Η συγγραφή του παρόντος κειμένου κατέστη δυνατή λόγω νόσησης με Covid-19 και της υποχρεωτικής καραντίνας που αυτή επιφέρει. Όσο λοιπόν παρέμενα κλεισμένος στο σπίτι είχα χρόνο να παρακολουθήσω το πώς καλύπτουν τα εγχώρια και ξένα μέσα ενημέρωσης τον πόλεμο της Ουκρανίας.

Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς: από την αναπαραγωγή fake news, στην καταφανή υποστήριξη της μίας πλευράς, στη προσπάθεια να δαιμονοποιηθεί οτιδήποτε ρωσικό κ.ο.κ. Μέχρι ενός σημείου αυτά είναι αναμενόμενα και δεν ήλπιζε κανείς κάτι καλύτερο. Στο πώς επηρεάζει όλη αυτή η αφήγηση το συνολικό μας μέλλον ως ανθρωπότητα, με τη δημιουργία δύο και τριών «παράλληλων κόσμων» υπάρχουν σίγουρα καταλληλότεροι από εμένα για να το αναλύσουν.

Αυτό που πραγματικά με έχει εντυπωσιάσει είναι η προσπάθεια να πειστεί η κοινή γνώμη στην Ελλάδα, αλλά και στη Δύση γενικότερα, ότι βρίσκεται αυτοπροσώπως σε πόλεμο. Αυτό το αφήγημα επαναλαμβάνεται συνεχώς από τα πιο επίσημα χείλη: υπουργούς, βουλευτές, διεθνολόγους, δημοσιογράφους. Η προσπάθεια αυτή κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Αντιθέτως έχει ως στόχο να συνεχίσει να κρατάει την κοινωνία σε μια κατάσταση σοκ. Μετά την πανδημία και τις εκατόμβες νεκρών που απαιτούσαν «εθνική ομοψυχία», για να συνεχίσουν να μασουλάνε με την ησυχία τους το δημόσιο χρήμα οι γνωστοί επιχειρηματίες-ευεργέτες (μην μπερδεύεστε, ολιγάρχες είναι μόνο στο πρώην ανατολικό μπλοκ), είχε ήδη ξεκινήσει ένα κύμα ακρίβειας που προκαλούσε όλο και πιο εντεινόμενη κοινωνική κατακραυγή και δυσφορία προς τημ κυβέρνηση. Πόσο βολικός λοιπόν είναι ο πόλεμος Ουκρανίας Ρωσίας για να τα φορτώσουμε όλα εκεί; Δεν φταίνε τα καρτέλ, η υπερφορολόγηση, ο κατώτατος μισθός που δε φτάνει για να βγει ούτε ο μισός μήνας. Όχι, φταίει ο Πούτιν και άμα θέλετε να πάτε να ζητήσετε από αυτόν επιδόματα.

Το να τα ρίχνουμε όλα στον Πούτιν αποτελεί τη μια μόνο διάσταση του αφηγήματος. Η άλλη είναι ότι και εμείς είμαστε σε πόλεμο. Και δεν εννοούμε τον ταξικό. Και εδώ το πράγμα αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο. Είναι δεδομένο πως η ρωσο-ουκρανική διένεξη και οι κυρώσεις των Δυτικών απέναντι στη Ρωσία θα έχουν τεράστια επίπτωση στις πιο αδύναμες ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι αυξήσεις στις τιμές θα είναι εκρηκτικές και δεν είναι απίθανες οι λαϊκές εξεγέρσεις. Σε οικονομίες υπερχρεωμένες και ξεδοντιασμένες ήδη προ πανδημίας, όπως η ελληνική, αυτό φαντάζει ακόμα χειρότερο. Ήδη σε χώρες όπως η Αλβανία βλέπουμε διαδηλώσεις κατά της ακρίβειας καθώς ο λαός βρίσκεται στα όρια της επιβίωσης. Υπό αυτό το πρίσμα το παραμύθι του «είμαστε σε πόλεμο» θα παίξει το ρόλο του μπαμπούλα ενάντια σε κάθε λαϊκή διεκδίκηση. Για αυτό το λόγο πρέπει να αποδομηθεί πάραυτα. Πώς είναι δυνατόν άλλωστε να συζητιέται να εξαιρούνται από το σύμφωνο δημιοσιονομικής σταθερότητας οι δαπάνες για την άμυνα, αλλά όχι αυτές που είναι απαραίτητες για την υγεία, την εκπαίδευση και τις συντάξεις; Μήπως αφού «είμαστε σε πόλεμο» ετοιμάζονται να επιβάλλουμε και στρατιωτικό νόμο; Έστω κάποια απαγόρευση κυκλοφορίας ή διαδηλώσεων, αφού τις συνηθίσαμε με την πανδημία.

Στο πεδίο της ελευθερίας της έκφρασης τα πράγματα κινούνται ταχύτατα προς εκτεταμένη λογοκρισία. Μετά το κλείσιμο ρωσόφιλων καναλιών, το πιο τρομαχτικό φαίνεται να έρχεται από το meta του Μαρκ Ζούκενμπεργκ που έχει το Facebook και το Instagram. Η επιλογή να αφήνονται ελεύθερα τα σχόλια/ποστ που προτρέπουν σε βία κατά Ρώσων αποτελούν ένα πρωτοφανές βήμα. Διότι δεν μας είναι καθόλου μακρινό το «ρίξιμο» των λογαριασμών του Ζαραλίκου π.χ. ή το ποιά στάση κράτησαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά την απεργία πείνας του Κουφοντίνα. Συνεπώς, σε ένα διαδίκτυο που η ακροδεξιά έχει καιρό τώρα πάρει τα ηνία, η επιλογή να αφήνεται ελεύθερη η αναπαραγωγή μίσους προς συγκεκριμένες ομάδες παραπέμπει σε σκοτεινές ατραπούς.

Ο πόλεμος αυτός φαίνεται να έχει βάλει σε εφαρμογή μια ανατριχιαστικά πιστή αντιγραφή του οργουελικού 1984.