H εικόνα του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ από του βήματος της Βουλής σχεδόν να εκλιπαρεί τους επτά δεξιούς αυτονομιστές Καταλανούς των Junts, πείθοντάς τους πως η χρηματοδότηση στην περιοχή είναι η υψηλότερη που έχει χορηγηθεί ποτέ, ώστε να ψηφίσουν υπέρ των ορίων του προϋπολογισμού, ώστε το νομοσχέδιο να έλθει για ψήφιση στη Βουλή, αποκαλύπτει πόσο ακροσφαλής είναι η κυβέρνησή του. Δεν είναι μόνον που το Σοσιαλιστικό PSOE, υπολείπεται πλέον κατά πολύ (5 μονάδες) στις δημοσκοπήσεις έναντι του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ). Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, με την «ανταρσία» των δεξιών Καταλανών, του φυγόδικου ακόμη Κάρλες Πουτζδεμόν, το κυβερνάν μετατρέπεται για τον Σάντσεθ σε μία πραγματική ισορροπία τρόμου. Από τη στιγμή που το δεξιό εθνικιστικό καταλανικό κόμμα ανακάλεσε πάλι τις συντηρητικές του ρίζες και αυτονομείται βαθμηδόν, η απειλή για την κυβέρνηση Σάντσεθ είναι ορατή.
Μία απειλή που ο Ισπανός πρωθυπουργός τη βίωσε με την αρνητική ψήφο των Junts στην παρουσίαση του προσχεδίου για τα όρια του προϋπολογισμού, το πρώτο βήμα που πρέπει να εγκριθεί για την κατάθεση του τελικού νομοσχεδίου.
Η συστοίχιση των δεξιών Καταλανών με το ΡΡ και το ακροδεξιό Vox στο Κοινοβούλιο, αναγκάζει την κυβέρνηση να προβεί σε αναδιατύπωση του κειμένου και πολύ περισσότερο σε επίπονες διαβουλεύσεις με τους Junts, όσον αφορά την αναδιαπραγμάτευση των σχέσεών τους. Οι δεξιοί Καταλανοί θεωρούν ότι ακόμη διατηρούν την πολιτική ηγεμονία στην επαρχία τους και πως η Καταλονία πρέπει να διαχειρίζεται μόνη της τα οικονομικά της -επαναλαμβάνοντας το σύνθημα της «αποσχιστικής ανταρσίας» του δημοψηφίσματος του 2017.
Ούτως ή άλλως, η συμμετοχή του κόμματος του Πουτζδεμόν στην κυβέρνηση Σάντσεθ ήταν εξαρχής τυχοδιωκτική και επίφοβη. Εδραζόταν περισσότερο στην αδήριτη ανάγκη για τους διωκόμενους Καταλανούς πολιτικούς να εκπληρωθεί η υπόσχεση του Σάντσεθ και να ψηφισθεί ο νόμος για την αμνήστευσή τους για το απαγορευμένο δημοψήφισμα υπέρ της Ανεξαρτησίας του ‘17 . Ιδίως για τους Junts αυτό θα αποτελούσε μία απαραίτητη προϋπόθεση για να αποδείξουν πως έχουν δύναμη και να διεκδικήσουν εκ νέου την ηγεμονία στον πολιτικό και ιδίως στον εθνικιστικό-αυτονομιστικό χάρτη της Καταλονίας. Κάτι που ωστόσο δεν επιτεύχθηκε. Γιατί ο νόμος για την αμνηστία ναι μεν εγκρίθηκε, όμως το Ανώτατο Δικαστήριο αρνήθηκε και εξακολουθεί να αρνείται να άρει τις διώξεις όσων Καταλανών πολιτικών κατηγορούνται ότι εμπλέκονται στις παραβάσεις για διασπάθιση δημοσίου χρήματος (για τη χρηματοδότηση ενός «παράνομου» δημοψηφίσματος). Τούτο έχει στοιχίσει στον Πουτζδεμόν την απουσία του από τη χώρα και τη φυσική παρουσία του στην πολιτική κονίστρα.
