Εντείνεται η διάχυση του πολέμου της Υεμένης στην ευρύτερη περιοχή της Αραβικής Χερσονήσου μετά τη δεύτερη (σε μία βδομάδα) επίθεση που εξαπέλυσαν την Δευτέρα, 24 Ιανουαρίου, οι Χούθι στο Άμπου Ντάμπι και το Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Σε αντίθεση με την πρώτη επίθεση που έκαναν οι Χούθι στο Άμπου Ντάμπι στις 17/1/22 (προκαλώντας το θάνατο τριών μεταναστών, τον τραυματισμό άλλων έξι και υλικές ζημιές σε χώρο αποθήκευσης καυσίμων σε προέκταση του αεροδρομίου του Άμπου Ντάμπι) οι βαλλιστικοί πύραυλοι και τα ντρόουν που έστειλαν δεν προκάλεσαν θύματα αλλά μόνο περιορισμένες υλικές ζημιές.

Ο λόγος; Αναχαιτίστηκαν, αυτή τη φορά, επιτυχώς από την αεράμυνα των ΗΑΕ με τη βοήθεια των ΗΠΑ που διατηρούν τη μεγάλη αεροπορική βάση Αλ Ντάφρα στην περιοχή. Επιπλέον απαντήθηκαν με σοβαρά αντίποινα που είχαν ως αποτέλεσμα αιματηρές επιδρομές εμιρατινών F-16 έξω από την Σαναά, την πρωτεύουσα της Υεμένης περίπου τέσσερις ώρες μετά την εξαπόλυση της επίθεσης των Χούθι σε Άμπου Ντάμπι και Ντουμπάι (που έγινε σημειωτέον σε απόσταση περίπου 1.500 χλμ).

Σε κάθε περίπτωση η εξέλιξη δείχνει να εγκαινιάζει ένα νέο κεφάλαιο κλιμάκωσης της επικίνδυνης σύρραξης στην Υεμένη και την ευρύτερη περιοχή, που είναι  κύρια γεωπολιτική καθώς εξελίσσεται από την έναρξή της το 2015, στο φόντο της σκληρής αντιπαράθεσης των περισσότερων χωρών του Κόλπου και των ΗΠΑ με το Ιράν (που μαζί με τη λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ) θεωρούνται οι δεσπόζουσες δυνάμεις στο πλευρό των Υεμενιτών Σιιτών Χούθι που μάχονται εδώ και επτά χρόνια την κυβέρνηση του  προέδρου Χάντι.

Γιατί τώρα

Έχει ενδιαφέρον να δούμε γιατί για πρώτη φορά οι Χούθι επέλεξαν αυτή την περίοδο να πραγματοποιήσουν επίθεση στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει υπογράψει από το Νοέμβρη του 2020 συμφωνία Κοινής Συνεργασίας στην Εξωτερική Πολιτική και την Αμυνα, στην οποία περιλαμβάνεται Ρήτρα Αμοιβαίας Στρατιωτικής Συνδρομής σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος.  

Θυμίζουμε ότι η Συμφωνία Ελλάδας – ΗΑΕ συμπεριλαμβάνει και Ρήτρα Αμοιβαίας Στρατιωτικής Συνδρομής σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος. Συνεπώς, η παρακολούθηση όσων διαδραματίζονται στην περιοχή έχει ένα επιπρόσθετο «ελληνικό» ενδιαφέρον, δεδομένης της αποστολής πυροβολαρχίας των ελληνικών αντιαεροπορικών Patriot με περίπου 100 αξιωματικούς από τον Σεπτέμβρη του 2021 στον έτερο σύμμαχο της Ελλάδας στην περιοχή, την Σαουδική Αραβία.

