Η επικράτηση της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, σε συνδυασμό με τη μετρημένη στάση της καθ’ όλα ανήσυχης Ε.Ε. στην περίπτωσή της, γεννά εύλογα ερωτήματα εάν πλέον βρισκόμαστε σε μία in nuce εμπέδωση κοινωνική και πολιτική των «αξιών» που πρεσβεύουν κόμματα σαν τα Αδέλφια της Ιταλίας, το Vox, το Fidesz του Όρμπαν ή της Πολωνίας και της Σουηδίας .
Μόνο και μόνον ότι η Ε.Ε. δεν δείχνει τα αντανακλαστικά που κάποτε έδειχνε απέναντι στην Αυστρία και τον ακροδεξιό Γιέργκ Χάιντερ, καταδεικνύει την αμηχανία, αλλά και την απροθυμία των οργανισμών της, να αντιδράσουν απέναντι σε τούτη την πολιτικο-κοινωνική μετάλλαξη του ευρωπαϊκού σκηνικού. Η εθελοτυφλία των ίδιων των Βρυξελλών, που άγονται και φέρονται από τις ΗΠΑ, η κοντόθωρη στήριξη στο φιλοναζιστικό καθεστώς της Ουκρανίας και στην υπόθαλψη (επιπλέον) ενός εθνικισμού, του Ουκρανικού, ταυτόχρονα συδαυλίζει τους τοπικούς εθνικισμούς και ρατσιστικούς πατριωτισμούς σε όλη την επικράτεια της Ευρώπης.
Η περίπτωση της Μελόνι δεν είναι ένα μεμονωμένο σύμπτωμα ή ατύχημα της πολιτικής και κοινοβουλευτικής παρακμής στην Ιταλία. Αυτή η διαπίστωση καταφαίνεται μέρα με τη μέρα, καθώς τα διάφορα ακροδεξιά κόμματα, ενθαρρυμένα από τα θετικά αποτελέσματα (πρωτιά της Μελόνι, υψηλά ποσοστά Μπολσονάρου στη Βραζιλία, αύξηση ποσοστών AFD) τολμούν όλο πιο θαρρετά να επιβάλλουν τη δική τους ανάγνωση στην Ιστορία και τα κοινωνικά γεγονότα. Τούτο συνέβη και στην εκστρατεία του Vox, Marcha 22, ένα είδος ακροδεξιού Pride για την αναθεώρηση της Ιστορίας και των αξιών στην Ισπανία, μία άλλη Reconquista με τον Σαντιάγο Αμπασκάλ στον ρόλο του Ελ Θιδ για τον καθαρμό από τον «κομμουνισμό» (Psoe/Podemos) και τους ολετήρες της πατρίδας Καταλανούς, Βάσκους και σία. Στην εκδήλωσή τους οι νεοφρανκιστές έδωσαν τη δική τους εκδοχή της δημοκρατίας και του πατριωτισμού με τον Αμπασκάλ να επαναφέρει τα ιδανικά του δικτάτορα Πρίμο ντε Ριβέρα καταχειροκροτούμενος. Σε αυτή τη συνάντηση συμμετείχαν με βιντεοσκοπημένα μηνύματά τους όλοι οι πρωτεργάτες του ακραίου συντηρητισμού, από τη Μελόνι, τον Όρμπαν, τον Μοραβιέτσκι, τον Α. Κατς μέχρι τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η τοποθέτηση της Μελόνι για μία «Ευρώπη των πατριωτών» στη συγκέντρωση του ακροδεξιού αδελφού κόμματος Vox στην Ισπανία, έγινε δεκτή χωρίς αντιδράσεις -σχεδόν πέρασε απαρατήρητη- από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Και δεν ήταν μόνο η ρηματική διαβεβαίωσή της ότι «δεν είμαστε τέρατα» και δεν πρέπει να μας φοβάστε, που εκστόμισε η ηγέτιδα των Αδελφιών της Ιταλίας, που καθησύχασε τους Ευρωπαίους. Αυτοί ούτε καν ενοχλήθηκαν από την κυνική και χαμηλόφωνη, τάχα «για να μη μας ακούσει η Αριστερά», χλευαστική αποστροφή της, όταν μιλούσε για την αποκατάσταση των παραδοσιακών αξιών στην ήπειρο.
Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντοτε πως η Μελόνι επικράτησε, γιατί ο ψηφοφόρος δεν την είδε ως πρόσωπο, που προβάλλει τη δική της εικόνα ως «ηγέτη». Η Μελόνι δεν προέβαλε τη δική της προσωπική σωτηριολογία, αλλά το σύνολο των ιδανικών που συνέχουν την ιδεολογική τάξη που αυτή εκπροσωπεί, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα της δεξιάς πολιτικής θεωρίας. Αυτής που περνώντας από τον Μόσκα και τον Παρέτο (πεφωτισμένες ελίτ ενάντια στον καταστροφικό πολυκομματισμό) καταλήγει στο «Ηθικό Κράτος» του Κρότσε και πολύ περισσότερο του Τζεντίλε (βλέπε U. Cerroni, Il Pensiero Politico Italiano, Newton, 1995 και Μ. Prospero Il Pensiero Politico della Destra, Newton, 1996) με την «αρχή της εθνικής ενότητας». Αυτής που κατά τον Κρότσε (Cultura e Vita Morale) θεωρεί παρωχημένες τις κατηγορίες διακυβέρνησης που σήμερα προθέτουμε: δημοκρατία, συντηρητισμός, προοδευτισμός, φιλελευθερισμός, σοσιαλισμός κ.λπ.
Η αναστύλωση του «Ηθικού Κράτους» αυτού, όπου κατά τον Τζεντίλε ο πολίτης αναγνωρίζει την κοινωνία που ανήκει μέσα στον εαυτό του και το Κράτος δεν είναι inter homines, αλλά in interiore homine, είναι το ιδεολογικό πλαίσιο που στη σημερινή συγκυρία μίλησε, δια χειλέων Μελόνι, στον μέσο Ιταλό. Ήδη και στην Ιταλία έχουν αρχίσει να εκδηλώνονται κινητοποιήσεις ενάντια στις αμβλώσεις, που προμηνύουν το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Βέβαια, οι κινήσεις αυτές δεν είναι τυχαίες και ασύμβατες με τις προθέσεις της in pectore πρωθυπουργού της Ιταλίας: μη λησμονούμε πως το 2019 είχε πρωτοστατήσει στη διοργάνωση των εκδηλώσεων για την «οικογένεια», όπου δήλωνε πως θα προασπισθεί το δικαίωμα στις γεννήσεις, την οικογένεια, τον Θεό και την Πατρίδα. Σήμερα έχει επανέλθει στο προσκήνιο η θέση της Μελόνι για τους βασανισμούς συλληφθέντων που «εμποδίζουν το έργο της αστυνομίας», που πρέπει «να προστατευθεί γιατί μας προστατεύει» από γλυκανάλατους ανθρωπιστικούς συναισθηματισμούς. Η Μελόνι κατόρθωσε να «πλαισιώσει», όπως θα έλεγε κι ο G. Lakoff (Don’t Think of an Elephant), πολλά από τα πολιτικά και κοινωνικά θέματα που σήμερα οι Ιταλοί (όχι κατ’ ανάγκην οι δεξιοί-ακροδεξιοί) αναγνωρίζουν ότι τους ενοχλούν. Ιδίως ό,τι προέρχεται από μία εξουσία εθνική και υπερεθνική που δεν ενεργεί με γνώμονα την εθνική πραγματικότητα.
