Ο ισπανικός Στρατός Ξηράς έθεσε σε διαθεσιμότητα τον λοχαγό επικεφαλής μονάδας, που συμμετείχε στις 26 Μαΐου σε τελετή ευλογίας της σημαίας μπροστά στο προκλητικό Μαυσωλείο, που ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο έχει αναγείρει στην Κοιλάδα των Πεσόντων. Η διοίκηση επίσης άνοιξε σχετικό φάκελο ερευνών, με διαταγή να έχει περαιωθεί εντός 48 ωρών από την έναρξη της έρευνας ο καταλογισμός των ευθυνών και η αποσαφήνιση των γεγονότων.
Σχετικό βίντεο που προβλήθηκε σε όλα τα δίκτυα επικοινωνίας παρουσίαζε μία απίστευτη εικόνα. Άνδρες από τη στρατιωτική μονάδα του ελαφρού τάγματος «Uad-Ras II», τμήμα του Συντάγματος Πεζικού Asturias 31 ,να γονατίζουν ευλαβικά μπροστά από τον ιερέα στη βάση του μνημείου και να δέχονται την ευλογία του.
Στρατιωτικές πηγές εξήγησαν ότι πρόκειται για «μη εξουσιοδοτημένη» δραστηριότητα, η οποία πραγματοποιήθηκε οικεία βουλήσει του λοχαγού, κατά πάσα πιθανότητα, στη διάρκεια προγραμματισμένης πορείας. Σύμφωνα δε με την ΜΚΟ «Ένστολοι Πολίτες», που επισκοπεί την τήρηση των δικαιωμάτων στο στράτευμα, ο υπόλογος λοχαγός προηγουμένως είχε φροντίσει να ακυρώσει όλες τις εγκεκριμένες άδειες και αρνήθηκε να χορηγήσει νέες, παρά το γεγονός ότι δεν έχει την εξουσία να πράξει κάτι τέτοιο.
Η υπόθεση όπως είναι φυσικό ξεσήκωσε σάλο στο μεγαλύτερο τμήμα της ισπανικής κοινωνίας, που είδε να ξυπνά πάλι το φάσμα της λατρείας σε μία ειδεχθή δικτατορία κι η αναθεωρητική οπισθοδρόμηση στην εξύμνηση μίας περιόδου, που απεναντίας θα έπρεπε να καταδικάζεται εσαεί. Τη στιγμή που ακόμη αποκαλύπτονται μαζικοί τάφοι Ρεπουμπλικανών στρατιωτών ή μη αρεστών πολιτών, το επεισόδιο τούτο έχει προξενήσει ιδιαίτερα αλγεινή εντύπωση -κυρίως σε αυτόνομες περιοχές (Χώρα των Βάσκων, Καταλονία κλπ) και πολιτικές παρατάξεις, που ιστορικά υπέφεραν από τη βαναυσότητα και την καταπίεση της 40χρονης δικτατορίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η καταλανική κεντρο-αριστερή Esquerra Republicana και το αποσχισμένο από τους Podemos αριστερό κόμμα Más País κατέθεσαν ερωτήματα στη Βουλή ,αξιώνοντας εξηγήσεις από το υπουργείο Άμυνας για τη συμμετοχή μονάδας του Στρατού Ξηράς σε μία τέτοια θρησκευτική τελετή μπροστά στο Μαυσωλείο στην Κοιλάδα των Πεσόντων. Παράλληλα διευκρινήσεις από την (σοσιαλίστρια) υπουργό Αμύνης Μαργαρίτα Ρόβλες θεωρούν πως απαιτούνται και οι Unidas Podemos, μικρότερος εταίρος στην κυβέρνηση με το PSOE και το βασκικό αριστερό κόμμα EH-Bildu, όπως ανακοίνωσε στον λογαριασμό του στο Twitter.