Από το 2019 τα Εμιράτα είχαν αποτραβηχτεί από τα περισσότερα θέατρα συγκρούσεων της Υεμένης στα οποία συμμετείχαν από το 2015 μένοντας στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας και συμμετέχοντας τον συνασπισμό που δημιούργησε ο σαουδαραβικός βασιλικός οίκος των Σουνιτών Σαούντ το Μάρτιο του υπέρ του (φιλικού προς το Ριάντ) προέδρου της Υεμένης, Χάντι.  Τότε τα Εμιράτα είχαν αποτραβηχτεί καθώς ήθελαν να επικεντρώσουν τις δυνάμεις τους στην Διεθνή Έκθεση Dubai Expo 2020, η οποία συνεχίζεται ως σήμερα.

Ωστόσο όπως επισημαίνει μιλώντας στο Κοσμοδρόμιο κορυφαίος Έλληνας στρατηγικός αναλυτής επί θεμάτων της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής που ζει στην περιοχή, τα Εμιράτα δεν έφυγαν ποτέ από την Υεμένη. Διατηρούν όλο αυτό το διάστημα ως σήμερα τον έλεγχο της στρατηγικής νήσου Σοκότρα και του λιμανιού Άντεν και κατ’ επέκταση το Μπαμπ ελ Μαντέμπ (γνωστά και σαν «Πύλη των Δακρύων»).

Το γιατί οι Χούθι επέλεξαν αυτό το διάστημα να επιτεθούν για πρώτη φορά στα ΗΑΕ απαντάται και με βάση ακόμη ένα συνδυασμό εξελίξεων. Το οπλοστάσιο των Χούθι το 2015 και το οπλοστάσιο που διαθέτουν σήμερα, 2022, δεν έχει καμία σχέση. Έχει εξελιχθεί σημαντικά και ανεξάρτητα (σε ένα βαθμό) από τη βοήθεια που λαμβάνουν (εμμέσως και μη) από το Ιράν και την λιβανέζικη σιιτική Χεμπολάχ. Διαθέτουν πλέον περισσότερους πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς με ακτίνα δράσης άνω των 1.500 χλμ αλλά και πιο αποτελεσματικά στρατιωτικά τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Χάρη σε αυτό το ζηλευτό και εξελιγμένο οπλοστάσιο οι Χούθι εξαπέλυσαν τις δύο επιθέσεις στα Εμιράτα, όπως κάνουν τα τελευταία χρόνια σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και αεροδρόμια κυρίως (αλλά όχι μόνο) της Σαουδικής Αραβίας που ηγείται άλλωστε και του στρατιωτικού συνασπισμού που μάχεται εναντίον τους.

Το Ιράν επηρεάζει αλλά δεν ελέγχει τους Χούθι

Ο παραπάνω στρατηγικός αναλυτής μιλώντας στο Κοσμοδρόμιο επισημαίνει ωστόσο πως οι Χούθι μπορεί να έχουν βοήθεια από το Ιράν και κυρίως από τη Χεζμπολάχ εντούτοις δεν ελέγχονται από κανέναν εκ των δύο. Επηρεάζονται σε έναν βαθμό αλλά δρουν αυτόνομα.

Ο στρατηγικός αναλυτής επισημαίνει πως αυτό το γνωρίζουμε «από δύο σημαντικά γεγονότα που έγιναν το 2014 και το 2018 και που έδειξαν τα όρια της επιρροής του Ιράν επί των Χούθι. Όπως σημειώνει, αυτά και άλλα γεγονότα δείχνουν πως οι Χούθι «απλά επηρεάζονται…δεν ελέγχονται».

Ο άλλος παράγοντας που εξηγεί γιατί οι Χούθι έβαλαν τώρα στο στόχαστρο τα ΗΑΕ αφορά και τον ακόλουθο παράγοντα: Το 2021 τα Εμιράτα επέστρεψαν (εάν ποτέ απομακρύνθηκαν…) πιο δυναμικά στα θέατρα των συγκρούσεων μετά από έκκληση για βοήθεια που τους έκανε ο «μεγάλος αδελφός», η Σαουδική Αραβία. Χάρη στην παρέμβαση του εμιρατινού στρατού (που θεωρείται από τους ικανότερους στην ευρύτερη Μέση Ανατολή) οι Χούθι υπέστησαν το τελευταία εξάμηνο  σημαντικές απώλειες στην στρατηγικής σημασίας πόλη Μααρίμπ. Αυτό συνέβη για πρώτη φορά εδώ και χρόνια και κόστισε στους Χούθι που ως τότε είχαν σημαντικές επιτυχίες σε αρκετά πολεμικά μέτωπα.