Από την άλλη, η παταγώδης αποτυχία των Junts στις Ευρωεκλογές και κυρίως η ανάληψη της προεδρίας της Καταλονίας από τον Σοσιαλιστή ΣαλβαδόρΊγια, που ουσιαστικά σήμανε τον ενταφιασμό της «παλιννόστησης» του εθνικισμού την περασμένη 10ετία στην Καταλονία, ουσιαστικά περιθωριοποιεί πολιτικά τον ηγέτη της δεξιάς πτέρυγάς του. Ο Πουτζδεμόν μπόρεσε να απασχολήσει την κοινή γνώμη μόνον με την ροκαμπολέσκικη παρείσφρηση του, αρχικά και κατόπιν με την απόδρασή του από την τελετή ορκωμοσίας. Μετά τα καταστροφικά ποσοστά του και στις Ευρωεκλογές, που παγίωσαν την πολιτική του καταρράκωση, ο Πουτζδεμόν έχει επιδοθεί σε ένα αντάρτικο ενάντια στην κυβέρνηση Σάντσεθ. Όπως και στην ιστορικά «πιο ισπανόδουλη» κυβέρνηση του Ίγια. Με επίκεντρο την αμνηστία, οι Junts έχουν αποδυθεί σε μία επιχείρηση εκβιασμού και ομηρίας της κεντρικής κυβέρνησης, απειλώντας ότι θα παρακωλύσουν κάθε νομοθετική πρωτοβουλία της Μαδρίτης. Παράλληλα, ανασυστήνοντας τη συμμαχία με το πιο λυσσαλέο εθνικιστικό και αυτονομιστικό κομμάτι της καταλανικής πολιτικής, το κίνημα του Τζόρδι Τουρούλι, ο Πουτζδεμόν επιδιώκει να υποσκάψει το κεντροαριστερό ERC (επίσης εθνικιστικό) και να ανακτήσει τη χαμένη πολιτική ηγεμονία της μαχητικής αυτονομίας.
Η αρχή έγινε το καλοκαίρι, όταν οι Junts, ούτε καν ακολουθώντας την φειδωλή συναίνεση του ΡΡ, αλλά ανοικτά απηχώντας τη ρητορεία του ακροδεξιού Vox, δήλωσαν αντίθετοι στην υποχρεωτική διανομή ανηλίκων μεταναστών στις ισπανικές επαρχίες, για να ανακουφισθούν οι Κανάριες Νήσοι από την πληθώρα των αφίξεων από την Αφρική. Με το μεταναστευτικό να διογκώνεται, η καταλανική δεξιά βρήκε στην αλλοφροσύνη της ισπανικής, αλλά και ευρωπαϊκής Δεξιάς, ακόμη ένα μοχλό πίεσης, εναρμονίζοντας την πολιτική της με το ΡΡ και απέτρεψαν στο Κοινοβούλιο την ψήφιση του νόμου. Άλλωστε μετά τη συμμαχία στην Καταλονία μεταξύ των Σοσιαλιστών (PSC) και των κεντροαριστερών αυτονομιστών του ERC ο μόνος «φυσικός» σύμμαχος που απομένει στους Junts είναι οι άσπονδοι εχθροί του ΡΡ -και γιατί όχι και η ακροδεξιά. Τουλάχιστον για τις βραχυπρόθεσμες μικροκομματικές τους επιδιώξεις.
Και τα δύο δεξιά κόμματα, βλέπουν πως η ξενοφοβία -όπως δείχνουν οι σφυγμομετρήσεις- αποτελεί την πρώτιστη ανησυχία των Ισπανών, που βοηθά στη ριζοσπαστικοποίηση ευρέων στρωμάτων του πληθυσμού, τη στροφή τους στις δεξιές απόψεις και ποντάρουν ακόμη και στα fake news γύρω από αυτή. Το αποτέλεσμα είναι πως, παρά τη θέση του ΡΡ για την ανεξαρτησία της Καταλονίας και την αμνηστία, μία προσέγγισή τους έχει καταγραφεί τον τελευταίο καιρό απέναντι στις πολιτικές του Σάντσεθ και της κυβέρνησής του.
Κάτι που επιβεβαιώθηκε στην πρόσφατη συμπόρευση των Junts με το ΡΡ και το Vox στο τοπικό Κοινοβούλιο της Καταλονίας, για την ανατροπή του νόμου για παρέμβαση στην αγορά των ενοικίων και των ακινήτων. Μία νομοθετική παρέμβαση που επιπλέον θα αποτελούσε την πρώτη νομιμοποίηση, σε θεσμικό επίπεδο και στη συνείδηση της τοπικής κοινωνίας, της κυβέρνησης του Ίγια. Η οποία όμως, κυρίως, αποσκοπεί να δώσει λύση σε ένα από τα κυριότερα προβλήματα -όχι μόνον στην Καταλονία, όπου αποτελεί μάστιγα κυριολεκτικά, αλλά και σε ολάκερη την Ισπανία. Το ζήτημα της στέγασης και των ενοικίων, αποτελεί έναν πραγματικό πονοκέφαλο και για τον ίδιον τον Σάντσεθ, αφού τον φέρει μεταξύ σφύρας και άκμονος: από τη μία η πιεστική επιμονή των εξ ευωνύμων κυβερνητικών συμμάχων του για παρέμβαση κι από την άλλη η εκβιαστική αντίδραση των Junts. Μία αντίδραση που έχει διχάσει ακόμη περισσότερο τον αυτονομιστικό χώρο στην Καταλονία, με το ERC να καταγγέλλει το κόμμα του Πουτζδεμόν ότι συμπλέει με τη δεξιά και την ακροδεξιά, εμποδίζοντας να λυθεί το μεγάλο τούτο κοινωνικό πρόβλημα.
