«Από τη Ρωσία με αγάπη» εποχή, στην πρώτη περίοδο της πανδημίας, όταν η τότε κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε στην Ιταλία, υποδεχόταν μ’ ευγνωμοσύνη γιατρούς και εξειδικευμένο προσωπικό από τη Ρωσία, προκειμένου να συμβάλουν στην αναχαίτιση της νόσου Covid-19 στη Λομβαρδία, έχει κυλήσει πολύ νερό. Πλέον, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεταστρέψει τελείως τη θέση της ιταλικής κυβέρνησης. Πλέον η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν αποτελεί τον ύψιστο εχθρό κι ο αντιρωσισμός καλπάζει στην πολιτική κονίστρα της Ιταλίας. Ιδίως στις τάξεις του κυβερνητικού και πρώην κομμουνιστικού (νυν λίγο αριστερώτερα της κεντροδεξιάς) Δημοκρατικού Κόμματος (PD) του πρώην Χριστιανοδημοκράτη Ενρίκο Λέτα, ο οποίος όχι μόνον καθορίζει την αντιρωσική πολιτική της κυβέρνησης και του κόμματός του, αλλά και προσωπικά επιζητεί να γίνει ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Οι συμφωνίες στον ιατρικό τομέα για την έρευνα σχετικά με το ρωσικό εμβόλιο Sputnik, μεταξύ του ιδρύματος Spallancani και της Μόσχας τίθενται εν αμφιβόλω μετά και την απειλή του Κρεμλίνου ότι θα τις ακυρώσει. Μάλιστα, η Ρωσία, μέσω του πρώην προξένου στο Μιλάνο και επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΥΠΕΞ, Αλεξέι Παραμόνοφ, απείλησε με «ανυπολόγιστες συνέπειες» την Ιταλία εάν εγκρίνει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Από την πλευρά της η Ιταλία απάντησε, επιδιώκοντας να ενισχύσει με επιχειρήματα τον αντιρωσισμό της, φέρνοντας στη δημοσιότητα ένα σενάριο με επαρκείς δόσεις ψυχροπολεμισμού και κατασκοπείας. Σε δημοσίευμα στη μεγαλύτερη εφημερίδα και όργανο της οικονομικο-πολιτικής ελίτ της χώρας «Corriere della Sera» αναδεικνύεται η υπόθεση πως η ιατρική αποστολή της Ρωσίας είχε μοναδικό σκοπό να διεισδύσει και να κατασκοπεύσει ιταλικές στρατηγικές υποδομές. Οι 28 γιατροί, επιστήμονες και τέσσερις νοσηλευτές , που αρχικά είχαν φθάσει με τέσσερα τεράστια Ιλιούσιν βάσει της ιατρικής συμφωνίας που είχαν συμπήξει στις 20 Μαρτίου 2020 οι Κόντε και Πούτιν, δεν ήταν φιλεύσπλαχνοι κι αλληλέγγυοι, αλλά σκοτεινοί πράκτορες που ήθελαν να υποκλέψουν ευαίσθητα δεδομένα από τις ιταλικές εγκαταστάσεις και περιοχές, στο πλαίσιο της δυνατότητας βιολογικού πολέμου κλπ.
Πώς να μη δηλώνει μετά ο δοτός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ότι η Ουκρανία γι’ αυτόν είναι μέρος της ΕΕ και πρέπει να ενταχθεί σε αυτήν. Βέβαια κι ο Ντράγκι, που χαρακτηρίζει τύραννο (σχεδόν δικτάτορα) τον Πούτιν δεν είναι κι ο ίδιος εκλεγμένος κι οι εξουσίες που του έχουν δοθεί δεν απορρέουν ακριβώς κι από τις δημοκρατικότερες διαδικασίες, με το ιταλικό Σύνταγμα να έχει καταπατηθεί στο όνομα της κατάστασης εξαίρεσης και της κρίσης ουκ ολίγες φορές. Αλλά αυτό ανήκει σε άλλο κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, επικεφαλής της ομάδας των Ρώσων δεν ήταν κάποιος επιστήμονας, αλλά ο στρατηγός Σεργκέι Κίκοτ αναπληρωτής διοικητής του τμήματος χημικής, ραδιολογικής και βιολογικής άμυνας του ρωσικού στρατού. Με βάση τα δημοσιεύματα, υπήρξε σύγκρουση ανάμεσα στη ρωσική αντιπροσωπεία και τους Ιταλούς στρατηγούς: Λουτσάνο Πορτολάνο, διοικητή της Επιχειρησιακής Διοίκησης των Κοινών Δυνάμεων (Coi), Αγκοστίνο Μιότσο και Φάμπιο Τσιτσιλιάνο των υπηρεσιών ασφάλειας (Cts). Οι Ιταλοί στρατηγοί έπρεπε να συνεργασθούν με τους Ρώσους, καθώς το αίτημα του Κίκοτ ήταν να εισέλθουν οι δικοί του ειδικοί «σε δημόσια γραφεία και οργανισμούς για να απολυμάνουν όλη την επικράτεια».
