Εάν οι διεθνείς αγορές αποφάνθηκαν ήδη για την περιφερειακότητα και την περιορισμένη διάσταση της κρίσης που θα μπορούσε να γεννήσει η προοπτική μίας χρεωκοπίας της δεύτερης μεγαλύτερης κατασκευαστικής εταιρείας στην Κίνα Evergrande, (που οι αναλυτές την εντοπίζουν εν γένει στις πρώτες ύλες και ιδίως σε εκείνον του τομέα του αυτοκινήτου, από τον οποίο είχε ξεκινήσει η ίδια εταιρεία με την New Energy Vehicles και την προηγούμενη απόκτηση των δραστηριοτήτων της Saab), είναι κάποιοι πολιτικο-οικονομικοί κύκλοι στον κόσμο, όπως το καθεστώς του ακροδεξιού προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρο, που δεν κοιμούνται ήσυχοι.

Με την οικονομία να αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως ο “αδύναμος κρίκος” του κυβερνητικού του έργου, την αύξουσα τιμή της βενζίνης και την εξάρτηση της Βραζιλίας στο 30% από εισαγωγές να καθιστά αδύνατη την όποια διατίμηση, τον πληθωρισμό να παίρνει την ανιούσα, παρασυρμένος από τις υψηλές τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα, που εν μέρει οφείλονται και στην υψηλή φορολογία, αλλά και κυρίως η κρίση που έχει δημιουργήσει το πενιχρό υδρολογικό έτος που μείωσε την υδροηλεκτρική παραγωγή κaι αύξησε την παραγωγή από θερμικές πηγές. πιο ακριβές και ρυπογόνες, η κοινωνία (που το Σάββατο 2 Οκτωβρίου πλημμύρισε πάλι τους δρόμους στο Σάο Πάολο και άλλες μεγαλουπόλεις κατά του Μπολσονάρο), δείχνει, έναν χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές, πως δεν μπορεί να ανεχθεί νέες περιπέτειες.

Τούτη τη στιγμή, ο Μπολσονάρο είναι από τους λίγους στον κόσμο που ανησυχούν για μία “τοξική” εξάπλωση του προβλήματος της Evergrande στην παγκόσμια οικονομία.

Εκείνο που στο εσωτερικό της Κίνας γίνεται αντιληπτό ως η τοπική εκδοχή της χρεωκοπίας της Lehman Brothers, που δρομολόγησε την παγκόσμια κρίση το 2008, στην ουσία (και βάσει της ψυχραιμίας με την οποία το ίδιο το κινεζικό κράτος αντιμετωπίζει την περίπτωση) μοιάζει να μην ανησυχεί τους αναλυτές, πολλοί εκ των οποίων διαγιγνώσκουν στην όλη διαδικασία ακόμη μία προσπάθεια του προέδρου Σι Τζιπίνγκ, μέσω μίας ελεγχόμενης κατάρρευσης, να ελέγξει τον αχαλίνωτο καιροσκοπισμό μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών, όπως συνέβη και με το αφεντικό της γιγαντιαίας Alibaba Τζακ Μα, που καρατομήθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το κινεζικό καθεστώς.

Ωστόσο ο λόγος για την εκ μεταθέσεως ανησυχία του Μπολσονάρου δεν είναι άλλος από την επίπτωση που τούτη η προδιαγραφόμενη χρεωκοπία θα έχει στην ίδια την οικονομία της Βραζιλίας, η οποία αποτελεί τον προνομιακό εταίρο της Κίνας σε εξαγωγές σιδηρομεταλλεύματος – του υλικού ακριβώς που χρησιμοποιείται κατά κόρον και στη σύγχρονη μηχανική αποτελεί το αποφασιστικό στοιχείο στις κατασκευές.

Με τη Βραζιλία να έχει διαθέσει σίδηρο αξίας 20,5 δισ. δολαρίων στην Κίνα έως τον Αύγουστο του 2021, η πιθανότητα μίας συρρίκνωσης των πωλήσεων μεταλλευμάτων, μέσα μάλιστα στη συγκυρία της παγκόσμιας πτώσης στις τιμές του σιδηρομεταλλεύματος, που κατά τους αναλυτές δεν είναι ανεξάρτητη με όσα συμβαίνουν στην Κίνα, ο κίνδυνος για το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας είναι άμεσα ορατός.