Πλαισιωμένη, ακόμη και ιστορικά, η πρώτη της μετεκλογική εμφάνιση και παρέμβαση με προγραμματική ομιλία έγινε στην ετήσια συνάντηση του αγροτοδιατροφικού τομέα και βιομηχανίας, Coldiretti. Μία παρέμβαση υπέρ της ιταλικής αγροτικής παραγωγής, μαζί με τη στάση της σύμφωνη με αυτού του τομέα για τα τρόφιμα που κατασκευάζονται σε εργαστήριο, που προωθούν οι πολυεθνικές και θα βλάψει την παραγωγή της χώρας. Αυτό ακριβώς το γεγονός, πέρα από την εμφανή σημασία που έχει αυτός ο τομέας στο Made in Italy που έχει ταχθεί να υπηρετήσει η Μελόνι, έχει και μία άλλη βαρύνουσα για το μέλλον της πολιτική σημασία. Γιατί, ο αγροτικός τομέας και ιδίως η βιομηχανία του πάντοτε υπήρξε η Αχίλλειος Πτέρνα του σοσιαλισμού στην Ιταλία.
Από το 1919 που ιδρύθηκε ο προπομπός της Χριστιανοδημοκρατίας, το Λαϊκό Κόμμα από τον Σικελό ιερέα Λουΐτζι Στούρτσο, η πλειονότητα της αγροτιάς ήταν με τους «λευκούς» παρά με την Αριστερά, η οποία είχε συγκεντρώσει την προσοχή τους στους ξωμάχους και ακτήμονες χειρώνακτες του τομέα και όχι τόσο στους ιδιοκτήτες (βλέπε F. Chabod, L’Italia Contemporanea (1918-1948) Einaudi, 1961). Πάντα οι αγρότες ήσαν προσηλωμένοι στην έννοια της ιδιοκτησίας, της οικογένειας, της Εκκλησίας και των εθίμων τους. Αξίες που βλέπουν να αναβιώνουν στο πρόσωπο της Μελόνι, τη στιγμή που το μεγαλύτερο δικαίωμα του σύγχρονου ανθρώπου, η εργασία, που είναι το εχέγγυο για να καταστρώσει κάποιος τη ζωή του και να διεκδικήσει άλλα δικαιώματα στην κοινωνία καταρρακώνεται. Η αποστροφή της στην τοποθέτηση για το Vox, το ονόμαζε διαρρήδην «από τα τρόφιμα, ίσαμε τις πρώτες ύλες αποκαλύφθηκαν οι αδυναμίες μας: όταν εμείς οι συντηρητικοί καταγγέλλαμε τα λάθη της Ευρώπης, η οποία ασχολείτο με δευτερεύοντα προβλήματα, αντί για τα μεγάλα στρατηγικά θέματα, δεν το κάναμε επειδή ήμασταν λαϊκιστές, αλλά γιατί ήμασταν διορατικοί και η Ιστορία μας δικαίωσε». Με την κρίση εντός των πυλών ήδη, οι προθέσεις της Μελόνι για προστασία της εγχώριας παραγωγής αίρουν τις τυχόν επιφυλάξεις του ακροατηρίου της για το φασιστικό της παρελθόν. Άλλωστε πριν 100 χρόνια, ο Μουσολίνι και οι ορδές του είχαν βοηθήσει τους γαιοκτήμονες στις αγροτικές εξεγέρσεις, όπως είχαν πράξει και με τα κατειλημμένα εργοστάσια. Οι απελπισμένοι εργαζόμενοι πιστεύουν στις διακηρύξεις της Μελόνι, πως θα θέσει την ακρίβεια ως προτεραιότητα, θα ανοικοδομήσει την ιταλική βιομηχανία και θεωρούν πως είναι η μόνη «διαιτητής» ανάμεσα στους κατέχοντες τα μέσα παραγωγής και τους μεροκαματιάρηδες. Δεν είναι τυχαίο πως κι οι βιομήχανοι της Confidustria, βέβαιοι πως θα υφαρπάξουν πολλά από τα κονδύλια του Σχεδίου Ανάκαμψης βλέπουν με ικανοποίηση πως υπάρχει συμφωνία με το πρόγραμμα των Αδελφιών της Ιταλίας.
