Πριν από λίγες ημέρες, το ΜέΡΑ25 δημοσίευσε ένα κάλεσμα προγραμματικής συστράτευσης. Να πούμε κατ’ αρχάς ότι κάθε τέτοια πρωτοβουλία είναι γενναία, υπό την έννοια ότι σε ένα περιβάλλον γενικευμένων πολιτικών συναλλαγών και μεταγραφολογιών, μέσα στο οποίο οι πολιτευτές απλώνουν την εκλογική πραμάτεια τους προς ενοικίαση ενόψει εκλογών, το ΜέΡΑ25 απευθύνει πρόταση συστράτευσης πάνω σε προγραμματικούς άξονες. Επίσης, κάθε πρωτοβουλία, η οποία τροφοδοτεί όχι απλώς και γενικώς τον διάλογο, αλλά την κοινή δράση στο χώρο της αριστεράς ή και ειδικότερα του αντιμνημονίου, ενόψει μάλιστα εκλογών, είναι απολύτως αναγκαία.
Από εκεί και πέρα, ιδίως για εμάς που βρισκόμαστε εκτός ΜέΡΑ25 και βλέπουμε με ενδιαφέρον τα όσα κάνει (ιδίως δε την προϊούσα ριζοσπαστικοποίησή του και τη σύγκρουσή του με τους ολιγάρχες) υπάρχουν ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα ή και ζητήματα.
Το ΜέΡΑ25 έχει θέσει 7+1 άξονες. Δεν είναι αυτός ο χώρος μιας επί της ουσίας και διεξοδικής ανάλυσης κάθε ενός από αυτούς. Το ζήτημα, όμως, το οποίο ανακύπτει είναι ποιος βαθμός προσχώρησης σε κάθε έναν εξ αυτών προϋποτίθεται. Για παράδειγμα κάποιοι, ενώ με το «δια ταύτα» σχεδόν όλων των αξόνων συμφωνούμε, με τον άξονα περί πλήρους εγκατάλειψης των ορυκτών καυσίμων διαφωνούμε. Προφανώς ενώ πολλοί άνθρωποι θα συμφωνούν με την πρόταση για ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, εξίσου πολλοί θα είναι σκεπτικοί ως προς άλλους άξονες, όπως για παράδειγμα ως προς το ζήτημα της αποχώρησης από το ΝΑΤΟ. Ποιος βαθμός συμφωνίας απαιτείται ή ποιος βαθμός διαφωνίας γίνεται δεκτός, αντιστοίχως;
Επιπλέον, αυτοί οι άξονες έχουν σχεδιαστεί ως προτάσεις συγκεκριμένων πολιτικών δράσεων και προγραμματισμών. Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι όλοι συμφωνούμε στην ανάλυση πίσω από αυτούς. Τούτο δεν είναι μόνο ένα θεωρητικό ζήτημα. Επειδή ακριβώς τα θεωρητικά ζητήματα είναι θεμελιώδη, μας καθοδηγούν μέσα στην πραγματικότητα, η οποία ως απείρως πολυπλοκότερη από οποιοδήποτε σχέδιο συστράτευσης απαιτεί διαρκείς προσαρμογές.
Για παράδειγμα, στο νέο Κίνημα Αδεσμεύτων ως «δια ταύτα» συμφωνούμε τόσο όσοι τηρούν πάνω-κάτω ίσες αποστάσεις μεταξύ ΝΑΤΟ-Ρωσίας όσο και όσοι επιδιώκουμε την ήττα του ΝΑΤΟ ως του μόνου ολοκληρωμένου ιμπεριαλιστικού κέντρου, με αποτέλεσμα να υποστηρίζουμε τη νίκη της Ρωσίας και των συμμάχων της. Η μία ή η άλλη θεωρητική αφετηρία όμως, σηματοδοτεί διαφορετικές επιλογές σε πάρα πολλά ζητήματα (Κίνας, Ιράν, Καυκάσου, Συρίας κλπ.) Υπάρχει Κίνημα Αδεσμεύτων χωρίς BRICS; Πότε και πώς πρέπει να προωθηθεί η έξοδος από το ΝΑΤΟ; Θα διατηρήσουμε ή όχι τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας; Πώς αντιλαμβανόμαστε τα Ελληνοτουρκικά εντός ενός πλαισίου διεκδίκησης Κινήματος Αδεσμεύτων; Όλα αυτά είναι ζητήματα, τα οποία καθορίζονται με διαφορετικό τρόπο αναλόγως της πρώτης ή της δεύτερης θεωρητικής αφετηρίας καθενός. Θα απαντήσει κάποιος (και θα έχει δίκιο) ότι ενόψει τόσο κρισίμων εκλογών δεν πρέπει να διυλίζουμε τον κώνωπα. Μια συστράτευση προϋποθέτει συμφωνία σε αρκετά παραπάνω από τα ελάχιστα, αλλά δεν σημαίνει και συμφωνία στο μέγιστο βαθμό.
