Σε έναν αναμενόμενο νέο γύρο διερευνητικών εντολών για τον σχηματισμό κυβέρνησης, έπειτα από τη δεύτερη καταψήφιση από την ισπανική Βουλή, προχωρά από την επόμενη εβδομάδα ο βασιλιάς της Ισπανίας Φελίπε Β’.

Ο  ηγέτης το δεξιού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) Αλβέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο, έμεινε μόνο με τη στήριξη των ακροδεξιών του Vox και της Συμμαχίας των Καναρίων (172 έδρες) και δεν κατόρθωσε να πείσει άλλα κόμματα να τον στηρίξουν ώστε να φθάσει τις 176 έδρες. Παρ’ όλο που προς στιγμήν με ευτράπελο τρόπο -γιατί ένας βουλευτής του δεξιού Καταλανικού αυτονομιστικού κόμματος Junts xCat μπερδεύτηκε και ψήφισε υπέρ– βρέθηκε με μία ψήφο παραπάνω, η οποία εν τέλει δεν μέτρησε.

Τώρα, το πλεονέκτημα για τον σχηματισμό κυβέρνησης περνά στον Σοσιαλιστή, Πέδρο Σάντσεθ. Και αυτός όμως πρέπει με τη σειρά του να ξεπεράσει τους Καταλανούς. Αλλά όχι πια τον ένα σκόπελο του καταλανικού JxCat, που είχε να αντιμετωπίσει ο Φεϊχόο, αλλά τις Συμπληγάδες που το δεξιό αυτονομιστικό κόμμα σχημάτισε με τους σοσιαλδημοκράτες του ERC. Έπειτα από τη συμφωνία που συνέπηξαν να μη στηρίξουν τον Σάντσεθ εάν δεν συναινέσει στην πρόθεσή τους να διοργανωθεί δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Περιφέρειας, η διαδικασία αναμένεται να περιπλακεί ακόμη περισσότερο.

Ήδη ο Σάντσεθ και το καταλανικό παράρτημα των Σοσιαλιστών (που πρώτευσαν στην Καταλονία στις περιφερειακές εκλογές) αντέδρασαν στις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις των αυτονομιστών. Ναι μεν δηλώνουν πρόθυμοι για έναν διάλογο που θα ευνοεί την ομότιμη «συνύπαρξη με την Καταλονία», αλλά πάντοτε «στο πλαίσιο του Συντάγματος». Παρά την νουθεσία της Γιολάνδας Ντίαθ του Sumar προς τους Καταλανούς, οι αυτονομιστές (ιδίως η παράταξη του φυγόδικου ηγέτη Κάρλες Πουτζδεμόν) πλέον συνδέουν άρρηκτα τον σχηματισμό κυβέρνησης με την ικανοποίηση των αιτημάτων τους για «αμνηστία» και «δημοψήφισμα» et pereat Ispania. Το φάσμα να επαναληφθούν οι εκλογές, εάν μέχρι τον Νοέμβριο δεν έχουν ευοδωθεί οι διερευνητικές διεργασίες, λόγω της εμμονής των Καταλανών στα αιτήματά τους, δεν έχει απομακρυνθεί τελείως. Ό,τι ακριβώς ζήτησε ο Φεϊχόο, μετά την αποτυχία του, επιμένοντας πως μόνο ο πρώτος δικαιούται να σχηματίζει κυβέρνηση.

Η πολιτική κατάσταση στην Ισπανία πλέον βρίσκεται σε μόνιμο αδιέξοδο, καθώς η λύση της εξαρτάται από δύο ασυμβίβαστες εθνικιστικές προκείμενες: του ακροδεξιού Vox και των πάντοτε «αδικαίωτων» Καταλανών. Όσο το ΡΡ εξαρτάται από τους ακροδεξιούς για να πλησιάσει την πλειοψηφία, τόσο κλείνει κάθε γέφυρα διαλόγου με τα αυτονομιστικά κόμματα. Όσο δεν ικανοποιούνται σε όσα ζητούν οι Καταλανοί, τόσο περιπλέκεται κι ίσως αποκλείεται η κάθε διαπραγμάτευση.

Το αδιέξοδο τούτο ήταν ορατό ήδη από την πρώτη διερευνητική συνεδρίαση στο Ισπανικό Κοινοβούλιο. Μάλιστα η εκ των προτέρων επίγνωση του μάταιου εγχειρήματος, ανάγκασε τον Φεϊχόο να παρουσιασθεί όχι ως εν δυνάμει πρωθυπουργός, αλλά ως αρχηγός της αντιπολίτευσης. Και μάλιστα ήταν σα να μη μιλούσε ως ο αρχηγός μίας κυβέρνησης, αλλά ωσάν να κατέθετε ένα είδος πρότασης μομφής ενάντια στον Σοσιαλιστή ηγέτη Πέδρο Σάντσεθ. Η ομιλία του Φεϊχόο έτσι όπως την εκφώνησε στο Κοινοβούλιο ήταν δομημένη κατά τέτοιον τρόπο, που ο καθείς αντιλαμβανόταν πως κύριος άξονάς της δεν ήταν ο σχηματισμός κυβέρνησης και οι προγραμματικές της δηλώσεις, αλλά εξέθετε στο Σώμα και την κοινωνία πώς θα κινηθεί αντιπολιτευτικά.