Αναμφίβολα, στη Μελόνι δεν συμφέρει μία ευθεία σύγκρουση με το ευρωπαϊκό κατεστημένο, τουλάχιστον προς ώρας. Η δεσμευτική συνθήκη του προϋπολογισμού και του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που έχει εκπονήσει ο Ντράγκι, ίσως η συμφωνία με τον πρόεδρο Σέρτζο Ματαρέλα για να μην υπάρξουν «προκλήσεις» στο κοινό αίσθημα ή την εξωτερική πολιτική, που θα σήμαινε κοινωνικές αντιδράσεις και διεθνείς αποκλεισμούς αντίστοιχα, θα αναγκάσουν τη Μελόνι να συγκρατήσει τις μεγάλες κορώνες. Άλλωστε, έχει επίγνωση πως η συμμαχία της κι οι τυχόν δυσαρεστημένοι εταίροι της δεν είναι συμπαγής.
Οι φιλοδοξίες των κομματικών εταίρων της (Μπερλουσκόνι που μετά 9 χρόνια στέρησης δικαιωμάτων επιστρέφει ως Γερουσιαστής και θέλει ως υπόδικος το υπουργείο Δικαιοσύνης για τη Forza Italia, ώστε να αθωωθεί πλήρως) και την άρνηση πολλών τεχνοκρατών, κάνουν τη Μελόνι να ανακατεύει διαρκώς την τράπουλα της κυβέρνησης. Η διαρκής ονοματολογία για τη συγκρότηση του νέου υπουργικού συμβουλίου, ιδίως για το κρίσιμο όνομα του υπουργού Οικονομικών, που ο Μπερλουσκόνι επιμένει να είναι δικής του προέλευσης, η Μελόνι προαλείφει τον πιο «Ντραγκικό» υπουργό από τη Λέγκα, τον Τζανκάρλο Τζορτζέτι, που ασφαλώς καθησυχάζει την Ευρώπη, απαλλάσσοντάς την από την πίεση στα οικονομικά. Άλλωστε πάντα τα νεοφασιστικά, όπως και οι πρόγονοί τους, κόμματα όσο κι αν τούτο διατείνονταν ουδέποτε ήσαν ανταγωνιστικά προς τον καπιταλισμό. Απλώς εξασφάλιζαν έναν υποτυπώδη κρατιστικό έλεγχο σε ορισμένους τομείς -απλώς και μόνον για να «βολεύουν» τους δικούς τους- κι από την άλλη εξασφάλιζαν την απρόσκοπτη κερδοσκοπία του κεφαλαίου. Τη στιγμή που η χώρα μετρά πάνω από670 νεκρούς στους χώρους εργασίας σε ένα 8μηνο η Μελόνι βρίσκεται στην πλεονεκτική θέση να χαίρει της στήριξης των βιομηχάνων και της ψήφου των εργατών, που –παρά τις διαδηλώσεις από τα συνδικάτα για την εργασία στις πλατείες- βλέπουν μία «Αριστερά» να υποστηρίζει τον Ντράγκι, να μην προστατεύει την εργασία και να αδιαφορεί για την ασφάλεια των εργαζομένων, τις απολύσεις, τις μετοικήσεις των εταιρειών σε άλλα κράτη, ακόμη και την ποινικοποίηση των απεργιών , όπως η πρόσφατη καταδίκη τριών συνδικαλιστών στην Πιατσέντσα.
Ως καλή μαθήτρια του Αλμιράντε, η Μελόνι γνωρίζει πολύ καλά πως για να εμπεδωθεί κυβερνητικά θα πρέπει να εξασφαλίσει την «τεχνική δύναμη της γραφειοκρατίας, που μεταμορφώνεται έτσι σε μία βαρύνουσα πολιτική δύναμη, καίτοι μη ιδιαίτερα ορατή» και στην πραγματική δύναμη του φασισμού: να μπορεί να αντλεί τη δύναμη της πειθούς από πράγματα που φαινομενικά έχουν μία άλω «σταθερότητας» και του εξασφαλίζουν τη «διάρκεια» (Chabot, ως άνω, σ.142). Τούτη τη στιγμή η Μελόνι υπόσχεται ένα κράτος ικανό να αντιμετωπίσει την ακρίβεια, με σταθερούς θεσμούς να βοηθήσει την οικογένεια, την παραγωγή.