Οι 7+1 άξονες δεν είναι ευτυχώς πρόταση συμφωνίας στα ελάχιστα. Είναι αμφίβολο, όμως, αν αποτελεί συμφωνία σε επαρκή βαθμό. Όχι υπό την έννοια ότι θα έπρεπε να είναι περισσότεροι. Το ζήτημα είναι πώς θα διαμορφωθεί η δυνατότητα εμπλουτισμού τους πέρα από όσα το ΜέΡΑ25 έχει φανταστεί (χωρίς φυσικά να χάνει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο, αφού αυτό είναι το συγκροτημένο κόμμα). Διότι η πρόσκληση για συστράτευση, προκειμένου να είναι πετυχημένη, προϋποθέτει ότι θα ανταποκριθούν όχι απλώς ή κυρίως κάποιες πολιτικές ομάδες στελεχών, αλλά οργανωμένοι μαζικοί χώροι.
Κάτι τέτοιο όμως με τη σειρά του προϋποθέτει μια πολιτική και οργανωτική διαδικασία εν τω γίγνεσθαι. Έναν χώρο υποδοχής και συναπόφασης, ταυτοχρόνως ανοιχτό αλλά όχι ευκαιριακής συνάντησης. Εδώ αρχίζουν τα πιο δύσκολα. Η συνήθης και απολύτως εξηγήσιμη στάση των κομματικών στελεχών είναι να βλέπουν καχύποπτα τους νεοεισερχομένους. Συχνά επίσης οι τελευταίοι επιδιώκουν να υπερτιμήσουν τον ρόλο τους στο νέο χώρο στον οποίο εισέρχονται. Όταν μάλιστα λείπει η ισχυρή επέκταση σε μαζικούς κοινωνικούς χώρους, ο παραγοντισμός των στελεχών γίνεται πιο εύκολος. Το σημαντικό δεν είναι να ανταποκριθεί ο συνήθης κύκλος στελεχών και ακαδημαϊκών. Το ζητούμενο είναι να ανταποκριθούν μαζικοί κοινωνικοί χώροι.
Η ευθύνη του ΜέΡΑ25 επομένως είναι να διασφαλίσει ότι η πρόσκληση και η διαδικασία συστράτευσης θα είναι ειλικρινής, ανοιχτή και συνάμα πειθαρχημένη και θεσμική. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συγκροτήσει ένα διευρυνόμενο συμβούλιο προγράμματος, προγραμματισμού και επικοινωνίας, μέσα στο οποίο θα λειτουργούν από κοινού κομματικές και εξωκομματικές δυνάμεις ανά μαζικό χώρο: Οι φοιτητές, οι εργαζόμενοι, οι επαγγελματίες, οι καλλιτέχνες, οι αγρότες, οι επιστήμονες. Φυσικά, ο χρόνος είναι ελάχιστος. Ωστόσο, η πίεση μπορεί να ωριμάσει καταστάσεις, οι οποίες υπό άλλες συνθήκες δεν θα ξεκινούσαν καν. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία του ΜέΡΑ25 είναι ιδιαιτέρως θετική. Και από πρωτοβουλία πρέπει να γίνει πραγματικότητα ικανή να αφορά τους μη προνομιούχους, δηλαδή τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού.