Μία σύμπλευση που αναμένεται να διευρυνθεί, μιας και το ΡΡ δίνει πλέον μία νέα στροφή στην πολιτική του στρατηγική, κτυπώντας τον Σάντσεθ στον πυρήνα της κοινωνικής του πολιτικής. Την ώρα που η κυβέρνηση επανέρχεται με αποφασιστικότητα για την αυστηροποίηση στην τήρηση και εφαρμογή της μείωσης του ωραρίου εργασίας στις 37,5 ώρες εβδομαδιαίως, το ΡΡ αντιπαραθέτει τις δικές του προτάσεις για «ευέλικτη εργασία», τις γονικές άδειες και δωρεάν παιδικούς σταθμούς για βρέφη 0-3 ετών και ξεκινά τη διαβούλευση με συνδικάτα και ενώσεις εργοδοτών. Με την κυβέρνηση να προκαλεί αντίστοιχα το ΡΡ να συναινέσει και στην παρέμβαση στην αγορά ακινήτων και στην επιχορήγηση των ενοικίων σε όσες αυτόνομες επαρχίες και δήμους κυβερνά η δεξιά -σε πολλούς από αυτούς με τη συμμετοχή της ακροδεξιάς. Ένα ευαίσθητο σημείο για το ΡΡ, καθώς το πρόγραμμά του για τη στέγαση ευνοεί τις εξώσεις για τις ευαίσθητες οικονομικά ομάδες. Προφανής στόχος επίσης της κυβέρνησης είναι επίσης, τουλάχιστον, να υπενθυμίσει στο δεξιό βασκικό PNV -που στην περιοχή του η τοπική κυβέρνηση έχει λάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία περιοχών «στεγαστικής έντασης» -τους κινδύνους να «σαγηνευθεί» από την κοινωνική στροφή του ΡΡ και τον μικροκομματικό υπολογισμό των Junts. Την ίδια στιγμή στην Καταλονία, ο Ίγια εξήγγειλε πρόγραμμα 4,4 δισεκ. για δημιουργία 50.000 μονάδων κοινωνικής στέγασης, που κινδυνεύει να ναυαγήσει εάν οι Junts εμμείνουν στην άρνησή τους να ψηφίσουν τα όρια του προϋπολογισμού, ο οποίος προβλέπει γενναία όρια χρηματοδότησης στις περιφέρειες.
Μεταναστευτικό, προϋπολογισμός, στέγαση. Η συμφωνία των τριών δεξιών κομμάτων, του ΡΡ, του Vox και των Junts, που προκειμένου να αρπάξουν την εξουσία από την πολυκομματική κυβέρνηση των Σοσιαλιστών, ανοίγει τις πύλες διάπλατα για ένα νέο Σύμφωνο Majestic -όπως είχε γίνει με την κυβέρνηση του Χοσέ Μαρία Αθνάρ, παρά τις αντικρουόμενες εθνικιστικές απόψεις Καστιλιάνων-Καταλανών. Μία αποχώρηση των Καταλανών από το σχήμα του Σάντσεθ καταργεί την πλειοψηφία και ρίχνει την κυβέρνηση. Σε περίπτωση που κάποιο από τα υπόλοιπα αυτονομιστικά κόμματα (πράγμα δύσκολο όσο συμπράττει με το ΡΡ το Vox) συναινέσει, ο Αλβέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο μπορεί να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός. Ειδεμή θα πρέπει να ελπίζει σε μία μεγαλύτερη νίκη από εκείνη του Ιουλίου 2023 απέναντι στους Σοσιαλιστές για να κυβερνήσει.
Για μία φορά ακόμη, μετά το θρίλερ για τη συμφωνία σχηματισμού της νυν κυβέρνησης, ο Πουτζδεμόν αναδεικνύεται στον κρίσιμο παράγοντα για την πολιτική επιβίωση του Πέδρο Σάντσεθ.