Για τον λόγο τούτο, το συντριπτικό τμήμα της ομιλίας του κατέλαβε η μετωπική επίθεση στα σχέδια για την χορήγηση αμνηστίας στους Καταλανούς για το αντισυνταγματικό Δημοψήφισμα του 2017 για την ανεξαρτησία. Μία προοπτική, που ο ίδιος χαρακτήρισε «νομική παρέκκλιση και άμεση επίθεση σε βασικές δημοκρατικές αξίες». Μπροστά σε τούτην την προοπτική, που υποσκάπτει τα ιδεολογικά θεμέλια της «πατρίδας» και της «ενότητας κάτω από το στέμμα», ο Φεϊχόο αντιπρότεινε την δυνητική θέσπιση ενός νέου εγκλήματος, με την ονομασία «συνταγματική απιστία». Μία διάταξη με καθαρά ελαστική μορφή, που θα μπορεί να χρησιμεύει σε κάθε περίπτωση και που ο χαρακτήρας του είναι καθαρά «Ιεροεξεταστικός» (έτσι το χαρακτήρισε το μέτρο και το Sumar στην τοποθέτησή του).

Επίσης, ο ηγέτης του ΡΡ πρότεινε ως αντίβαρο και για να πείσει τους αυτονομιστές, ένα νέο μοντέλο για την ισότιμη περιφερειακή χρηματοδότηση, χωρίς ασυμμετρίες. Λες και το μόνο πρόβλημα των Καταλανών, Βάσκων, Γαλικιανών, Κανάριων κλπ είναι μόνον η χρηματοδότηση κι όχι η υποταγή σε μία κεντρική εξουσία, που δεν θεωρούν ότι νομιμοποιείται να τους εκπροσωπεί, αξιώνοντας την υπεροχή της καστιλιάνικης γλώσσας, του πολιτισμού, της αντίληψης για την Ιστορία και τις αξίες, που συχνά οι τοπικές κοινωνίες δεν συμμερίζονται.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η αποστροφή του Φεϊχόο πως έχει τη δυνατότητα να συγκεντρώσει τις αναγκαίες ψήφους (176) για να σχηματίσει κυβέρνηση προκάλεσε μόνον τη θυμηδία στο ημικύκλιο.  Ο Φεϊχόο πέρα από κάθε λογική, ακόμη και τυπική ανατρέποντας την αρχή του tertium non datur, θέλησε να πείσει πως μπορεί να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα: σε περίπτωση που συμμαχήσει με τους Βάσκους και Καταλανούς δεξιούς εθνικιστές (PNV, JxCat) τότε δεν θα έχει τη στήριξη του ακροδεξιού Vox, ενώ όσο έχει τη στήριξη του Vox και του φρανκικής κοπής εθνικισμού του τότε αποκλείεται να τον εμπιστευθούν οι (και αυτονομιστές) Βάσκοι και Καταλανοί εθνικιστές.

Τουτέστιν, το μόνο που έμενε στον δεξιό ηγέτη στην ομιλία του ήταν να πλέξει το εγκώμιο του Vox για τον «πατριωτισμό» και την «ενωτικότητά» του.  Δαψιλεύσεις που αποκαλύπτουν τον περιπτωσιολογικό ρεαλισμό (ή σχετικισμό εάν προτιμάτε) ο Φεϊχόο, που στον βωμό της φιλοδοξίας λησμονεί πως ο ίδιος ‌το 2019 και σε κάποιες στιγμές της προεκλογικής εκστρατείας είχε καυτηριάσει το κόμμα του Σαντιάγο Αμπασκάλ ως «ακροδεξιό» και απέτασσε κάθε συνεργασία μαζί του.

Ενδεικτικό της αντιπολιτευτικής κι όχι της δυνητικά κυβερνητικής στάσης του Φεϊχόο ήταν η θέση που έλαβε -με στόχο να πλήξει την συμμαχία της απερχόμενης και της σκοπούμενης κυβέρνησης-στη διαμάχη ανάμεσα στους Podemos και το Sumar για το ποιός επιτρέπεται να κάνει τοποθέτηση στην πρώτη τούτη διερευνητική διαδικασία. Καθώς, με όρους υπεροχής, το μέτωπο συνεργασίας αποφάσισε να τοποθετηθεί μόνον η πρώην υπουργός Εργασίας Γιολάνδα Ντίαθ και όχι και η Ιρένε Μοντέρο από τους Podemos, ο Φεϊχόο προσπάθησε να κηλιδώσει την εικόνα των αντιπάλων του. «Εδώ δεν αφήνουν να μιλήσουν τους Podemos», δήλωσε ο Φεϊχόο, παρασύροντας την πρώην υπουργού Ισότητας να επικροτήσει την παρατήρησή του .