Από τότε χρονολογείται και η αντιπαράθεση με τον υπουργό Άμυνας Λορέντσο Γκουερίνι, ο οποίος αρνήθηκε να τους δώσει πρόσβαση σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και ο Παραμάνοφ τον κατηγόρησε ως «αντιρωσικό γεράκι». Ο ίδιος ο Γκουερίνι τον τελευταίο καιρό παρουσιάζεται ως βασιλικότερος ακόμη και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σαλπίζοντας τον «ρωσικό κίνδυνο» παρά το γεγονός ότι όπως αρκετοί του επισημαίνουν η Ιταλία έχει ιστορικά περισσότερο κινδυνεύσει (βλέπε: τελεφερίκ στο Τσέρμις που έριξε αμερικανικό μαχητικό, κατάρριψη επιβατηγού αεροπλάνου στην Ούστικα, θάνατος διπλωμάτη στη Βαγδάτη, απειλές κατά του Άλντο Μόρο, επιχείρηση «Γκλάντιο») από τους Αμερικανούς συμμάχους.
Ωστόσο, στο αφήγημα της «Corriere», οι Ιταλοί επισημαίνουν πως ο τόνος του Κίκοτ ήταν τραχύς κι απαιτητικός και ότι συμπεριφερόταν «σαν να έπρεπε να καθαρίσει το Τσερνόμπιλ μετά την πυρηνική έκρηξη». Η ιταλική πλευρά ήταν άτεγκτη και τόνισε πως οι μόνες επιχειρήσεις απολύμανσης θα ήταν οι αναγκαίες σε εγκαταστάσεις υγείας. Όπερ κι εγένετο. Αργότερα οι Ρώσοι τους ενημέρωσαν πως είχαν απολυμάνει και πολλούς δρόμους.
Τελικά οι Ρώσοι έφτασαν στη Λομβαρδία και παρέμειναν εκεί για δύο μήνες, συνεργαζόμενοι με τις υγειονομικές αρχές και λειτουργώντας μέσα σε ιατρικές εγκαταστάσεις, έχοντας ελεύθερη πρόσβαση στα τμήματα. Λίγο καιρό αργότερα, μάλιστα, το αμερικανικό περιοδικό «New Yorker» είχε αποκαλύψει πως το DNA ενός Ρώσου που είχε αρρωστήσει στην Ιταλία χρησιμοποιήθηκε για να αναπτυχθεί το ρωσικό εμβόλιο Sputnik. Ένα εμβόλιο που βάσει των ερευνών σε ιταλικά εργαστήρια ήταν ανώτερο της Pfizer και που η συμφωνία των Κόντε -Πούτιν για την παραγωγή του στην Ιταλία ως πρώτη χώρα εντός της ΕΕ, είχε δημιουργήσει μεγάλη δυσαρέσκεια στον αμερικανικό και στον ευρωπαϊκό παράγοντα. Μάλιστα, οδήγησε σε απροκάλυπτες παρεμβάσεις εκ μέρους των Βρυξελλών για να σταματήσει η κοινή έρευνα με το Spallanzani.
Σύμφωνα με την «Corriere» η ρωσική αποστολή δεν ασχολήθηκε μόνο με επιστημονικά πειράματα, αλλά καταγινόταν, με βάση το προξενείο τους, με τη συλλογή πληροφοριών για τις ΝΑΤΟϊκές δραστηριότητες κι εγκαταστάσεις στην περιοχή. Καθημερινά οι σελίδες της εφημερίδας αφιερώνουν πολύ μελάνι για το πόσοι (72) Ρώσοι πράκτορες και σε ποιες απροσδιόνυσες με την αποστολή τους ώρες διείσδυαν σε ποιες εγκαταστάσεις, τροφοδοτώντας τη φαντασία του αναγνώστη με ένα σενάριο εφάμιλλο ταινιών δράσης και κατασκοπείας. Φυσικά τα βέλη στράφηκαν κατά του Κόντε για τη συμφωνία που σύναψε με τον Πούτιν, την οποία η Μόσχα τώρα απειλεί να φέρει στη δημοσιότητα.