Η Μελόνι αισθάνεται επιπλέον βέβαιη ότι η κυβέρνησή της θα μακροημερεύσει εξαιτίας του γεγονότος ότι η τυχάρπαστη κεντρώα συσπείρωση των Ρέντσι -Καλέντα, μοιάζει παρά τους κομπασμούς της περί σκληρής αντιπολίτευσης να τη στηρίζει έμμεσα. Πρώτα δηλώνοντας πως θα ψηφίζει τις «ορθές» μεταρρυθμίσεις. Κατόπιν με τον Καλέντα όχι μόνο να δικαιολογεί την παρέμβαση της Μελόνι στην εκδήλωση του Vox ως προέδρου της σχετικής ευρω-ομάδας, αλλά και να καταδικάζει τη διαδήλωση υπέρ της ειρήνης, που έχει προκηρύξει ο Τζουζέπε Κόντε του Κινήματος 5 Αστέρων. Ο Καλέντα χαρακτηρίζει την πορεία τούτη ως εκδήλωση υπέρ της παράδοσης των Ουκρανών και μαζί με τον οικτρό Ενρίκο Λέτα του δήθεν αριστερού Pd ετοιμάζουν διαδηλώσεις «για την ειρήνη» έξω από την ρωσική πρεσβεία. Πλέον το Pd, που έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για τη νέα μεταμόρφωσή του, ακόμη πιο μακρινή από το αριστερό του παρελθόν έχει καταντήσει σε αυτό που ο Γκράμσι (Ordine Nuovo, pp.659-661) χαρακτήριζε «ένα συνονθύλευμα από κόμματα» κι «είναι διαρκώς έκθετο στο να μετατραπεί το εύκολο πεδίο δόξης τυχοδιωκτών, καριεριστών, και φιλόδοξων δίχως σοβαρότητα και πολιτική ικανότητα». H φιλολογία που έχει ανοίξει για τις υποψηφιότητες στις εσωκομματικές εκλογές στο συνέδριο του Μαρτίου, αποδεικνύουν πόσο παρόμοιες είναι οι συνθήκες σε εκείνο το τότε Σοσιαλιστικό Κόμμα του 1920 με την τωρινή κατάντια του Pd.
H Μελόνι, πλέον έχει ξεπεράσει και την Αριστερά στον φιλοατλαντισμό, καθώς το έχει δηλώσει ακραιφνώς και το επαναβεβαίωσε και στην παρέμβασή της στην Coldiretti: μοντέλο της είναι η Πολωνία, δηλ. η πιο λυσσωδώς πολεμοκάπηλη φιλο-ατλαντική χώρα στην Ευρώπη, που προτιμά να κρυώσει και να πεινάσει παρά να σταματήσει να συδαυλίζει τη σύρραξη -και πριν και τώρα . Ούτε καν η Ουγγαρία, η οποία σκεπτόμενη το συμφέρον της δεν κόβει τους ενεργειακούς δεσμούς με τη Μόσχα, δεν αναφέρεται πλέον στις τοποθετήσεις της Μελόνι για το τόξο των πατριωτικών χωρών.
Με τον συστημικό Τύπο να βομβαρδίζει νυχθημερόν περισσότερο και από τους Ρώσους τους αναγνώστες του με φιλο-Ουκρανικό πατριωτισμό, η Μελόνι εκμεταλλεύεται την επιλεκτική τούτη δοξολογία του εθνικισμού για να διυλίσει τον δικό της ιταλικό πατριωτισμό κι εθνικισμό. Αρχίζοντας από τα κόμματα της κυβέρνησης Ντράγκι που ενεργούσαν σαν «σαμποτέρ του Έθνους» και περνώντας από την Ε.Ε. που εναντιώνεται στα εθνικά συμφέροντα, η Μελόνι θέτει τους Ιταλούς ενώπιον του ερωτήματος εάν θέλουν να συμπράξουν σε τούτη τη διαλυτική πράξη. Κι όπως οι συγκυρίες, στις οποίες απέναντι η Ε.Ε. παραμένει αδρανής, η απάντηση των απελπισμένων κι ανήσυχων Ιταλών μάλλον είναι προφανής για το εγγύς μέλλον.
