Την ώρα που απλώνεται ένα πέπλο ανοχής (και σε μεγάλο βαθμό συνεργασίας γύρω από την εγκληματική επιμονή του Ισραήλ να συνεχίζει τη γενοκτονία στη Γάζα, με πρόσχημα την τιμωρία της Χαμάς), κάποιες ακαδημαϊκές κοινότητες στην Ιταλία δείχνουν το σθένος να ορθώσουν τη φωνή τους. Με το Πανεπιστήμιο στο Τορίνο να πρωτοστατεί και την ιστορική Scuola Normale της Πίζας να ακολουθεί, αλλά κι άλλες πανεπιστημιακές σχολές , από την Μπολόνια και το Σαπιέντσα στη Ρώμη, έως το Μπάρι να συνταράσσονται από διαμαρτυρίες φοιτητών και συλλόγων διδασκόντων, η ιταλική ακαδημαϊκή κοινότητα, βαθμηδόν αποσύρεται και δηλώνει την αντίθεσή της στην επιστημονική, βιομηχανική και τεχνολογική συνεργασία με το Ισραήλ, που είχε αποφασισθεί μετά την εισβολή στη Γάζα.
Συνολικά 20 είναι τα ιταλικά Πανεπιστήμια και πάνω από 1.800 οι πανεπιστημιακοί, που υπογράφουν σχετική επιστολή, τα οποία και οι οποίοι είτε ανοικτά, είτε έμμεσα, έχουν εκθέσει τις αμφιβολίες τους για τη συμφωνία, που αντικειμενικός στόχος της είναι να ενισχυθεί η στρατιωτική προπαρασκευή του Ισραήλ μέσα από μία ανοίκεια συνεργασία σε τομείς που συμβάλλουν στη στρατικοποίηση. Αυτό το όχι στη στρατιωτικοποίηση της έρευνας, μέσα από τη συμφωνία τούτη διατρανώνουν τα ιταλικά ακαδημαϊκά ιδρύματα, απαντώντας στις παρελκυστικές κατηγορίες για «αντισημιτισμό» που τους εξαπολύουν οι εβραϊκές κοινότητες, οι διπλωματικοί αντιπρόσωποι του Ισραήλ και οι συνεργαζόμενοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι. Αποδεικνύοντας περίτρανα πως το Πανεπιστήμιο δεν είναι ένας θεσμός ουδέτερος και αποστειρωμένος από τα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία και πως η επιστήμη και η έρευνα θα πρέπει πρώτιστα να υπηρετούν τον πολίτη, την ευημερία και την ειρήνη στον κόσμο.
Άλλωστε αυτήν την κοινωνικά υπεύθυνη λειτουργία του θεσμού του Πανεπιστημίου, που λειτουργεί μέσω από τη γνώση με γνώμονα την πρόοδο της ανθρωπότητας και την ειρήνη χάρις στην απελευθέρωση του ανθρώπου από τους ηθικούς και νοητικούς καταναγκασμούς της παράλογης σκέψης, του φανατισμού και της ιδεολογίας, προτάσσει και στην απάντησή του προς του επικριτές του ο πρύτανης της Πίζας. «Δεν υπάρχει μποϊκοτάζ» διαβεβαιώνει, απηχώντας την απάντηση και του ομόλογού του στο Τορίνο Στέφανο Τζεούνα, αλλά ο «αναπόφευκτος προβληματισμός για τον κίνδυνο της λεγόμενης‘διπλής χρήσης’ κάποιας επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, που δεν αποβλέπει στην πολιτική σφαίρα, αλλά ενδεχομένως και στη στρατιωτική. Όπως τόνισε το ζήτημα αφορά την απόφαση της Ακαδημαϊκής Συγκλήτου να ζητήσει από το υπουργείο Εξωτερικών να επαναξιολογήσει τη σχετική προκήρυξη διαγωνισμού Maeci μεταξύ Ιταλίας-Ισραήλ για τη Συμφωνία Βιομηχανικής, Επιστημονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας που υπέγραψαν οι κυβερνήσεις της Ρώμης και του Τελ Αβίβ. Μάλιστα υπενθυμίζει πως η θέση της Normale συμπίπτει με την «επίσημη του ιταλικού κοινοβουλίου και του Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ», που αφορά «την απελευθέρωση των ομήρων και την κατάπαυση του πυρός» στη Γάζα.