Η κινεζική αγορά ορυκτών μεταλλευμάτων είναι για τη Βραζιλία ιδιαίτερα σημαντική. Απορρόφησε το 11% των 189 δισ. δολαρίων από τις συνολικές εξαγωγές της Βραζιλίας σε όλες τις χώρες. Η δε πώληση σιδηρομεταλλεύματος στην Κίνα αντιπροσωπεύει το 39% του εμπορικού πλεονάσματος των 52 δισ. δολαρίων που είχε η Βραζιλία στο εμπόριο με όλες τις χώρες. Εν ολίγοις για κάθε τρία δολάρια εξαγωγών στη φετινή χρονιά, το ένα πήγε στην Κίνα ( 64,4 δισ. δολάρια, που αντιστοιχούν στο 34% του συνόλου).

Μία προοπτική να μειωθούν οι εξαγωγές προς την Κίνα, έναν χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία, παγώνει το αίμα του Μπολσονάρο, που βλέπει την παραπαίουσα οικονομία να πριονίζει την δημοτικότητά του και να ανατέλλει ως ο άκρως αποφασιστικός παράγοντας για την ψήφο των πολιτών.

Βέβαια για τον ακροδεξιό πρόεδρο για την οικονομία πάντα “φταίνε οι άλλοι”: το Ανώτατο Δικαστήριο (που παραγγέλλει έρευνες για την εκτεταμένη διαφθορά στην κυβέρνησή του και τις ευθύνες της για την καθυστέρηση στην αντιμετώπιση του κορονοϊού) ή οι κυβερνήτες των ομόσπονδων πολιτειών (για τους εμβολιασμούς και τα μέτρα στήριξης των πολιτών) η ισοτιμία του δολαρίου, στην οποία δεν μπορεί να παρέμβει λόγω της αυτονομίας της κεντρικής τράπεζας όπως ακριβώς το ήθελαν ο ίδιος και η νεοφιλελεύθερη ατζέντα. Ο Μπολσονάρο έφθασε μάλιστα στο σημείο από του βήματος της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη να παραποιήσει την πραγματικότητα και τα στοιχεία για την πορεία της οικονομίας, της πανδημίας και το μέγεθος της οικολογικής καταστροφής στον Αμαζόνιο: Τάχθηκε κατά του “υγειονομικού διαβατηρίου” των εμβολιασμένων, δήλωσε πως δεν υπάρχει διαφθορά στην κυβέρνησή του (παρά τη δίωξη και του ιδίου για την αγορά των εμβολίων Covaxin), παρέθεσε ανακριβή στοιχεία για μείωση της αποψίλωσης του Αμαζονίου, πρόσθεσε πως οι φιλοκυβερνητικές διαδηλώσεις της 7ης Σεπτεμβρίου ήσαν οι “μεγαλύτερες στην Ιστορία” (παρά την πενιχρή τους συμμετοχή) και ισχυρίσθηκε πως οι οικονομικές επιδόσεις της Βραζιλίας φέτος είναι από τις ….καλύτερες στον κόσμο. Την ώρα που η χώρα κινδυνεύει με ενεργειακή κρίση, έως και με εκτεταμένα black out, λόγω του πενιχρού υδρολογικού έτους, που έχει προκαλέσει η οικολογική καταστροφή που μειώνει την απόδοση των ζωτικών για την τροφοδοσία υδροηλεκτρικών σταθμών…

Ωστόσο, οι οικονομικές προβλέψεις για τη Βραζιλία είναι αμείλικτες: οι δείκτες για το ΑΕΠ (5,28% φέτος) όχι μόνον δεν βελτιώνονται σημαντικά σε σχέση με το 4,1% του 2020, αλλά προβλέπεται να μειωθούν το εκλογικό έτος 2022 (2,04%) και μάλιστα, όλοι επισημαίνουν πως οι προβλέψεις αυτές πιθανότατα θα ανατραπούν προς τα κάτω. Και φυσικά για όλα τούτα ευθύνεται η συνταγματική και κοινωνική κρίση που έχει προκαλέσει η κυβερνητική ανευθυνότητα του Μπολσονάρο, που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να προωθήσει την ακροδεξιά ιδεολογική ατζέντα του στους θεσμούς, την καταστολή, την οικογένεια, την εκπαίδευση.

Οι αδιαμφισβήτητες ευθύνες του για την υστέρηση της χώρας λόγω του “αρνητισμού” του για την σημασία της πανδημίας, που όλοι πλέον του προσάπτουν, (ο ίδιος ανεμβολίαστος έχει προσβληθεί, το ίδιο και η σύζυγός του Μισέλ και η 80χρονη γιαγιά της, πρόσφατα παρέμεινε σε καραντίνα και υποβλήθηκε σε τεστ έπειτα από κρούσμα covid-19 σε μέλος της κυβερνητικής αποστολής που μετέβη στη Νέα Υόρκη), δεν τον πτοούν να διακηρύσσει τις αντι-εμβολιαστικές απόψεις του. Ο βουλευτής γιός του Κάρλους μάλιστα προκάλεσε πάλι την κοινή γνώμη με την επίθεση του σε δημοσιογράφο που επέκρινε την πολιτική του πατρός του για την πανδημία.

