Τελικά, όσοι προέβλεπαν ότι η κυβέρνηση του δοτού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία θα ήταν όμηρος στα χέρια της ξενοφοβικής Λέγκας και της ιδιοσυγκρασίας του ηγέτη της Ματέο Σαλβίνι, σιγά σιγά επιβεβαιώνονται. Τούτο το φθινόπωρο, η κυβέρνηση Ντράγκι είχε να αντιμετωπίσει δύο πολιτικές στενωπούς, που αναμενόταν ότι θα προκαλούσαν κλυδωνισμούς στο εσωτερικό της και ιδίως μία ακραία αντιπαράθεση ανάμεσα στους δύο πόλους της, τον κεντροαριστερό (Δημοκρατικό Κόμμα, Κίνημα Πέντε Αστέρων) και τον ακραίο δεξιό, δηλ. τη Λέγκα: το Πιστοποιητικό Εμβολιασμού (Green Pass) και κοινωνικά μέτρα, όπως το Εγγυημένο Εισόδημα (Reddito di Cittadinanza) ή οι συντάξεις. Όσον αφορά το πρώτο, η ρήξη ήδη επήλθε, καθώς ο Σαλβίνι ψήφισε, ενάντια στην κυβερνητική πλειοψηφία, τις δύο τροποποιήσεις που είχε προτείνει η αντιπολίτευση, ιδίως οι νεοφασίστες των “Αδελφών της Ιταλίας” (FdI), για τη μη επέκταση του μέτρου σε όλους τους εργαζόμενους και στα παιδιά (σήμερα ισχύει από 12 ετών και άνω). Μία σαφής διαφοροποίηση, που προκάλεσε τη μήνιν όλων των λοιπών συγκυβερνώντων κομμάτων, που τόνισαν πως η Λέγκα έχει πλέον ξεπεράσει τα εσκαμμένα, πλην όμως ανάγκασαν τον ίδιον τον Ντράγκι να κάνει υπαναχωρήσεις και να δεχθεί την light εκδοχή της Λέγκας στην επέκταση του Green Pass.

Έναν Ντράγκι, που ενόψει του προγράμματος που θέλουν οι Βρυξέλλες να εφαρμόσει για την ιταλική οικονομία (ταχεία επιστροφή σε κάποια μορφή σταθερής ανάπτυξης και επιστροφή στη λιτότητα μέσα στο 2022, προσπαθεί να κάνει “τα πικρά, γλυκά”, υποβαθμίζοντας την “ανταρσία” του Σαλβίνι, λέγοντας πως απλώς “χρειάζεται πειθαρχία στην κυβέρνηση” και καταπίνει τις όποιες διαβεβαιώσεις του ηγέτη της Λέγκας. O Σαλβίνι έχει καταγράψει πλέον μία νίκη στην εσωκυβερνητική διαμάχη και έχει καταγράψει επίσης και πόντους στο κίνημα των No Vax, που είναι παλαιόθεν ιδιαίτερα έντονο στην Ιταλία με διαρκείς διαδηλώσεις και πλέον με ανοικτές διώξεις εναντίον του με συλλήψεις πρωτεργατών του ίσως δει στο πρόσωπο του ηγέτη της Λέγκας έναν άτυπο προστάτη του.

Με τη νίκη της Λέγκας να έχει καταγραφεί στο μέτωπο του πιστοποιητικού, πλέον η επόμενη και ακόμη πιο σφοδρή ενδοκυβερνητική αναμέτρηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο πεδίο του εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος. Ένα μέτρο, με κοινωνικό πρόσημο, που είχε αποτελέσει τη σημαία της προεκλογικής εκστρατείας του Κινήματος Πέντε Αστέρων και είχε, βιαστικά και επιπόλαια, θεσπισθεί από την πρώτη κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε.

Ήδη η προβληματική σε πολλές περιπτώσεις, όσον αφορά τα κριτήρια, εφαρμογή του RDS αμφισβητείται από πολλούς και κυρίως τους εργοδοτικούς κύκλους, ενώ η συζήτηση για την τροποποίησή του (εάν θα είναι επί τα βελτίω ή επί τα χείρω) έχει καταστεί μείζον πολιτικό ζήτημα. Η εργοδοσία φυσικά αντιτίθεται στην παράτασή του, προβάλλοντας τα γνωστά επιχειρήματα ότι το εγγυημένο εισόδημα “ωθεί τους εργαζομένους και ιδίως τους νέους στην τεμπελιά” και την ευκολία του αβίαστου μισθού, ενώ παραπλανητικά συνδέουν το “εργασιακό μακελειό” της πανδημίας με την αδυναμία του εγγυημένου εισοδήματος να ανακόψει την αύξηση της φτώχειας και του αριθμού των ανθρώπων που βρίσκονται στο κατώφλι της, αποσιωπώντας τις επιχειρηματικές πρακτικές και τις φιλο-εργοδοτικές κρατικές πολιτικές που δεν προστάτευσαν στο διάστημα τούτο εργαζόμενους και μικροεπαγγελματίες.