Πολλά ιταλικά πανεπιστήμια, με πρωτεργάτη το Τορίνο, ζήτησαν να σταματήσουν οι διαδικασίες, επικαλούμενα ακριβώς τον κίνδυνο η έρευνα αυτή να εξελιχθεί σε μηχανισμό ανάπτυξης στρατιωτικής τεχνολογίας, σε μία περίοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη η ισραηλινή επιχείρηση που πυροδότησαν οι επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου. «Σ’ αυτή την ιστορική στιγμή πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο και επείγον να προωθήσουμε τον εσωτερικό και όχι μόνο προβληματισμό, με βάση το άρθρο 11 του Συντάγματός μας, σχετικά με τον κίνδυνο της λεγόμενης ‘διπλής χρήσης’ – πολιτικής αλλά ενδεχομένως και στρατιωτικής – ορισμένων επιστημονικών και τεχνολογικών ερευνών» διευκρινίζει ο Αμπρόζιο. Ζήτησε μάλιστα εγγυήσεις και στην ερευνητική κοινότητα από το υπουργείο Εξωτερικών ώστε να εξασφαλίζονται οι όροι που ισχύουν για τις συνεργασίες και με άλλα κράτη, ώστε να καλύπτουν όχι μόνο τον αυστηρά επιστημονικό τομέα, αλλά και τον βιομηχανικό και τεχνολογικό, που είναι πιθανόν να χρησιμοποιήσουν για στρατιωτικούς σκοπούς τα πορίσματα των μελετών τους. Στο όνομα της ειρήνευσης στην Παλαιστίνη, οι ακαδημαϊκές κοινότητες και κυρίως οι φοιτητές στην Ιταλία εντείνουν τις διαμαρτυρίες τους.
Στη Μπολόνια η αστυνομία επενέβη με βαναυσότητα για να διαλύσει την πορεία των φοιτητών που φώναζαν «Μποϊκοτάζ στο Ισραήλ» απαιτώντας μία στάση παρόμοια με αυτήν στο Τορίνο και την Πίζα, που όμως την απέκλεισε «ως αδιαπραγμάτευτη» η πρυτανεία. Αλλά και στο Σαπιέντσα στη Ρώμη, σε σύγκρουση με την αστυνομία και σκληρές αντεγκλήσεις με τη διοίκηση κατέληξε η κατάληψη της πρυτανείας από φοιτητές με αίτημα να σταματήσει η συνεργασία με το Ισραήλ. Στο Μπάρι έπειτα από τη συνάντησή του με τους φοιτητές και την ενημέρωσή του, ο πρύτανης Στέφανο Μπροντσίνι παραιτήθηκε από τη θέση του στο Ίδρυμα Med-Or , που σχετίζεται με τη στρατιωτική βιομηχανία Leonardo (άμεσο τροφοδότη και συνεργάτη του Ισραήλ σε εξοπλισμούς) και άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να συνταχθεί στο κίνημα των αποχωρήσεων από τη συμφωνία και το πανεπιστήμιο.
Φυσικά, αντιδράσεις υπάρχουν και από το φιλο-ισραηλινό στρατόπεδο: η πρόεδρος της Ένωσης Εβραϊκών Κοινοτήτων στην Ιταλία Νοέμι Ντι Σένι ανασύρει τη γνωστή ρητορεία για «μίσος κατά των Εβραίων» και τονίζει πως «ξεπεράσθηκε κάθε κόκκινη γραμμή και η ανησυχία για την κατάσταση στα πανεπιστήμια είναι διάχυτη». Και κάλεσε την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για να αποφευχθούν νέα τέτοια επεισόδια και να «ευνοήσει, αντί να περιορίζει, την γνώση για την ισραηλινή πραγματικότητα». Από την πλευρά της η υπουργός Παιδείας Άννα Μαρία Μπερνίνι εξέφρασε τη συμπαράστασή της σε πρυτάνεις, όπως του Σαπιέντσα ή της Γένοβας, που «ανθίστανται» στις πιέσεις των φοιτητών και δεν αμφισβητούν την συμφωνία, καταδικάζοντας «τη βία από ορισμένες οργανώσεις φοιτητών» και «όσα συμβαίνουν και ευχαρίστησε τις δυνάμεις της τάξης για τη συμπαράστασή τους»-φυσικά ρίχνοντας άφθονο ξύλο στους φοιτητές.
