«Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε την έκκληση της ευρωπαϊκής εισαγγελικής αρχής να αναλάβει δράση για την πιθανή ποινική ευθύνη δύο πρώην υπουργών Μεταφορών μετά από μια θανατηφόρα σύγκρουση τρένου που συγκλόνισε τη χώρα τον περασμένο Φεβρουάριο» αναφέρει σε σημερινό δημοσίευμά του, το Politico και συνεχίζει:
«Οι διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους πέρυσι όταν 57 άνθρωποι, πολλοί από τους φοιτητές, έχασαν τη ζωή τους στη χειρότερη σιδηροδρομική τραγωδία της χώρας στις 28 Φεβρουαρίου. Κατηγόρησαν την κακοδιαχείριση και τη διαφθορά ανώτατου επιπέδου για τη μετωπική σύγκρουση φορτηγού και επιβατικού τρένου στα Τέμπη.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) υποστήριξε αυτές τις υποψίες τον περασμένο μήνα, όταν απήγγειλε κατηγορίες σε 23 υπόπτους-συμπεριλαμβανομένων 18 δημοσίων υπαλλήλων-για εγκλήματα που συνδέονται με την εκτέλεση συμβάσεων για συστήματα τηλεχειρισμού και σηματοδότησης στο δίκτυο, συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ.
Ωστόσο, η EPPO είχε στο στόχαστρο της: δύο πρώην υπουργούς.
Σε επιστολή που απέστειλε η εισαγγελέας της EPPO, Πόπη Παπανδρέου, στις 2 Ιουνίου στις ελληνικές αρχές, και την οποία είναι σε γνώση του POLITICO, σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας για το δυστύχημα «έχουν προκύψει υποψίες για ποινικά αδικήματα που διέπραξαν πρώην μέλη της ελληνικής κυβέρνησης».
«Αυτά τα φερόμενα ποινικά αδικήματα αφορούν παράβαση καθήκοντος που διέπραξε ο πρώην Υπουργός Χρήστος Σπίρτζης και υπεξαίρεση που διέπραξε ο πρώην Υπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής», έγραψε στο έγγραφο ο Παπανδρέου. «Σας ζητάμε να κάνετε τις δικές σας ενέργειες», συνέχισε.
Αυτή η απαίτηση δράσης κατά των δύο πρώην υπουργών βασίζεται σε μια ιδιαιτερότητα της ελληνικής νομοθεσίας ότι μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να διεξάγει έρευνες για καταγγελίες σε βάρος πρώην υπουργών. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση έθαψε την υπόθεση πολιτικά, χρησιμοποιώντας την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία για να απορρίψει την ανάγκη σύστασης διερευνητικής επιτροπής.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, απέδωσε αρχικά το περιστατικό σε «τραγικό ανθρώπινο λάθος», αλλά αναγκάστηκε να κάνει πίσω αφού κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να συγκαλύψει τον ρόλο της κυβέρνησης. Η EPPO θεωρεί ότι η ελληνική συνταγματική ιδιορρυθμία, ότι μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να ασκήσει δράση κατά των υπουργών, παραβιάζει το δίκαιο της Ε.Ε. και έχει θέσει το αδιέξοδο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Εναπόκειται στην Επιτροπή να παρακολουθήσει τις ασυμβατότητες της εθνικής νομοθεσίας με τη νομοθεσία της ΕΕ», δήλωσε η γενική εισαγγελέας της Ευρώπης Λάουρα Κοντρούτσα Κιόβεσι σε συνέντευξή της στο POLITICO, όταν ρωτήθηκε για το μπλοκάρισμα στην Ελλάδα. «Η Επιτροπή γνωρίζει την κατάσταση, είναι πολύ δημόσια, αλλά τι θα κάνουν, δεν μπορώ να σχολιάσω».
Υπουργική ευθύνη
Ο Καραμανλής παραιτήθηκε μετά το δυστύχημα, λέγοντας ότι παραιτείται «ως βασική ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που πέθαναν τόσο άδικα». Επανεξελέγη στη βόρεια εκλογική του περιφέρεια στις Σέρρες με το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου.
Ο Χρήστος Σπίρτζης, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Μεταφορών στην προηγούμενη αριστερή κυβέρνηση του Σύριζα, δεν επανεξελέγη. Η Παπανδρέου της EPPO έγραψε ότι αναφερόταν στον Σπίρτζη για «το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος».
Έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τον Καραμανλή, λέγοντας ότι αναφέρεται στην υπόθεσή του για «το αδίκημα της υπεξαίρεσης κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ελληνικού Δημοσίου, από το οποίο η ζημιά που προκλήθηκε ξεπερνά συνολικά τις 120.000 €» σε σχέση με επισκευές και αναβαθμίσεις σιδηροδρομικών σημάτων και διακοπτών.
Η δικογραφία της EPPO για τους Σπίρτζη και Καραμανλή παραπέμφθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο και από εκεί στο ελληνικό κοινοβούλιο. Στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο έπρεπε να αποφασίσει εάν θα συγκροτούσε μια προανακριτική επιτροπή για να διερευνήσει εάν η υπόθεση έπρεπε να παραπεμφθεί ενώπιον ειδικού δικαστηρίου.