Στόχος και η αποθάρρυνση επενδυτών

Σε κάθε περίπτωση, οι Χούθι γνωρίζουν πως δεν μπορούν να νικήσουν στρατιωτικά τα ΗΑΕ, όμως τα χτυπούν στο έδαφός τους για να τους προκαλέσουν περισσότερο οικονομική ζημιά και να αποθαρρύνουν μελλοντικούς επενδυτές τους οποίους χρειάζονται τα ΗΑΕ για να πραγματοποιήσουν τα μεγαλεπήβολα οικονομικά και ενεργειακά σχέδια που καταστρώνουν για τις επόμενες δεκαετίες.

Με αυτόν τον τρόπο οι Χούθι νομίζουν πως ίσως μειώσουν την στρατιωτική συμμετοχή των Εμιράτων στον πόλεμο της Υεμένης, ενδεχόμενο που θα λειτουργούσε αναμφισβήτητα υπέρ τους. Δεν το έκρυψαν άλλωστε. Στρατιωτικός εκπρόσωπος των Χούθι το δήλωσε απερίφραστα λίγο μετά την πρώτη επίθεση στο Άμπου Ντάμπι στις 17 Ιανουαρίου 2022.

Ρωτώντας τον στρατηγικό αναλυτή εάν είναι συγκυριακό ή τυχαίο το γεγονός πως οι επιθέσεις των Χούθι ξεκίνησαν αμέσως μετά την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μας απάντησε πως αυτό οφείλεται σε συγκυρία και στις ήττες των Χούθι στο Μααρίμπ της κεντρικής Υεμένης. Τονίζει επίσης πως αυτή την περίοδο οι ντόπιοι σύμμαχοι των ΗΑΕ στην Υεμένη συνεχίζουν την προέλαση από το νότο προς το κεντρικό τμήμα της χώρας.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Ερωτηθείς εάν υπάρχει ενδεχόμενο εμπλοκής της Ελλάδας στην Υεμένη μέσω της αποστολής δυνάμεων στα Εμιράτα, μας θύμισε το στρατιωτικό σύμφωνο που υπέγραψαν Αθήνα και Αμπου Ντάμπι το Νοέμβρη του 2020.

Τόνισε πως «ίσως στο μέλλον θα πρέπει να αναμένουμε μία πιο έμπρακτη, πέρα από τη ρητορική, στήριξη της Ελλάδας» στα Εμιράτα στον αγώνα κατά των Χούθι κατά το πρότυπο της Σαουδικής Αραβίας, όπου έχουμε στείλει μία πυροβολαρχία Πάτριοτ. Παρατήρησε πάντως πως προς το παρόν τα Εμιράτα δεν έχουν ζητήσει κάτι τέτοιο και σε αντίθεση με τη Σαουδική Αραβία που ζητά βοήθεια από τους συμμάχους της καθώς έχει «στερέψει» από πυρομαχικά.

Ερωτηθείς εάν οι επιθέσεις των Χούθι έχουν δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας απαντά πως το ηθικό διατηρείται ακμαίο γιατί οι επιθέσεις στοχοποιούν προς το παρόν κρίσιμες υποδομές (π.χ. αποθήκες ενέργειας) . Δεν απέκλεισε όμως αυτό να συμβεί εάν οι επιθέσεις αρχίσουν να γίνονται «στα τυφλά» ή κατά μη στρατιωτικών [DO1] στόχων. «Τότε ίσως σπάσει η φούσκα ασφαλείας στα ΗΑΕ. Ομως μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε και περισσότερα, ακόμη και τυφλά, χτυπήματα στο μέλλον από τους Χούθι» προειδοποιεί.