‌Βέβαια, παρά την αποτυχία να συγκεντρωθούν οι απαραίτητες ψήφοι και να σχηματισθεί κυβέρνηση, στο ΡΡ εκφράζουν ικανοποίηση. Πρώτον γιατί ο Φεϊχόο διαλάλησε τις αδιαπραγμάτευτες προθέσεις του για τη διακυβέρνηση της χώρας. Έπειτα γιατί επέδειξε πυγμή ως ηγέτης (έστω και μελλοντικά της αντιπολίτευσης) , η οποία δε θα σταματά να πλαγιοκοπεί την κυβέρνηση, σε μία στιγμή που, μετά και το απογοητευτικό εκλογικό αποτέλεσμα, η πολιτική του επάρκεια αμφισβητήθηκε. Βέβαια, ως έναν βαθμό η πεποίθηση τούτη ενισχύθηκε στους κόλπους της δεξιάς και από την απόφαση του Πέδρο Σάντσεθ να μην αντιμετωπίσει προσωπικά τον Φεϊχόο από το βήμα της Βουλής.

Ο Σοσιαλιστής ηγέτης επέλεξε και να μη φθαρεί άσκοπα σε μία διαδικασία εκ των προτέρων άκαρπη, αλλά και να απαξιώσει τον Φεϊχόο με συμβολικό τρόπο σε ένα από τα κύρια επιχειρήματά του για να απαιτεί per mare, per terra να του δωθεί η διερευνητική εντολή ως κόμμα που πρώτευσε. Ο Σάντσεθ  επέλεξε ως εισηγητή της μείζονος αντιπολίτευσης τον πρώην δήμαρχο του Βαγιαδολίδ, Όσκαρ Πουέντε. Γιατί; διότι και ο Πουέντε έχασε τη δημαρχία καίτοι πρώτευσε σε ψήφους, λόγω της συμμαχίας του δεύτερου ΡΡ με το τρίτο Vox. Τι πιο εύγλωττο; Ο συμβολισμός ήταν εμφανέστατος και δεν  κι έτσι οι ιαχές «δειλέ, δειλέ» κατά του Σάντσεθ που εκτόξευσαν οι δεξιοί βουλευτές έμοιαζαν μάλλον ως «προφάσεις εν αμαρτίαις».

Πλέον, ο Σάντσεθ μοιάζει ως ο επικρατέστερος να δεχθεί την επόμενη εντολή από τον βασιλιά και να συγκεντρώνει περισσότερες ελπίδες για να σχηματίσει κυβέρνηση. Το γεγονός ότι οι Καταλανοί των ERC και JxC θα επιμείνουν στις απαιτήσεις τους δε σημαίνει εκ των προτέρων πως θα οδηγήσει σε αδιέξοδο. Και τούτο γιατί το αδιέξοδο σημαίνει νέες εκλογές, των οποίων το αποτέλεσμα -το έδειξαν και για τους αυτονομιστές οι κάλπες του Ιουλίου- είναι αβέβαιο.

Δεν είναι μόνον το ενδεχόμενο να πληγούν τα δύο κόμματα, που στις 23 Ιουλίου ξεπεράσθηκαν από τους Σοσιαλιστές, λόγω της αδιαλλαξίας τους. Είναι επίσης και το ενδεχόμενο της «αέναης επιστροφής του ίδιου» του αιτήματός τους να ενισχύσει το Vox, που η κατάρρευσή του συνέβαλε σημαντικά στην αδυναμία του ΡΡ να κυβερνήσει. Ήδη ο Αμπασκάλ σήμανε πανστρατιά για την «άμυνα του ισπανικού λαού» απέναντι στο καταλανικό σκάνδαλο. Μία μετατόπιση -ακόμη και μη δεξιών ψηφοφόρων, που όμως δεν συμπαθούν την ιδέα μίας διαίρεσης της Ισπανίας- προς τη ριζοσπαστική δεξιά, θα σημάνει την ολοσχερή απώλεια μίας σημαντικής ευκαιρίας να βρεθούν τα μικρότερα τούτα κόμματα ακόμη περισσότερο εμπλεκόμενα στην κυβερνητική διαδικασία.

 Κάτι που θα μπορούσε μακροπρόθεσμα και με ολότελα θεσμικό και «νόμιμο» τρόπο να αποβεί θετικό για τον σκοπό τους. Δεν είναι τυχαίο που οι άλλοι αυτονομιστές (Βάσκοι, Γαλιέγοι, κλπ) συντάσσονται πλήρως με τον Σάντσεθ και το Sumar, παραμερίζοντας για λίγο τις εθνικιστικές αξιώσεις τους. Αιτήματα που όταν είσαι πάντοτε με το όπλο παρά πόδα, μπορείς συν τω χρόνω και με εύστοχες κινήσεις να τα διεκδικήσεις κι επιβάλλεις. Και που αντίθετα μπορεί και να τα χάσεις για πολύ καιρό εάν επιμείνεις ανεπίκαιρα σε αυτά. Κάτι που οι Καταλανοί θα έχουν κι αυτοί ευκαιρία να το σκεφτούν και να αποφασίσουν με ρεαλισμό κι όχι μόνον με άκρατο συναισθηματισμό.