Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποφασίσει σήμερα να θέσει την Άγκυρα υπό παρακολούθηση ως τον Ιούνιο, σηματοδοτώντας έτσι τη δυσαρέσκειά της για την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στην Τουρκία, παρά τις υποσχέσεις του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με την Άγκυρα έπειτα από μια χρονιά εντάσεων, αλλά θα προτιμήσουν μια διαδικασία «προοδευτική», βασισμένη «σε όρους και προϋποθέσεις» και «αντιστρέψιμη», ανήγγειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή-πρόσκληση στους ηγέτες ενόψει της Συνόδου Κορυφής.
Εξαιτίας της έξαρσης των μολύνσεων από τον νέο κορονοϊό στην Ευρώπη, η σύνοδος, που διεξάγεται σήμερα και αύριο, θα γίνει μέσω βιντεοδιάσκεψης, με μέθοδο που δεν επιτρέπει να γίνει διάλογος.
Η συζήτηση για τη Ρωσία αποφασίστηκε εξαιτίας αυτού να αναβληθεί και να μετατραπεί σε «ενημέρωση». Ο Σαρλ Μισέλ θα αναφερθεί στις τελευταίες επαφές του με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος καταγγέλλει τη «συγκρουσιακή» στάση της ΕΕ έναντι της Μόσχας.
Οι αποφάσεις όσον αφορά την Τουρκία επίσης αναβλήθηκαν για τον Ιούνιο, είπε ευρωπαίος διπλωμάτης. Τη δεύτερη ημέρα της συνόδου, αύριο, οι εργασίες θα είναι σύντομες, εξήγησε.
Η συμμετοχή του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στη σύνοδο αυτή πάντως αναμένεται να επιτρέψει να σταλεί κοινό αυστηρό μήνυμα στον πρόεδρο της Τουρκίας.
Η ΕΕ σε «θέση αναμονής»
«Δεν είναι μυστικό για κανέναν πως έχουμε διαφωνίες με την Τουρκία», συνόψισε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια των επαφών του προχθές Τρίτη και χθες Τετάρτη στο NATO.
Ωστόσο οι Αμερικανοί, όπως και οι Ευρωπαίοι, δεν θέλουν να κατεδαφίσουν τις γέφυρες με την Άγκυρα. «Η Τουρκία είναι παλιός σύμμαχος που εκτιμάμε, και έχουμε συμφέρον να την κρατήσουμε στο NATO», όπως το έθεσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο Μάριο Ντράγκι, συνόψισε την ευρωπαϊκή θέση επιμένοντας στη σημασία που έχει να «αποφεύγονται πρωτοβουλίες που διχάζουν» και στην «ανάγκη να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η απόφαση του προέδρου της Τουρκίας η χώρα να εγκαταλείψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, την επομένη μάλιστα συνομιλίας του με τον Σαρλ Μισέλ και με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξελήφθη ως προσβολή.
Οι αποφάσεις που έλαβαν το τελευταίο διάστημα οι τουρκικές αρχές επιτείνουν «τις ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με την οπισθοδρόμηση όσον αφορά θεμελιώδη δικαιώματα» και «υπονομεύουν την αξιοπιστία της δέσμευσης για μεταρρυθμίσεις» από πλευράς Άγκυρας, τόνισε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Τζουζέπ Μπορέλ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες δυσκολεύονται να εμπιστευθούν τον τούρκο πρόεδρο, διότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του, και βλέπουν οπορτουνισμό στη διακηρυγμένη βούλησή του να υπάρξει απποκλιμάκωση των εντάσεων, εξηγούν διπλωματικές πηγές.
«Παρατηρούμε απουσία αρνητικών σινιάλων από την αρχή της χρονιάς, αλλά κανένας μας δεν είναι αφελής, αυτή τη συμπεριφορά την εξηγούν πολλοί παράγοντες: η αλλαγή προέδρου των ΗΠΑ, η τρωτότητα της τουρκικής οικονομίας και οι συνέπειες που θα είχαν πιθανές ευρωπαϊκές κυρώσεις», υπογράμμισε ευρωπαίος διπλωμάτης στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Άλλος υψηλόβαθμος ευρωπαίος διπλωμάτης βλέπει έναν απολογισμό σε απόχρωση του γκρι. «Δεν μπορεί να πει κανείς πως η Τουρκία διευκολύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει στην περιλάλητη θετική ατζέντα για την οποία μιλάγαμε. Βρισκόμαστε σε θέση αναμονής», είπε η πηγή αυτή.
Το σχέδιο ανακοίνωσης της συνόδου τελούσε υπό διαπραγμάτευση ως την τελευταία στιγμή καθώς η Κύπρος και η Ελλάδα έκριναν πως το αρχικό κείμενο περιείχε «υπερβολικά πολλά καρότα και όχι αρκετό μαστίγιο», κατά τη διατύπωση άλλου ευρωπαίου διπλωμάτη.