Το ελληνικό Ανώτατο Δικαστήριο έστειλε τις δικογραφίες στον Κωνσταντίνο Τασούλα, πρόεδρο της Βουλής, στις 29 Ιουνίου, σύμφωνα με έγγραφο που είναι σε γνώση του POLITICO.
Τον Νοέμβριο, το κοινοβούλιο εξέτασε εάν θα συγκροτούσε προανακριτική επιτροπή για πρώην υπουργούς, συμπεριλαμβανομένων των Σπίρτζη και Καραμανλή. Το κεντροαριστερό κόμμα ΠΑΣΟΚ αναφέρθηκε στα ευρήματα της EPPO κατά τη διάρκεια της συζήτησης και υποστήριξε την πρόταση. Τελικά, όμως, απορρίφθηκε και η υπόθεση αρχειοθετήθηκε.
Ο Σπίρτζης είπε στο POLITICO, ότι προσωπικά είχε υποστηρίξει τη σύσταση προκαταρκτικής έρευνας από τη Βουλή ως τρόπο απόρριψης των καταγγελιών εναντίον του και πρόσθεσε ότι είχε ζητήσει να αντιμετωπίζεται όπως οποιοσδήποτε άλλος Έλληνας πολίτης. Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να υπάρχει παραγραφή λόγω της ειδικής ρύθμισης για τους υπουργούς. «Δυστυχώς, η Νέα Δημοκρατία δεν υποστήριξε το αίτημά μου», πρόσθεσε.
Μιλώντας στο κοινοβούλιο στα τέλη Νοεμβρίου, είπε ότι η έρευνα θα αποδείξει την αθωότητά του και θα δώσει «μια οριστική απάντηση στην προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να διευρύνει την πολιτική ευθύνη». Ο Καραμανλής δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο και αναφέρθηκε σε μια ομιλία που έκανε τον Νοέμβριο. Μιλώντας στη Βουλή, ο Καραμανλής είπε ότι αντιτίθεται στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ για μια ερευνητική επιτροπή.
«Παραιτήθηκα αμέσως και δημοσιοποίησα την παραίτησή μου, στο δρόμο της επιστροφής [από τα Τέμπη] και πριν καν φτάσω στην Αθήνα», είπε. «Αυτό υπαγορεύτηκε από τα ήθη και τις αρχές μου. Ανέλαβα αντικειμενική πολιτική ευθύνη όχι μόνο για τη δική μου θητεία, αλλά και για τους όρους όλων των προκατόχων μου. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο στα πολιτικά ήθη της χώρας μας». Η ελληνική κυβέρνηση και το γραφείο του προέδρου της Βουλής δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό.
Το κοινοβούλιο αποφάσισε τελικά να συστήσει μια ευρύτερη κοινοβουλευτική έρευνα για να «διερευνήσει το έγκλημα στα Τέμπη και όλες τις σχετικές πτυχές». Ωστόσο, η αξιοπιστία του έχει ήδη διαβρωθεί. Αντί να επικεντρωθεί στο δυστύχημα, η έρευνα διατρέχει ολόκληρη την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ η κυβερνητική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας απέρριψε προτάσεις για διακομματική εκπροσώπηση στην προεδρία.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγορούν την κυβέρνηση για συγκάλυψη, ενώ την περασμένη εβδομάδα η οικογένεια του μηχανοδηγού που έχασε τη ζωή του στο δυστύχημα έστειλε νομική ειδοποίηση στην επιτροπή, κατηγορώντας τον εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας στην επιτροπή ότι «προσπάθησε να ρίξει την ευθύνη στον αποθανόντα οδηγό χρησιμοποιώντας ιατρικά έγγραφα, δημιουργώντας εντυπώσεις για ιατρικά ζητήματα που υποτίθεται ότι τον κατέστησαν ανίκανο για εργασία».
«Πού είναι λοιπόν η προσπάθεια όπου θα αποκαλύψουμε την αλήθεια;» ρώτησε η Μαρία Καρυστιανού, που έχασε την 20χρονη κόρη της στο δυστύχημα, μιλώντας στην ανάκριση την Τετάρτη. «Όταν έμαθα πώς λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος, δεν θα φόρτωνα καν λαχανικά σε αυτόν».
Επέμεινε ότι θα έπρεπε να καταθέσει σε δικαστήριο και όχι στο κοινοβούλιο, καθώς οι παραπονούμενοι νομοθέτες δεν είχαν την αρμοδιότητα για μια τέτοια έρευνα. Διαμαρτυρόμενη για την ασυλία που δόθηκε στον Καραμανλή ως βουλευτή, κατηγόρησε τους συναδέλφους του ότι δεν έχουν «νομική υπόσταση», για να αναλάβουν μια υπόθεση που είχε κλέψει «τις ζωές τόσων νέων ανθρώπων».