Ο επικεφαλής του «Κινήματος 5 Αστέρων» κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις για το περιεχόμενο και τις διευκολύνσεις που παρείχε στους Ρώσους (κατασκόπους) η συμφωνία. Όπως εξήγησε ο Κόντε στο Corriere.it, «εκείνες τις ημέρες της μέγιστης έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας, είχα συνομιλίες με ηγέτες από όλο τον κόσμο που με αναζήτησαν για να μου δείξουν αλληλεγγύη με ό,τι συνέβαινε στην Ιταλία και να μας βοηθήσουν. Μεταξύ αυτών ήταν ο Πούτιν που προσφέρθηκε να στείλει εξειδικευμένο προσωπικό. Μου είπε ότι είχαν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση πανδημιών επειδή είχαν αντιμετωπίσει στο παρελθόν τη SARS. Ήμασταν σε μεγάλη δυσκολία. Δεν είχαμε μάσκες, δεν είχαμε αναπνευστήρες. Οι ειδικοί μας δεν διέθεταν καν πρωτόκολλο δράσης και δεν είχαμε καν προσδιορίσει την ακολουθία του ιού. Οποιαδήποτε βοήθεια ήταν ευπρόσδεκτη». Σύμφωνα με τον Κόντε, «οι διευθυντές των υπηρεσιών πληροφοριών Aise και Aisi είχαν διασφαλίσει ότι δεν θα υπήρχε ποτέ καμία ακατάλληλη δραστηριότητα που να υπερβαίνει τα όρια μίας υγειονομικής περίθαλψης. Το ανέφεραν επίσης ενώπιον του σχετικού συμβουλίου( Copasir), διευκρινίζοντας ότι η ρωσική δραστηριότητα έγινε εντός των ορίων και με όσα συμφωνήθηκαν με τις υγειονομικές αρχές». Ο Κόντε χαρακτήρισε ανεπίκαιρες κι άστοχες τις σε βάρος του κατηγορίες, ιδίως για την τίμηση των Ρώσων για τις υπηρεσίες αρωγής που προσέφεραν και που όπως τόνισε ήταν ιδέα του ΥΠΕΞ. Ωστόσο, έχει ανοίξει μεγάλος διάλογος μέσω της «Corriere» για το πόσο έχει κοστίσει στο ιταλικό κράτος η ρωσική αποστολή, αλλά και για την αφαίρεση από τον Παραμόνοφ των δύο τιμητικών διακρίσεων που του έχουν απονεμηθεί (Ιππότης της Αξίας, το 2018 και Τάγματος του Αστέρος της Ιταλίας, το 2020).
Την ίδια στιγμή η κρίση στην Ουκρανία θέτει την Ιταλία προ του μεγάλου διλήμματος που αφορά την αλλαγή της απαρχαιωμένης στρατηγικής της για την άμυνα και την ασφάλεια, την αύξηση των αμυντικών δαπανών και την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Οι πιέσεις του ΝΑΤΟ και των Βρυξελλών σε δεύτερη μοίρα για να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες οι χώρες της Ευρώπης, η πίεση και ο δυνητικός κίνδυνος που αισθάνεται ότι ενδέχεται να δεχθεί η Ιταλία ως χώρα με σημαντικές αμερικανικές βάσεις κι αρχηγεία, αλλά και η πιθανή απειλή από την κρίση στη Βόρειο Αφρική, πχ Λιβύη όπου επίσης επιχειρούν Ρώσοι μισθοφόροι, αλλά και σε άλλες ασταθείς περιοχές στη ζώνη αυτή, οδήγησαν τελικά την κυβέρνηση να εγκρίνει με διάταγμα την αύξηση του σχετικού προϋπολογισμού κατά 2% του ΑΕΠ. Μία σημαντική απόφαση, καθώς η Ιταλία ακόμη δεν έχει καταλήξει στην ολοκλήρωση του Εθνικού Σχεδίου για Ανάκαμψη και Ανθεκτικότητα και τα λεφτά της ΕΕ δεν φθάνουν να καλύψουν τις δαπάνες αυτές. Οι ανάγκες για αναπροσαρμογή των τακτικών σχεδίων, ιδίως εάν εφαρμοσθεί η ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, η αποστολή δυνάμεων σε Ρουμανία κλπ, θα απαιτήσουν πολλά χρήματα, που το 2% της αύξησης αυτής μόλις και μετά βίας θεωρείται επαρκές εάν συγκριθεί κυρίως και με τα επίπεδα σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.
Όλοι σημειώνουν πως τα 60 δισεκατομμύρια ευρώ δεν μπορούν να καλύψουν τα κενά και τους γεωστρατηγικούς στόχους που θα πρέπει να αναλάβει η Ιταλία. Η απότοκη της πανδημίας κρίση, η αύξηση των τιμών στην ενέργεια, η σχετική εξάρτηση από τη Ρωσία, καθιστούν δύσκολη τη χρηματοδότηση για αλλαγή του παμπάλαιου οπλισμού και την κάλυψη των νέων αποστολών. Μία ιδέα είναι να χρησιμοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή να προηγηθεί διαπραγμάτευση με την ΕΕ ώστε να μην υπολογισθεί το κονδύλι αυτό στο συνολικό δημόσιο χρέος της Ιταλίας που βαρύνει τα κριτήρια του Συμφώνου της Σταθερότητας. Φυσικά, οι ζηλωτές του επανοπλισμού της Ιταλίας συνταιριάζουν την αύξηση των δαπανών με την παροχή κινήτρων στη βιομηχανία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας κι αύξησης του ΑΕΠ. Οικονομία του πολέμου δηλαδή στην υπηρεσία της «ευημερίας» που ιστορικά όλοι γνωρίζουμε πού οδηγεί.