Ο Μπολσονάρου τούτη τη στιγμή βρίσκεται στριμωγμένος, ακόμη και ποινικά, καθώς εκκρεμούν προτάσεις μομφής εναντίον του στη Βουλή και έρευνες για ποινικές ευθύνες του σε σημαντικές υποθέσεις: όπως η ενεργός ανάμειξή του στο έργο της αστυνομίας σε υποθέσεις που αφορούν την οικογένειά του ή τις παρατυπίες για την απόκτηση τουεμβολίου Covaxin, τις επιθέσεις του και τη διασπορά ψευδών ειδήσεων κατά του νέου εκλογικού συστήματος με τις ηλεκτρονικές κάλπες και για άμεση ανάμειξη σε έρευνες της αστυνομίας σχετικά με τις εκλογές του 2018 και το εκλογοδικείο. Έρευνες που μπορούν να καταλήξουν στην απαγγελία 11 κατηγοριών εναντίον του ακροδεξιού ηγέτη, ο οποίος πασχίζει με φιλολαϊκά ψιχία, όπως το πρόγραμμα βοήθειας Auxilio Brasil για τα ευάλωτα στρώματα, που όμως το ύψος του παραμένει ασαφές και σε κάθε περίπτωση και πρόβλεψη ανεπαρκές (κατ’ ελάχιστον προβλέπει 300 ρεάλ για τον κάθε δικαιούχο) για το μέγεθος της χώρας και του πληθυσμού που ζει σε συνθήκες φτώχειας στη Βραζιλία. Αλλά και οι πρόσφατες υποσχέσεις του υπουργού Οικονομικών Πάουλου Γκέντζις για αυξήσεις στα προγράμματα στήριξης των οικογενειών ώστε να αντιμετωπισθούν οι αυξήσεις στο ηλεκτρικό και τα τρόφιμα, δεν φαίνεται να πείθουν τους πολίτες εκ των οποίων οι 6 από τους 10 δηλώνουν ευθαρσώς ότι θα ψήφιζαν τον “Λούλα” στις επόμενες εκλογές.

Ο Μπολσονάρο, είναι ο προεδρικός υποψήφιος με τις χειρότερες προοπτικές επανεκλογής στις προεδρικές του 2022, για πρώτη φορά στην Ιστορία και συμπλήρωσε χίλιες μέρες στην κυβέρνηση της Βραζιλίας με ανεκπλήρωτο (ευτυχώς σε ορισμένα σημεία) το προεκλογικό του πρόγραμμα.

Ο Μπολσονάρο προσεγγίζει τις κάλπες με ανοικτά ζητήματα σε θεσμικό πλαίσιο και κυρίως με ανυπέρβλητες οικονομικές δυσκολίες, που οι ακροβασίες του ανάμεσα στο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα του Chicago Boy Γκέντζις και τις δικές του παρεμβάσεις υπέρ των δαπανών για τον στρατό και την αστυνομία, η αδιαφορία του για τις επιπτώσεις που είχε η υστέρηση στην αντιμετώπιση της Covid-19 έχουν οξύνει δυσθεώρητα.

Ο Μπολσονάρο μπαίνει στον τελευταίο γύρο της κούρσας πριν τις εκλογές με τη χειρότερη εικόνα που είχε πρόεδρος (το 56% αποδοκιμάζει τα πεπραγμένα του) από οποιονδήποτε προκάτοχό του (το 2013 η Ντίλμα Ρούσεφ κατέγραφε ποσοστό δυσαρέσκεια 22%, ο Λουΐζ Ινάσιο “Λούλα” ντα Σίλβα το 2005 ήταν στο 26%).

Η χρεωκοπία της Evergrande, όσο και να φαντάζει περιφερειακή, επισείει επιπτώσεις τόσο στην παραγωγή μεταλλευμάτων, όσο και στις εξαγωγές προς την Κίνα, που ενδέχεται να επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο τα οικονομικά στοιχεία, αλλά και να απισχνάσουν και τις εναπομείνασες ελπίδες του ακροδεξιού Μπολσονάρο να επανεκλεγεί το 2022.