Η Χρηστίνα-Καλλιρόη Γαρμπή μας μίλησε για την ταινία της «Παπαρούνες και Πάπιες», το σινεμά που θέλει να κάνει και τα επόμενα δημιουργικά της βήματα.
Πώς προέκυψε η ιδέα της ταινίας; Διαβάζοντας για το φιλμ έχω την εντύπωση πως η καραντίνα αποτέλεσε το έναυσμα.
Η ιδέα μου ήρθε με αφορμή ένα όνειρο που είδα στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας. Έμπαινα σε μία λίμνη να κολυμπήσω, αλλά αυτό απαγορευόταν κι έτσι βρισκόμουν μονίμως σε μία ουρά προστίμων να τουρτουρίζω περιμένοντας να πληρώσω το πρόστιμο. Θυμάμαι ότι όσο περίμενα στην ουρά ήμουν πολύ ευχαριστημένη που βούτηξα παρότι πλήρωνα μεγάλα ποσά, τύπου 200 ευρώ.
Στη συνέχεια, δουλεύοντας το σενάριο άνοιξα το κομμάτι της σχέσης της ηρωίδας με το νερό, στην σχέση της με τη μητέρα της. Για μένα η ταινία μοιάζει με μπάμπουσκα, ανοίγεις το ένα θέμα και υπάρχει το άλλο μέσα.
Η πρόθεσή μου είναι να μιλήσω για την ανάγκη μας για επαφή, είτε αυτή είναι η επαφή μας με τη θάλασσα είτε με έναν άνθρωπο.
Το φιλμ περιστρέφεται θεματικά γύρω από τη σχέση μητέρας-κόρης και το τρίτο κυρίαρχο στοιχείο, η θάλασσα είναι επίσης γένους θηλυκού. Το έμφυλο στοιχείο, η έννοια της θηλυκότητας πόσο μεγάλο ρόλο παίζει στο σινεμά που θες να κάνεις;
Οι κεντρικοί χαρακτήρες στις ταινίες μου είναι συνήθως γυναίκες. Με ενδιαφέρει να βλέπω γυναίκες να δρουν. Συνήθως μετά τα 30, οι γυναίκες εισάγονται στα σενάρια ως μαμάδες και ως σύζυγοι. Νομίζω έχει έρθει η ώρα να γνωρίσουμε την γυναίκα-άνθρωπο που αλληλεπιδρά με τον κόσμο ως ολοκληρωμένο υποκείμενο και όχι τη γυναίκα-ρόλο.
Πόσες ταινίες βλέπουμε για άντρες που αλλάζουν τον κόσμο, άντρες που το θέμα είναι η δουλειά τους, τα προβλήματά τους, η σχέση τους με τον κόσμο και όχι απαραίτητα το αν έχουν παιδιά και αν είναι παντρεμένοι. Ε, μου λείπουν πολύ αυτές οι ηρωίδες. Και αν σηκώσουμε τα μάτια μας υπάρχουν παντού γύρω μας.
Από την άλλη, το θέμα της θηλυκότητας είναι ανεξάντλητο και συνεχώς αλλάζει σχήμα, δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αυτό το βλέπω και στο ντοκιμαντέρ που ετοιμάζω τώρα, που ανάμεσα στους κεντρικούς χαρακτήρες είναι και δύο ομοφυλόφιλοι άντρες. Και εκεί νιώθω ότι η θηλυκότητα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Μου αρέσει να σκέφτομαι τη θηλυκότητα πιο πολύ σαν ένα τρόπο να σχετίζεσαι με τον κόσμο παρά ως μια ιδιότητα με χαρακτηριστικά φύλου.
Το σινεμά που φιλοδοξείς να κάνεις τι αναφορές και αφετηρίες έχει;
Είμαι φαν του ποιητικού σινεμά, του αργού μοντάζ και των αφαιρετικών σεναρίων. Υπό αυτή την έννοια έχω ως βάση εκκίνησης το σινεμά του Μπέργκμαν, του Ταρκόφσκι τον οποίο λατρεύω και του οποίου οι ταινίες μου έχουν αλλάξει τη ζωή. Από την άλλη τα ‘Φτερά του έρωτα’ του Βιμ Βέντερς όσες φορές και να τα δω είναι σαν την πρώτη, πάντα μένω με το στόμα ανοιχτό σαν μικρό παιδί.
