Μια βρετανική κοινοπραξία με επικεφαλής τον Βρετανό δισεκατομμυριούχο Σερ Τζιμ Ράτκλιφ και ένα μέλος της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ, ο Σεΐχης Τζασίμ Μπιν Χαμάντ Τζ. Τζ. Αλ Θάνι, υπέβαλαν αμφότεροι προσφορές για την αγορά της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η τιμή που ζητούν οι Αμερικανοί ιδιοκτήτες της Γιουνάιτεντ -η οικογένεια Γκλέιζερ- είναι περίπου 5,5 δισ. ευρώ, αλλά αν γίνει πλειστηριασμός η τιμή θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 7 δισ. ευρώ.
Οι οπαδοί της Γιουνάιτεντ μισούν τους Γκλέιζερς από τότε που ανέλαβαν τον σύλλογο το 2005 και θα χαρούν πολύ που θα απαλλαγούν από αυτούς. Οι Γκλέιζερς πλήρωσαν περίπου 900 εκατ. ευρώ για να αγοράσουν τη Γιουνάιτεντ, δανειζόμενοι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων. Στη συνέχεια εναπόθεσαν όλο το χρέος στους λογαριασμούς του συλλόγου, χρησιμοποιώντας τα έσοδα της Γιουνάιτεντ για να αποπληρώσουν τα δάνεια, με τους ίδιους να πληρώνουν περίπου 170 εκατ. ευρώ σε μερίσματα όλα αυτά τα χρόνια. Ο θυμός προς τους Γκλέιζερς αυξήθηκε καθώς η ομάδα δεν είναι ιδιαίτερα αποδοτική από τότε που ο θρυλικός προπονητής της Γιουνάιτεντ, Σερ Άλεξ Φέργκιουσον αποσύρθηκε το 2013, παρά το γεγονός ότι έχει ξοδέψει περισσότερα από 1,2 δισ. ευρώ σε παίκτες κι έχει διορίσει προπονητές υψηλού προφίλ, όπως ο Ζοζέ Μουρίνιο και ο Λουίς φαν Γκάαλ.
Οι Γκλέιζερς πλήρωσαν περίπου 900 εκατ. λίρες για να αγοράσουν τη Γιουνάιτεντ, δανειζόμενοι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων. Στη συνέχεια έβαλαν όλο το χρέος στους λογαριασμούς του συλλόγου, χρησιμοποιώντας τα έσοδα της Γιουνάιτεντ για να αποπληρώσουν τα δάνεια και να πληρώσουν οι ίδιοι περίπου 170 εκατ. ευρώ σε μερίσματα όλα αυτά τα χρόνια.
Με αυτά τα χρήματα, οι νέοι ιδιοκτήτες θα αποκτήσουν την τέταρτη πλουσιότερη ποδοσφαιρική ομάδα στον κόσμο, με ετήσια έσοδα 660 εκατ. ευρώ, πίσω μόνο από τη Μάντσεστερ Σίτι, τη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Λίβερπουλ. Θα έχουν επίσης στην κατοχή τους μια ομάδα που βελτιώνεται υπό τον πολλά υποσχόμενο προπονητή Έρικ τεν Χάαγκ. Τον Φεβρουάριο του 2023, η Γιουνάιτεντ κατέκτησε το Λιγκ Καπ, το πρώτο της τρόπαιο από το 2017. Οι νέοι ιδιοκτήτες θα κληρονομήσουν επίσης περίπου 585 εκατ. ευρώ χρέος, το οποίο οι Γκλέιζερς θέλουν να εξοφληθεί ως μέρος της συμφωνίας, καθώς και έναν λογαριασμό ύψους τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ για την ανάπλαση του γηπέδου της Γιουνάιτεντ, το Ολντ Τράφορντ. Το λεγόμενο «Θέατρο των Ονείρων» χρειάζεται επειγόντως ανακαίνιση.
Επικεφαλής της βρετανικής υποψηφιότητας είναι ο Τζιμ Ράτκλιφ, ιδιοκτήτης του γίγαντα πετροχημικών Ineos. Είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος του Ηνωμένου Βασιλείου, με εκτιμώμενη περιουσία 24 δισ. ευρώ, ενώ κατέχει την κορυφαία ομάδα ποδηλασίας Ineos και σημαντικό μερίδιο στη Mercedes Formula 1. Αλλά σε σύγκριση με το πλούσιο ταμείο των 400 δισ. ευρώ του Κατάρ, ο Σερ Τζιμ μοιάζει φτωχός. Με τα χρήματα του, το Κατάρ είναι φαβορί να αγοράσει Γιουνάιτεντ.
Οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μαζί με πολλούς οπαδούς του ποδοσφαίρου, αντιτίθενται σθεναρά στην εξαγορά της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από το Κατάρ για τους ίδιους λόγους που αντιτάχθηκαν στη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 από το Κατάρ. Αντιτίθενται στους περιορισμούς που επιβάλλει στα δικαιώματα των γυναικών και της LGBTQ+ κοινότητας και τη μεταχείριση των μεταναστών. Μια ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Fair Square, ζήτησε από την UEFA να μπλοκάρει την υποψηφιότητα του Κατάρ. Υποστηρίζουν ότι καθώς το Κατάρ κατέχει ήδη τη γαλλική ομάδα Παρί Σεν Ζερμέν (PSG), η αγορά της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ θα παραβίαζε τον κανόνα της UEFA, που εμποδίζει έναν ιδιοκτήτη να ελέγχει πολλές ομάδες στις ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Η UEFA είναι απίθανο να σταματήσει την εξαγορά. Σύμφωνα με την UEFA, η προσφορά για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ προέρχεται από μια ξεχωριστή οικονομική οντότητα. Πολλοί θεωρούν αυτό ως ανοησία, διότι, όπως επισημαίνει η Fair Square, είναι δύσκολο να δούμε πώς οποιαδήποτε κοινοπραξία του Κατάρ μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την κρατική επιρροή.
Δημόσιο έναντι ιδιωτικού
Ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας από το κράτος είναι το πρόβλημα, όχι ότι οι αγγλικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι ανήκουν σε ξένους. Όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας, 17 από τους 20 συλλόγους της Πρέμιερ Λιγκ είναι είτε εξ ολοκλήρου είτε εν μέρει ξένης ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένης της Νότινγχαμ Φόρεστ, η οποία ανήκει στον Έλληνα Ευάγγελο Μαρινάκη.
Αλλά η ιδιοκτησία της Μάντσεστερ Σίτι από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και της Νιούκαστλ από τη Σαουδική Αραβία είναι διαφορετικής φύσεως. Αυτοί οι σύλλογοι ανήκουν σε πετρελαϊκά κράτη και όχι σε ιδιωτικές εταιρείες. Ακόμα και η κινεζική εταιρεία στην οποία ανήκει η Γουλβς είναι μια πολυεθνική που δραστηριοποιείται σε 16 χώρες.
Οι κυβερνήσεις δεν θα πρέπει να κατέχουν ποδοσφαιρικούς συλλόγους. Με την αγορά ποδοσφαιρικών συλλόγων και διεθνών εκδηλώσεων, τα αραβικά κράτη έχουν κατηγορηθεί για sportswashing («αθλητικό ξέπλυμα»), δηλαδή για προσπάθεια απόσπασης της προσοχής, ελαχιστοποίησης ή εξομάλυνσης των αδικημάτων μέσω της εμπλοκής στον αθλητισμό. Όσοι αντιτίθενται στην οικονομική προσφορά του Κατάρ για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ θα επικριθούν ως ζηλόφθονοι μισητές του συλλόγου.
Ορισμένοι οπαδοί της Νιούκαστλ απορρίπτουν με τον ίδιο τρόπο όσους επικρίνουν την κατοχή της από τη Σαουδική Αραβία, υποστηρίζοντας ότι κανείς δεν είχε αντίρρηση να αναλάβουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τη Μάντσεστερ Σίτι, παρόλο που το έκαναν. Το «διαίρει και βασίλευε» μεταξύ των οπαδών του ποδοσφαίρου ως στρατηγική και ο υποβιβασμός σημαντικών επιχειρημάτων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα σε κακοήθειες είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το sportswashing.
Ιδιοκτησία στην αγγλική Πρεμιέρ Λιγκ
Δεν είναι ακατόρθωτο να σταματήσουμε τις κυβερνήσεις των πετρελαϊκών κρατών να αγοράζουν αγγλικούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους. Ούτε είναι πολύ αργά. Οι κυβερνήσεις του Ιράν (ο ιδιοκτήτης της Έβερτον είναι ένας ιδιώτης βρετανο-ιρανός επιχειρηματίας), του Ιράκ ή της Βόρειας Κορέας, μεταξύ πολλών άλλων, δεν επιτρέπεται να υποβάλουν οικονομικές προσφορές. Στην πραγματικότητα, αυτή θα μπορούσε να είναι η ιδανική στιγμή για να τους σταματήσουμε. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν χρειάζεται το Κατάρ. Με όλο το σεβασμό, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν είναι η Μάντσεστερ Σίτι, η Νιούκαστλ ή η PSG. Η Γιουνάιτεντ δεν είναι ένας δυνητικά μεγάλος σύλλογος που δεν απολαμβάνει επιτυχίες εδώ και πολλά χρόνια. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα στη Γη, με περίπου 659 εκατομμύρια οπαδούς σε όλο τον κόσμο και μια ιστορία ποδοσφαιρικής επιτυχίας που σέβονται ακόμη και οι οπαδοί της Λίβερπουλ.
Το Κατάρ πιθανότατα θα αποκτήσει τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η οικογένεια Γκλέιζερ δεν θα ενδιαφερθεί σε ποιον θα πουλήσει. Θέλουν όσα περισσότερα χρήματα μπορούν να πάρουν. Και κανείς δεν θα τους σταματήσει. Όμως, εκτός από εταιρικές οντότητες, οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι είναι και κοινοτικά περιουσιακά στοιχεία, δεν θα έπρεπε να ανήκουν σε κυβερνήσεις που μεταμφιέζονται ελάχιστα ως ανεξάρτητα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια. Είναι σαν να λέω ότι μου ανήκει το σπίτι μου, ενώ στην πραγματικότητα ανήκει στην τράπεζα.
