Καλή η πλατφόρμα Τεχνητής Νοημοσύνης Chat GPT, που λανσαρίστηκε τον περασμένο Οκτώβριο, κάνοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να παραμιλούν για τα πρώτα, δειλά «κατορθώματα» της Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.) αλλά δεν θα ήταν πολύ καλύτερα εάν είχαμε αντίστοιχες πλατφόρμες επικοινωνίας και κατανόησης με τα αγαπημένα μας ζώα;

Για σκεφτείτε τις απίστευτες δυνατότητες μίας «έξυπνης» πλατφόρμας επικοινωνίας με τον γάτο μας, τύπου… Cat GPT! Ή με τον αγαπημένο μας σκύλο σε ένα «τσατ» τύπου Dog GPT ή με τον πράσινο παπαγάλο που τον ακούμε κάθε τόσο στο πάρκο της γειτονιάς εάν διαθέταμε ένα, ας πούμε,…Bird GPT!

Το μεγάλο στοίχημα των νευρο-βιολόγων και ειδικών προγραμματιστών σε γλώσσες νευρωνικών δικτύων είναι ασφαλώς η δυνατότητα επικοινωνίας με τα ζώα. Η δημιουργία, ας πούμε, ενός προγράμματος που θα μεταφράζει για μας ή σε αυτά μία «γλώσσα» συνεννόησης. Οι δυνατότητες φαντάζουν απίθανες και σχεδόν ανεξάντλητες.

Ωστόσο, όλα αυτά δεν είναι αποκύημα ανθηρής και ζωηρής επιστημονικής φαντασίας. Ήδη γίνονται σοβαρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια.

Δύο Ισραηλινοί νευροβιολόγοι, ο Γιόσι Γιόβελ και ο Οντέτ Ρετσάβι από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ έχουν ξεκινήσει τις ερευνητικές προσπάθειες βαφτίζοντάς τες «The Doctor Dolittle challenge». Έφτιαξαν έτσι μία εκδοχή του τεστ Τούρινγκ, στην οποία η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να ξεπεράσει τρία βασικά εμπόδια για να επικοινωνήσει με ένα ζώο:

1. Η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να χρησιμοποιεί τo τρόπο επικοινωνίας του ζώου. Το ζώο δεν πρέπει να μάθει νέα σήματα, όπως για παράδειγμα ένας σκύλος που ανταποκρίνεται στις εντολές του ανθρώπου.
2. Πρέπει να χρησιμοποιεί αυτά τα σήματα σε ένα εύρος συμπεριφορών, όχι μόνο σε απειλητικές καταστάσεις, όπως όταν οι επιστήμονες αναπαράγουν ένα γνωστό σήμα κινδύνου για να καλέσουν τα πουλιά.
3. Τέλος, πρέπει να παράγει μια μετρήσιμη απάντηση από το ζώο, σα να επικοινωνεί με ένα άλλο ζώο και όχι με μια μηχανή.

Τους προβληματισμούς και τις προκλήσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος-πειράματος τις κατέγραψαν πρόσφατα σε άρθρο τους που δημοσιεύτηκε στο Current Biology.

Πάρτε για παράδειγμα τις μέλισσες που χορεύουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο όταν θέλουν να επικοινωνήσουν στην αποικία την πληροφορία για τον εντοπισμό τροφής. Αυτή τη γνώση οι επιστήμονες κατάφεραν να την «ερμηνεύσουν» και να την αναλύσουν και στη συνέχεια να τη χρησιμοποιήσουν φτιάχνοντας στη συνέχεια ρομποτικές μέλισσες που μπορούν να καθοδηγήσουν άλλες μέλισσες σε αγρούς με άνθη, πλούσια σε γύρη.

Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ στο Science Alert, στο μέλλον, ένας αλγόριθμος μπορεί να μας πει τι αισθάνεται η γάτα μας αλλά και πάλι ίσως να μην μπορούμε να τη ρωτήσουμε απευθείας. Η ανθρώπινη γλώσσα μπορεί απλώς να είναι μοναδική με τρόπους που δεν γνωρίζουμε, είπαν οι δυο ερευνητές.

Από την άλλη, η επικοινωνία των πρωτευόντων θηλαστικών μπορεί να είναι ευκολότερη καθώς μοιάζει με τη δική μας. Ωστόσο, τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει και πάλι να εκπαιδευτούν σε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων που θα απαιτούσε μακροχρόνια παρακολούθηση πρωτευόντων θηλαστικών στη φύση.

Ακόμα και αν κατάφερναν να συλλέξουν και να αξιοποιήσουν τα δεδομένα, οι επιστήμονες θα έπρεπε να μετρήσουν μια «φυσική απάντηση» από τα πρωτεύοντα θηλαστικά, που θα έδειχνε ότι άκουσαν και κατάλαβαν την προσπάθεια μιας μηχανής να επικοινωνήσει μαζί τους.

Οι νευρωνικές καταγραφές θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτό, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόδειξη της αντικειμενικής κατανόησης μπορεί να είναι εντελώς αδύνατη.

Στο μέλλον, οι δυο επιστήμονες πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση της επικοινωνίας των ζώων, αλλά παραδέχονται ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να μας βοηθήσει να επικοινωνήσουμε με ζώα όπως ο Doctor Doolittle.

Σύμφωνα με τους δυο νευροβιολόγους, ακόμη και αν η ισχύς της Τεχνητής Νοημοσύνης αυξηθεί κατά ένα εκατομμύριο φορές, ορισμένα από τα εμπόδια που σήμερα μας εμποδίζουν να επικοινωνήσουμε με τα ζώα θα παραμείνουν.

«Ακόμη και αν δεν μπορέσουμε ποτέ να μιλήσουμε στα ζώα με τον ανθρώπινο τρόπο, το να κατανοήσουμε πόσο πολύπλοκη είναι η επικοινωνία των ζώων και να προσπαθήσουμε να την αξιοποιήσουμε και να τη μιμηθούμε, είναι μια συναρπαστική επιστημονική προσπάθεια», κατέληξαν οι δύο Ισραηλινοί ερευνητές.

Εμείς πάντως μπορούμε, ως τότε, να ελπίζουμε ότι θα ζήσουμε τη στιγμή μίας «λεκτικής» επικοινωνίας με το αγαπημένο μας ζώο.