Οι φοιτητικοί σύλλογοι, αλλά και οι αρχές κάποιων πανεπιστημίων στην Ιταλία τολμούν με τον τρόπο τους να στιγματίσουν τη μονομέρεια των δυτικών κυβερνήσεων, των θεσμών τους, αλλά και της προπαγάνδας τους, που πολλές φορές αντικρούουν το αίσθημα δικαίου των ίδιων τους των κοινωνιών. Τη στιγμή που η ισραηλινή ωμότητα, πέρα από τα χιλιάδες αθώα θύματα, έχει προκαλέσει το κλείσιμο, καταστρέφοντας μάλιστα τις κτηριακές υποδομές τους, τα πανεπιστήμια στη Γάζα, όταν τα ίδια τα ισραηλινά πανεπιστήμια έχουν εξαπολύσει πογκρόμ κατά παλαιστινίων ή αντιφρονούντων διδασκόντων σε αυτά (με τελευταίο θύμα την Ναντέρα Σαλχούμπ-Κεβορκιάν, που απολύθηκε από το Εβραϊκό Παν/μιο της Ιερουσαλήμ, γιατί αμφισβήτησε το αφήγημα των βιασμών από τη Χαμάς και κατήγγειλε τη γενοκτονία στη Γάζα), οι Ιταλοί φοιτητές και διδάσκοντες δε μένουν απαθείς. Όχι μόνο διαδηλώνουν υπέρ της ειρήνης, αλλά διαμαρτύρονται και για τη μιλιταρικοποίηση της γνώσης και της έρευνας και μάλιστα όταν αυτή η μονοδρόμηση της επιστημονικής λειτουργίας προγραμματίζεται για να εξυπηρετήσει φονικούς στόχους.
Με την αντίδρασή τους, επαναφέρουν το ζήτημα του ρόλου του επιστήμονα, του διανοούμενου και του πανεπιστημίου και τη θέση του μέσα στην κοινωνία και απορρίπτουν έμπρακτα τον μύθο της «ουδετερότητας της επιστήμης». Ενός μύθου που στο παρελθόν οδήγησε την επιστήμη, απεκδύοντάς τη από τα εγγενή ανθρωπιστικά της ιδεώδη και ανακλαστικά, στις απάνθρωπες εκείνες παρεκτροπές της που κατέληξαν στη ναζιστική εκδοχή της, με την ανάπτυξη της φονικής τεχνολογίας, την ευγονική και το Άουσβιτς ή στην ατομική βόμβα.
Οι Ιταλοί φοιτητές και οι καθηγητές ζητούν το αυτονόητο: να πρυτανεύει πάντα στην επιστήμη και την έρευνα το συστατικό της κριτικό πνεύμα και κατά συνέπεια το αίσθημα της ελευθερίας, που εξυπακούει την ελεύθερη έκφραση και τη διαφωνία. Ιδίως όταν διαβλέπει ότι διαστρεβλώνεται ο θεμελιώδης σκοπός της, που είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά της ανάγκης, της ανελευθερίας και της άγνοιας, μέσα από εκείνη την αξεπέραστη κατά τον Μαξ Βέμπερ Entzauberung, την «απομάγευση» της κοινωνίας από τις ψευδείς-μεταφυσικές πεποιθήσεις και μεθοδεύεται η καθυπόταξή της σε πολεμοχαρείς και ολέθριους για την ανθρωπότητα σκοπούς.