Ίσως απογοητεύσει τον πρόεδρο Ερντογάν, που ανέμενε «χειροπιαστά αποτελέσματα» σε ανταπόδοση για την εκπεφρασμένη βούλησή του να προχωρήσει σε εξομάλυνση των σχέσεων με την ΕΕ.
Η Τουρκία θα τεθεί υπό στενότερη παρακολούθηση «τους επόμενους μήνες, προκειμένου να προσδιοριστεί τον Ιούνιο εάν εκπληρώνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις» ώστε οι Βρυξέλλες να μπουν σε διαδικασία βελτίωσης των σχέσεων, τόνισε διπλωμάτης.
Αλλά «αν διαπιστωθεί οπισθοδρόμηση, η ΕΕ θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Τα εργαλεία είναι έτοιμα», διαβεβαίωσε. Η έκθεση του Τζουζέπ Μπορέλ αναφέρεται σε διάφορες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων στον τομέα του τουρισμού.
Συνεπή στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, ζητά ο Αυστριακός καγκελάριος
Την ανάγκη «να υπάρχει μία συνεπής στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Τουρκία, ακόμη και αν υπήρξαν προηγουμένως ενδείξεις εκτόνωσης», και την διαβεβαίωση ότι ο ίδιος θα συνεχίσει να υποστηρίζει την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, τόνισε ο ομοσπονδιακός καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, λίγο πριν την έναρξη σήμερα το μεσημέρι, μέσω τηλεδιάσκεψης, της διήμερης Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε δηλώσεις του στη Βιέννη, ο Αυστριακός καγκελάριος επισήμανε ότι, ενόψει της αποχώρησης της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την Προστασία των Γυναικών από τη βία και την αίτηση για απαγόρευση του κόμματος της τουρκικής αντιπολίτευσης HDP, εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για μια συνεπή θέση από την ΕΕ απέναντι στην ‘Αγκυρα.
Και αυτό, ακόμη και αν υπήρξαν προηγουμένως ενδείξεις για εκτόνωση της κατάστασης, σημείωσε ο Σεμπάστιαν Κουρτς, αναφερόμενος στο ζήτημα του τρόπου σωστής αντιμετώπισης της Τουρκίας, το οποίο αναμένεται να τεθεί στη Σύνοδο, έπειτα από τα φερόμενα ως συμβιβαστικά μηνύματα από την πλευρά της ‘Αγκυρας στη διαμάχη για το φυσικό αέριο στην ανατολική Μεσόγειο.
«Θα συνεχίσω να υποστηρίζω την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία», τόνισε ο καγκελάριος της Αυστρίας και αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Σεμπάστιαν Κουρτς, επαναλαμβάνοντας την, εδώ και πολύ καιρό, υποστήριξη από μέρους του μίας οριστικής διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.
Την πάγια θέση του ότι «η Τουρκία πρέπει να λάβει ένα σαφές μήνυμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από την οποία πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις κατά της ‘Αγκυρας», ο Σεμπάστιαν Κουρτς, είχε διαμηνύσει με κάθε σαφήνεια και πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες στις 10 Δεκεμβρίου 2020.
Όπως είχε παρατηρήσει ο Αυστριακός καγκελάριος, «μπορεί κατ’ επανάληψη να έχει υπάρξει απειλή επιβολής νέων κυρώσεων κατά της Τουρκίας, δεδομένου όμως ότι η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί, αυτές αποτελούν πλέον ζήτημα αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο Σεμπάστιαν Κουρτς είχε επισημάνει και τότε, ότι η Αυστρία εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ του εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας όπως και υπέρ της διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Τουρκίας.
Ά. Μέρκελ: Η Τουρκία να εφαρμόσει τους κανόνες του κράτους δικαίου
Να εφαρμόσει τους κανόνες του κράτους δικαίου κάλεσε την ‘Αγκυρα η Καγκελάριος ‘Αγγελα Μέρκελ και χαρακτήρισε «λυπηρό μήνυμα» την αποχώρηση της Τουρκίας από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών. Περιέγραψε ωστόσο ως «καλή είδηση» το γεγονός ότι η Τουρκία, «μετά τις προκλητικές δραστηριότητες στα κυπριακά και στα ελληνικά ύδατα», έδειξε τους τελευταίους μήνες δείγμα αποκλιμάκωσης και τόνισε την ανάγκη να συνεχιστεί ο διάλογος ΕΕ – Τουρκίας – και για την περαιτέρω ανάπτυξη της προσφυγικής συμφωνίας.