Η σύνοδος των τριών

Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τα Εμιράτα δείχνουν πως ήδη προετοιμάζονται. Την Τετάρτη, 26 Ιανουαρίου φιλοξενήθηκε στο έδαφος του Αμπου Ντάμπι η τριμερής σύνοδος κορυφής ανάμεσα στους κορυφαίους εμίρηδες του Ντουμπάι και του Αμπου Ντάμπι με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Σίσι και τον Βασιλιά Χαμάντ μπιν αλ Χαλίφα του Μπαχρέιν.

Οι τρεις χώρες καταδίκασαν τις επιθέσεις των Χούθι με τους ηγέτες του Μπαχρέιν και της Αιγύπτου να επιβεβαιώνουν την αλληλεγγύη τους και την υποστήριξή τους στα ΗΑΕ για την εξασφάλιση της «διατήρησης της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας». Οι τρεις χώρες απηύθυναν έκκληση στη «διεθνή κοινότητα» προκειμένου να πάρει «ενιαία και σταθερή θέση κατά των Χούθι και «άλλων τρομοκρατικών δυνάμεων» και τους υποστηρικτές τους.

Ο δε πρόεδρος Σίσι αναφέρθηκε και στις προσπάθειες «κάποιων» δυνάμεων που δεν κατονόμασε να προκαλέσουν την αποσταθεροποίηση αραβικών χωρών τονίζοντας πως οι εξελίξεις απαιτούν «συντονισμό προσπαθειών προστασίας της εθνικής ασφάλειας».

Παράλληλα τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες της περιοχής πιέζουν τις ΗΠΑ να συμπεριλάβει ξανά τους Χούθι στη «μαύρη λίστα» τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως είχε κάνει ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Σε αυτό το σημείο η κυβέρνηση Μπάιντεν εμφανίζεται διστακτική με το πρόσχημα πως κάτι τέτοιο μπορεί να αποδυναμώσει τις «εύθραυστες» προσπάθειες για εκεχειρία και εξεύρεση πολιτικής λύσης. Στην πραγματικότητα θέλει να αποφύγει κάτι τέτοιο σε μία περίοδο σκληρών παζαριών με το Ιράν στη Βιέννη για την διατήρηση της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Αλληθωρίζοντας προς την Κίνα

Η απροθυμία των ΗΠΑ και η σαφής επιλογή τους να μετατοπίσουν το κέντρο βάρους του ενδιαφέροντός τους στην Κίνα και στην ευρύτερη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού εξηγεί, από την άλλη, γιατί ήδη ΗΑΕ και Σαουδική Αραβία στρέφονται και προς τη μεριά της Μόσχας και δη του Πεκίνου (για εξοπλισμούς, επενδύσεις, εμπόριο και άμυνα).

Εξηγεί δηλαδή γιατί τα Εμιράτα επέλεξαν προ ολίγων μηνών να «παγώσουν» τις διαβουλεύσεις για τις αγορές δεκάδων αμερικανικών μαχητικών F-35 όταν οι ΗΠΑ απαίτησαν σε αντάλλαγμα να εξοστρακίσουν την Κίνα και ισχυρές σινικές εταιρίες, όπως η Huawei, από το στήσιμο των τηλεπικοινωνιακών δικτύων πέμπτης γενιάς (5G).

Εξηγεί επίσης γιατί ο Σαουδάραβας υφυπουργός Αμυνας πρίγκηπας Χαλίντ μπιν Σαλμάν είχε στις 27/1/22 τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κινέζο κρατικό σύμβουλο και υπουργό Αμυνας, στρατηγό Γουέι Φένγκε με στόχο την ενίσχυση της διμερούς στρατιωτικής και αμυντικής συνεργασίας…