Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται κανόνες για το έλλειμμα που να υποχρεώνουν τις χώρες με υψηλό χρέος να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους εντός τριών έως πέντε ετών, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει προσχέδια μέτρων για τη μεταρρύθμιση του λεγόμενου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), το ΔΝΤ με έδρα την Ουάσινγκτον ζήτησε ένα πλαίσιο αντιμετώπισης «κινδύνων».
Το ΔΝΤ τόνισε επίσης την ανάγκη για ένα ταμείο που θα μπορεί να προστατεύει τις χώρες της ΕΕ από αιφνίδιους οικονομικούς κλυδωνισμούς, όπως η πανδημία του κορονοϊού, και να βοηθά στη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το ΔΝΤ δεν παρείχε συγκεκριμένο σχέδιο για το πώς θα συγκεντρωθούν χρήματα για το ταμείο, αλλά σημείωσε ότι θα μπορούσε να γίνει μέσω εισφορών της ΕΕ ή μέσω συνεισφορών χωρών, με την επιφύλαξη ότι και τα δύο είναι «εξίσου δύσκολα πολιτικά».
«Το υψηλό χρέος και τα αυξανόμενα επιτόκια καθιστούν δυσκολότερο για τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν τις σημερινές πολλαπλές προτεραιότητες, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των ακραίων αυξήσεων στο κόστος ζωής και της αντιμετώπισης της κλιματικής έκτακτης ανάγκης», έγραψαν στελέχη του ΔΝΤ σε μια ανάρτηση ιστολογίου που συνόδευσε την έκθεση. «Η μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί να περιμένει».
«Ένα ειδικό επενδυτικό ταμείο για το κλίμα αποτελεί σημαντικό μέρος της πρότασης» για να «βοηθήσει τις χώρες να διαχειριστούν καλύτερα την οικονομική ύφεση και να παράσχουν βασικά δημόσια αγαθά», δήλωσε το ΔΝΤ, παραπέμποντας σε εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δαπανά έως και το 1% της οικονομικής της παραγωγής κάθε χρόνο σε κλιματικές μεταρρυθμίσεις για να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050. Αυτό ανέρχεται σε περίπου 170 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.
Το ΣΣΑ θέτει επισήμως ανώτατο όριο στα δημοσιονομικά ελλείμματα των κυβερνήσεων στο 3% της οικονομικής παραγωγής και προσπαθεί να διατηρήσει το δημόσιο χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ. Ωστόσο, η ανεπαρκής επιβολή και τα κενά εντός του δημοσιονομικού πλαισίου επέτρεψαν στο χρέος της ευρωζώνης να σκαρφαλώσει στο 86% λίγο πριν από την πανδημία.
Η εξάπλωση του κορονοϊού και τα επακόλουθα lockdowns οδήγησαν τις δημόσιες δαπάνες σε υπερδιέγερση, ωθώντας τις Βρυξέλλες να «παγώσουν» τους κανόνες για το έλλειμμα, έτσι ώστε οι κυβερνήσεις να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα των φορολογουμένων για να αποτρέψουν τη μαζική ανεργία και τις πτωχεύσεις.
Ως αποτέλεσμα, το χρέος της ευρωζώνης ήταν πάνω από 95% στα τέλη Μαρτίου. Η Ελλάδα ηγήθηκε με 189%, ακολουθούμενη από την Ιταλία στο 152% και την Πορτογαλία στο 127%. Η Γαλλία και η Ισπανία είχαν και οι δύο χρέος πάνω από 114%.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, χώρες σαν αυτές πρέπει να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους τα επόμενα χρόνια, ενώ οι εθνικές δημοσιονομικές υπηρεσίες εποπτείας θα πρέπει να αποκτήσουν περισσότερη εξουσία για να υποχρεώσουν τις κυβερνήσεις τους να λογοδοτήσουν για τις δημόσιες δαπάνες, με βάση ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο δαπανών.
Το ΣΣΑ πρόκειται να τεθεί εκ νέου σε ισχύ στα τέλη του 2023. Πολλές πρωτεύουσες του Νότου φοβούνται ότι οι κανόνες, αν δεν χαλαρώσουν, θα τις αναγκάσουν σε μια νέα περίοδο λιτότητας σε μια εποχή που η ΕΕ κατασκευάζει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα ενώ απογαλακτίζεται από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
«Περαιτέρω καθυστερήσεις θα ανάγκαζαν τις χώρες να επιστρέψουν στους παλιούς κανόνες με όλα τα προβλήματά τους», ανέφερε η ανάρτηση ιστολογίου του ΔΝΤ. «Η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη».