«Η ευημερία μας στην Ευρώπη είναι εφικτή μόνο με καλές σχέσεις με τους γείτονές μας και εκτός ΕΕ. Και αυτό ισχύει κυρίως για την εταίρο στο ΝΑΤΟ Τουρκία», με την οποία οι σχέσεις είναι πολύπλευρες, δήλωσε η κυρία Μέρκελ, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο ενόψει του αποψινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. «Αποτελεί καλή είδηση το γεγονός ότι η Τουρκία, μετά τις προκλητικές δραστηριότητες σε κυπριακά και ελληνικά ύδατα, έδειξε τους τελευταίους μήνες ένα δείγμα αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο, μπήκε και πάλι σε διάλογο με την Ελλάδα και θα συνεχιστούν και οι συνομιλίες για το μέλλον της Κύπρου στο σχήμα 5+1 υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών», είπε χαρακτηριστικά η Καγκελάριος και υπενθύμισε ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνήσαμε ότι, σε περίπτωση αποκλιμάκωσης της έντασης από την πλευρά της Τουρκίας, θα προσφέρουμε επιπλέον επιλογές για την συνεργασία μας. Και τώρα σε αυτό το Συμβούλιο θα συζητήσουμε πώς θα προχωρήσουμε σε αυτόν τον δρόμο». Δεν θα είναι εύκολες συνομιλίες, παραδέχτηκε η κυρία Μέρκελ και εξέφρασε την ελπίδα «να καταλήξουμε σε αποτέλεσμα», ενώ αναφέρθηκε στις ιδιαίτερα στενές σχέσεις της χώρας της με την Τουρκία, καθώς στην Γερμανία ζουν εδώ και γενιές άνθρωποι τουρκικής καταγωγής.
Από την άλλη πλευρά, τόνισε η Καγκελάριος, πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας και στην εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία. «Αναμένουμε η Τουρκία να τηρήσει τα κριτήρια του κράτους δικαίου και αυτό σε πολλές περιπτώσεις δεν συμβαίνει – σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνονται σεβαστά ανθρώπινα δικαιώματα και η αποχώρηση της Τουρκίας από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι ένα πάρα πολύ λυπηρό μήνυμα. Θα ευχόμασταν η Τουρκία να είχε παραμείνει», είπε χαρακτηριστικά η κυρία Μέρκελ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η ίδια θεωρεί ότι δεν βοηθάει το να μην συζητά η ΕΕ με την Τουρκία.
«Για αυτό θέλουμε τώρα να διαβουλευτούμε για το πώς θα επαναληφθεί υψηλού επιπέδου διάλογος ΕΕ – Τουρκίας. Έχουμε κοινά συμφέροντα. Και σε αυτά περιλαμβάνεται και η ιδιαίτερη πρόκληση της μετανάστευσης. Αυτήν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μόνο από κοινού με την Τουρκία», πρόσθεσε και αναφέρθηκε στα επιτεύγματα της προσφυγικής συμφωνίας του 2016, η οποία, όπως είπε, κατέστησε δυνατό να αντιμετωπιστούν οι παράνομοι διακινητές προσφύγων, να μειωθεί ο αριθμός εκείνων που φθάνουν παρανόμως στην Ελλάδα, καθώς και ο αριθμός των θανάτων στο Αιγαίο. Η Καγκελάριος έκανε ακόμη λόγο για την «αναγνώριση» που αξίζει στην Τουρκία για την προσφορά της στην υποδοχή 3,6 εκατομμυρίων προσφύγων, διαβεβαίωσε ότι τα χρήματα που διαθέτει η ΕΕ σε έργα και οργανώσεις που υποστηρίζουν τους πρόσφυγες στην Τουρκία ελέγχονται και χρησιμοποιούνται σωστά και υπογράμμισε ότι η συμφωνία πρέπει τώρα να αναζωογονηθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω.
Ζ. Μπορέλ: Θετικές εξελίξεις από την πλευρά της Τουρκίας αλλά η κατάσταση παραμένει εύθραυστη
Tην έκθεση για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία θα παρουσιάσει σήμερα στην τηλεδιάσκεψη κορυφής ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ μαζί με την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, όπως ανέφερε ο Ζοζέπ Μπορέλ προσερχόμενος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
«Τον τελευταίο μήνα έχουμε δει θετικές εξελίξεις από την πλευρά της Τουρκίας αλλά η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Σήμερα θα μελετήσουμε μέτρα για να σταθεροποιήσουμε αυτή τη θετική τάση και για τη συνέχεια υπάρχουν κάποια μέτρα με διπλή προσέγγιση» σημείωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος.
Συμπλήρωσε ότι υπάρχουν «από τη μία πλευρά θετικά μέτρα κι από την άλλη μέτρα που μπορούν να ληφθούν εάν η κατάσταση χειροτερέψει. Αυτά τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν με έναν σταδιακό και προοδευτικό τρόπο» είπε επισημαίνοντας ότι μπορεί να αναστραφούν.