Μάλιστα, το ERC προσθέτει στο ερώτημά του πως ο συγκεκριμένος λοχαγός πάλι το 2020 είχε οργανώσει την ευλογία της σημαίας του λόχου του από τον ιερέα της Στρατιωτικής Ακαδημίας. Ο δε βουλευτής Τζεράρντ Άλβαρεθ, που υπογράφει το ερώτημα, ζητεί ρητές απαντήσεις για το ποιες ενέργειες πρόκειται να δρομολογήσει η κυβέρνηση, προκειμένου «να αποφευχθούν πρακτικές των δυνάμεων δημόσιας ασφάλειας σε χώρους φασιστικού χαρακτήρα» και «αν, παρά το αδιαμφισβήτητο τούτο επεισόδιο συνεχίζει να αρνείται ότι υπάρχει κάποιος σύνδεσμος των ισπανικών ενόπλων δυνάμεων με τον φασισμό».
Παράλληλα, ο βουλευτής του Más País, Ίνιγο Ερεχόν, σημειώνει πως το γεγονός αυτό έχει «μεγάλη βαρύτητας, επειδή συνεπάγεται την αυτονομία ενός μέρους των στρατιωτικών δυνάμεων που δεν τηρούν τις συνταγματικές εντολές ή τους δημοκρατικούς κανόνες, αλλά με έναν δικό τους (άγραφο) κανονισμό, εκφράζουν μία πράξη πίστης στη δικτατορία του Φράνκο» και ρωτά ποια μέτρα θα ληφθούν για να αποτραπούν «πιθανές μελλοντικές ενέργειες αυτού του τύπου, που υπονομεύουν τη δημοκρατική μήτρα της χώρας».
Από την πλευρά της, η Συλλογικότητα Υπογραφόντων του Μανιφέστου κατά του Φρανκισμού στις Ένοπλες Δυνάμεις και την Πολιτοφυλακή (Colectivo de Firmantes del Manifiesto Contra el Franquismo en las Fuerzas Armadas y la Guardia Civil και την και η Ένωση για τη Δημοκρατική Στρατιωτική Μνήμη (Asociación por la Memoria Militar Democrática) εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία «εκφράζουν τη βαθιά τους λύπη» για τα γεγονότα αυτά και ζητούν απόδοση των ευθυνών.
Βέβαια, αυτό το επεισόδιο δεν είναι μεμονωμένο, ούτε και σπάνιο. Τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιασθεί οι εκδηλώσεις πίστης στο φρανκικό καθεστώς -ιδίως από στρατιωτικούς. Σήμερα ακόμη δεν έχει κοπάσει ο σάλος από τη σκανδαλώδη σιωπή-αποσιώπηση της κυβέρνησης της Ανδαλουσίας στη σκανδαλώδη απότιση τιμών από στρατιωτικά αγήματα σε πεσόντες φρανκιστές -ιδίως στην Κόρδοβα, όπου εκεί οι δυνάμεις του δικτάτορα εκτέλεσαν και «εξαφάνισαν» τη σορό του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Και όταν επίσης δεν έχει κοπάσει η διαμαρτυρία για την επαναφορά ονοματοδοτήσεων του φασιστικού παρελθόντος στους δρόμους της Μαδρίτης, που είχε αποκαθηλώσει η προηγούμενη δημοτική αρχή επί Μανουέλας Κάρμενα.
Η αποκάθαρση του Φρανκισμού, μίας σελίδας που θα έπρεπε να είναι βαθιά ενταφιασμένη στο κοινωνικό ασυνείδητο της Ισπανίας επανέρχεται με τη συνδρομή εθνικιστικών και νεοφασιστικών πολιτικών δυνάμεων (Vox, ΡΡ της περιφερειάρχου της Μαδρίτης Ισάβελ Αγιούσο) και συδαυλίζεται από την παραμονή της «κόκκινης», για τους κύκλους αυτούς, κυβέρνησης μειοψηφίας Σοσιαλιστών/Podemos, που για να συντηρηθεί κοινοβουλευτικά δίνει φωνή στις αυτονομιστικές βασκικές και καταλανικές δυνάμεις και τους αφήνει χώρο να συμμετέχουν στις αποφάσεις για τη χώρα.
