συντήρηση, θα μπορούσε να είναι νεωτερικότητα-ανθρωπιά, κάτι είναι τέλος πάντων, ακόμα απροσδιόριστο. Αυτή η κοινωνική δυναμική δεν είναι σίγουρα το 1,5%. Ο Πολάκης έπαιξε μια μάλλον επιδέξια μπάλα με περισσότερη λεπτότητα πνεύματος παρά brute force και κέρδισε άξια. Μαζί του σώζεται το μόνο που άξιζε να σωθεί από εκείνη την τελικά ευκαιριακή σύναξη που αποδείχτηκε τελικά ότι ήταν το μεγάλο ποσοστό του ΣYΡIΖA.
Ο ελληνικός λαός είναι βαθιά ταπεινωμένος, επειδή είναι βαθιά ταπεινωτικό να σου κλέβουν τα λεφτά και τη ζωή. Βρίσκει παραμυθία σε κάθε αφήγημα που του πουλά περηφάνια, στον εθνικισμό, την αντρίλα, ό,τι τέλος πάντων έχει εύκαιρο ο καθένας. Η αριστερά από την άλλη, αυτό που κυρίως κάνει είναι να τον λοιδορεί ως καθυστερημένο, απολίτικο, «μεταπολιτικό». Αυτά, ενώ οφείλει να δώσει εκείνη την όποια περηφάνεια, την τόσο απαραίτητη για να μην γίνει η κοινωνία ένα μάτσο κατσαπλιάδες και κανίβαλοι. Θεωρώ ότι πολύ λίγοι στην αριστερά κατάλαβαν αυτή την αδήριτη ανάγκη. Για διαφορετικούς λόγους, με διαφορετική αφετηρία, αυτό τον ρόλο πήγαν να παίξουν ο Βαρουφάκης και ο Πολάκης και ελάχιστοι άλλοι. Δυστυχώς, εκείνη η μάζα μικροαστικής αριστεράς που συγκροτούσε το στελεχιακό δυναμικό του κόμματος δεν το κατάλαβε. Ούτε θα το καταλάβει.