Από νεότερους μου αρέσει πολύ το σινεμά της Ευαγγελίας Κρανιώτη, στις ταινίες της η ιστορία δεν εξηγείται, πιο πολύ βιώνεται και αυτό με αφορά πάρα πολύ. Επίσης μου αρέσει το σινεμά του Σορεντίνο με τις τρομερές εικόνες του και τις ταινίες-περιηγήσεις του και της Σελίν Σιαμά με τις τρισδιάστατες γυναικείες φιγούρες και τα άφοβα συναισθήματα. Αν πρέπει να ξεχωρίσω μία δουλειά της Σιαμά, αυτή σίγουρα είναι το «Πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται».
Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας νέος δημιουργός στην προσπάθειά του να δημιουργήσει μια ταινία στην Ελλάδα του σήμερα;
Η πρώτη δυσκολία αφορά το κομμάτι της χρηματοδότησης. Ακόμη κι αν εγκριθεί το αίτημα χρηματοδότησης έχεις να αντιμετωπίσεις πολλές καθυστερήσεις ως προς την καταβολή του ποσού. Έπειτα, οι εταιρείες που στην Ελλάδα ασχολούνται με την παραγωγή ταινιών, ειδικά μικρού μήκους, είναι εταιρείες που δεν έχουν μεγάλο οικονομικό κέρδος από αυτό οπότε οι συνθήκες παραγωγής της ταινίας είναι πολύ δύσκολες και βασίζονται πιο πολύ στη θέλησή μας να τις κάνουμε παρά σε ένα ρεαλιστικό ζύγισμα ανάμεσα στο κόστος και το όφελος.
Σε ό,τι με αφορά, το τελευταίο δίμηνο πριν γίνουν τα γυρίσματά μας χτυπούσε συνεχώς το τηλέφωνό μου και κάποιος μου έλεγε ότι τελικά η ταινία δεν μπορεί να γίνει. Για χίλιους λόγους, τη μία ήμασταν overbudget, την άλλη χάσαμε την παραλία στην οποία είχαμε στήσει όλο το πρώτο κομμάτι της ταινίας κ.λ.π. Ήταν μία δοκιμασία που απαιτούσε τρομερή πίστη στο σενάριο που ήθελα να γυρίσω. Φυσικά χωρίς όλους αυτούς τους συνεργάτες που δούλεψαν κόντρα στις δυσκολίες δεν θα είχε γίνει η ταινία. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για αυτό. Σκέψου ότι όλη αυτή η διαδικασία μας πήρε 2 χρόνια ενώ τα γυρίσματα της ταινίας κράτησαν 4 μέρες όλες κι όλες. Το να φτιάξεις μία ταινία είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ, θέλει ψυχική δύναμη και τεράστια αποθέματα υπομονής.
Ποιο είναι το επόμενο σου βήμα δημιουργικά;
Ετοιμάζω ένα μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ με τίτλο «Αόρατοι γονείς» που αφορά το ζήτημα της ομόφυλης γονεϊκότητας. Η ταινία θα ακολουθεί δύο ομόφυλα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν μια σειρά από νομικές δυσκολίες στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τις οικογένειες που ονειρεύονται. Στην Ελλάδα του 2022 ένα ομόφυλο ζευγάρι δεν μπορεί να τεκνοθετήσει. Ωστόσο, υπάρχουν δίπλα μας πολλές ομόφυλες οικογένειες που το ελληνικό κράτος κάνει ότι δεν τις βλέπει. Είναι άκρως ενδιαφέρον μόνο και μόνο από την πτυχή του σουρρεαλισμού που εμπεριέχει η καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων, το πόσες δυσκολίες πρέπει να ξεπεράσουν για να γευτούν ένα τόσο θεμελιώδες δικαίωμα.
