“Έχουμε χώρο!” Με αυτό το σύνθημα που έχει γίνει hashtag (#wirhabenplatz) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιδρά ο προοδευτικός κόσμος της Γερμανίας στα γεγονότα που εκτυλίσσονται από τη νύχτα στο διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων της Μόριας, στη Λέσβο. Ήδη το μεσημέρι της Τετάρτης ο χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, Άρμιν Λάσετ ανακοίνωσε ότι ζήτησε από τον Έλληνα πρωθυπουργό να επιτρέψει τη μετάβαση 1000 προσφύγων από τη Μόρια στο κρατίδιο της βορειοδυτικής Γερμανίας. Διαδηλώσεις οργανώθηκαν το απόγευμα σε πολλές πόλεις.
Το αίτημα για αποσυμφόρηση της Μόριας και των άλλων στρατοπέδων στα νησιά του Αιγαίου παίρνει έτσι μια άλλη διάσταση, καθώς δεν αφορά πλέον την πρόληψη μιας ανθρωπιστικής καταστροφής, αλλά την επιβεβαίωση των χειρότερων προβλέψεων η οποία συντελείται αυτές τις ώρες.
Με εξαίρεση την ακροδεξιά, σημαντικοί πολιτικοί από όλο το πολιτικό φάσμα συγκλίνουν στις δηλώσεις τους στο ότι η Μόρια πρέπει να συρρικνωθεί δραστικά ή και να κλείσει, τα ελληνικά νησιά να αποσυμφορηθούν και να υπάρξει αλλαγή στην κατανομή των προσφύγων μέσα στις χώρες της Ε.Ε.
Στο στόχαστρο της κριτικής από την αντιπολίτευση βρίσκεται εκ νέου ο ομοσπονδιακός υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Μέρκελ, ο Βαυαρός Χριστιανοκοινωνιστής Χορστ Ζέεχοφερ, ο οποίος από την αρμόδια θέση του απορρίπτει μέχρι τώρα διαρκώς τα αιτήματα κομμάτων, κοινωνικών και εκκλησιαστικών οργανώσεων, ακόμα και ολόκληρων πόλεων, όπως η Βρέμη, ή αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, που φτάνουν τις 150 σε όλη τη Γερμανία, ώστε να αφήσει να έρθουν πρόσφυγες από την Ελλάδα.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Σοσιαλδημοκράτης Χάικο Μάας, διαφοροποιείται από την μέχρι τώρα στάση του Ζέεχοφερ, ζητώντας να γίνει δικαιότερη κατανομή των προσφύγων στις χώρες της Ε.Ε. που επιθυμούν να δεχτούν πρόσφυγες, υπονοώντας και τη δική του χώρα. Ανάλογη στάση ζητά και η κεφαλή της Ευαγγελικής Εκκλησίας.
Το κόμμα των Πρασίνων με επείγουσα συλλογή υπογραφών πολιτών στο διαδίκτυο ζητά επί της ουσίας να παρακαμφθεί ο αρμόδιος υπουργός και να αναλάβει την ευθύνη η ίδια η καγκελάριος, η Ανγκέλα Μέρκελ, με στόχο την άμεση εκκένωση των νησιών από πρόσφυγες και τη μεταφορά τους στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα, πρωτίστως στη Γερμανία. Από τα πυρά των Πρασίνων δεν ξεφεύγουν ούτε οι Σοσιαλδημοκράτες, εταίροι στην κυβέρνηση Μέρκελ, στους οποίους καταλογίζεται ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την άρνηση των δεξιών κυβερνητικών συμμάχων τους στο να δώσουν μια ανθρωπιστική λύση στο προσφυγικό ζήτημα, το οποίο τώρα κορυφώνεται.
Το αριστερό κόμμα Die Linke τοποθετείται μέσα από τη δήλωση του Χάιντς Μπίερμπάουμ, προέδρου της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, και καταλογίζει ευθύνη συνολικά στην Ε.Ε. για την κατάσταση στην οποία βρέθηκαν οι πρόσφυγες στον καταυλισμό της Μόριας, τονίζοντας ότι οι απεγνωσμένες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των εγκλείστων υπήρξαν αποτέλεσμα του πανικού που προκλήθηκε λόγω της εξάπλωσης του Covid-19. Επισημαίνεται ότι οι άνθρωποι αυτοί φέρουν ήδη το τραύμα της βίας, του θανάτου και του ξεριζωμού και ζητείται η άμεση αναθεώρηση των όρων του Δουβλίνου, που πρακτικά κρατάν τους πρόσφυγες δέσμιους στα ελληνικά νησιά.
Το ερώτημα που τίθεται στην κοινωνία είναι το τι είδους ευρωπαϊκές ηθικές αρχές είναι αυτές που επιτρέπουν την διατήρηση των συνθηκών εγκλεισμού και εξαθλίωσης επί τόσο πολύ καιρό για τόσους πολλούς ανθρώπους. Η σκανδαλοθηρική δεξιά εφημερίδα Bild χαρακτηρίζει τη Μόρια ώς μια “προσφυγική κόλαση” και δημοσιεύει τα λόγια ενός πρόσφυγα από τη Συρία, ο οποίος απευθύνει έκκληση να φύγουν οι πρόσφυγες από το νησί. Οι ελληνικές αρχές δεν ξεφεύγουν από την κριτική της εφημερίδας, καθώς αφενός γίνεται λόγος για αδυναμία τους να θέσουν τη φωτιά έγκαιρα υπό έλεγχο, και αφετέρου αναφέρεται ρητά η στάση της ελληνικής αστυνομίας, η οποία εμπόδιζε την κίνηση των προσφύγων προς την πόλη. “Πίσω μας η φωτιά, μπροστά τα δακρυγόνα της αστυνομίας”, δηλώνει ο Σύρος στην εφημερίδα.
Το πώς παρουσιάζεται το ελληνικό κράτος, ειδικά σε αυτήν τη συγκυρία με την ένταση που υπάρχει στις σχέσεις με την Τουρκία, έχει μεγάλη σημασία για την ελληνική πλευρά και η διαμόρφωση της κοινής γνώμης είναι ένα καίριο πεδίο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Η Αθήνα με τη στάση της στο προσφυγικό δεν φαίνεται να κερδίζει αυτή τη στιγμή συμπάθειες και η Bild ξέρει καλά να το πλασάρει αυτό.
Δεν έχουν περάσει παρά δύο μέρες από τη Δευτέρα, όταν στο Βερολίνο, στη μεγάλη πλατεία μπροστά από το κοινοβούλιο τοποθετήθηκαν από ακτιβίστριες και ακτιβιστές 13 χιλιάδες άδειες καρέκλες. Ο συμβολισμός αφορούσε τη Μόρια και η δράση καλούσε στο να γίνουν δεκτοί οι πρόσφυγες στη Γερμανία. Οι οργανωτές δεν μπορούσαν να φανταστούν την εξέλιξη μετά από αυτήν τους τη δράση. Πιθανότατα, όλοι τους συμμετείχαν και στη χθεσινή πορεία αλληλεγγύης στο κέντρο της γερμανικής πρωτεύουσας, μετατατρέποντας τη συμβολική πρόσκληση των προσφύγων σε συνθήματα.