Βέβαια, οι έξι στους δέκα Ιταλούς είναι θετικοί στη διατήρηση και επέκταση του εγγυημένου εισοδήματος. Σε μία συγκυρία, που ναι μεν καταγράφεται μία (μεγαλύτερη ακόμη και από της Γερμανίας) άνοδος στην ανάπτυξη και τις προσλήψεις, όχι όμως τέτοια που να δικαιολογεί έναν εφησυχασμό για επάνοδο στα προ κρίσεως επίπεδα, το κατώτατο εγγυημένο εισόδημα αποτελεί μία σανίδα σωτηρίας για πολλά νοικοκυριά που μαστίζονται από την ανεργία ή το αδιέξοδο της υποαμειβόμενης, προσωρινής και ελαστικής εργασίας.

Χάρις στο εγγυημένο εισόδημα πολλοί Ιταλοί απελευθερώθηκαν από την ομηρεία της ελαστικής εργασίας και της εξαναγκασμένης ανεργίας, που τους οδηγούσαν οι ατιμωτικές, πράγματι, συνθήκες εργασίας και μισθού που η ελεύθερη αγορά προσφέρει και δεν φθάνει ούτε να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες τους. Γιατί ναι μεν οι στατιστικές τεκμαίρουν μία αριθμητική βελτίωση, αλλά η ποιοτική εικόνα της ανάκαμψης δεν παρουσιάζεται όπως ακριβώς είναι: με τους μισθούς καθηλωμένους, τα ωράρια εργασίας διεσταλμένα, τις επενδύσεις από τις επιχειρήσεις που πήραν κρατική επιχορήγηση μηδενική, η αύξηση του ΑΕΠ κατά 90% οφείλεται μόνο στην τόνωση της κατανάλωσης και το κράτος να προσφέρει μόλις το 0,2% στην άνοδό του. Μία μαγική εικόνα, που ακριβώς πίσω από τούτη την άνοδο του ΑΕΠ αφήνει να διαφανεί η απειλή του πληθωρισμού, καθώς τα όποια μέτρα (ακόμη και τα σχετικά με την ανάκτηση έως το 2025 των θέσεων εργασίας, ύψους 5 δισ. ευρώ) δεν μοιάζει να εξασφαλίζουν στον εργαζόμενο μία αξιοπρεπή δουλειά κι αμοιβή, αλλά ούτε και ασφαλείς προοπτικές για διατήρησή της στο μέλλον. Η πρόβλεψη για ανάπτυξη του 4,7% για το 2021 και 17,3% σε ετήσια βάση, δεν προβλέπει αύξηση των μισθών ή προστασία της εργασίας απεναντίας για να ικανοποιήσει τις Βρυξέλλες προοικονομεί “μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας”, την ώρα που η ανεργία ήδη καταγράφει ένα υψηλό ποσοστό 9,8%, τα εργατικά δυστυχήματα λόγω επισφαλών συνθηκών εργασίας έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και για τούτο το δίκτυ προστασίας που μπορεί να προσφέρει στους πιο αδύνατους μοιάζει μέτρο πρωταρχικής κοινωνικής σημασίας.

Ωστόσο, καίτοι ο πρώην πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε έχει ρίξει, μαζί με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, όλο το βάρος του στην υπεράσπιση του μέτρου, η αμετροέπεια των δύο Ματέο (Σαλβίνι και Ρέντσι του Italia Viva, που έχουν συμπήξει μέτωπο εναντίον του εγγυημένου εισοδήματος θέλοντας για τις δικές τους πολιτικές φιλοδοξίες να υπονομεύσοουν την όποια κυβερνητική γραμμή σε ζητήματα μείζονος δημοσιότητας) καθιστά αβέβαιη την αποτελεσματική εφαρμογή του. Το μέτρο, αν και δεν μοιάζει να απειλείται με κατάργηση, ωστόσο σε συνδυασμό με την οικτρά κατευναστική πρόταση του επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος Ενρίκο Λέτα για τροποποίησή του, κινδυνεύει πραγματικά να ψαλιδισθεί προς όφελος των εργοδοτών, την άποψη των οποίων υιοθετεί ασμένως και ο Σαλβίνι. Εξέλιξη που μέλλει να παγιώσει την ηγεμονική θέση του Σαλβίνι μέσα στην κυβέρνηση Ντράγκι.

Και σα να μην έφθανε το Εγγυημένο Εισόδημα, ο Σαλβίνι ανοίγει και νέο μέτωπο απέναντι στην πρόθεση της κυβέρνησης να τροποποιήσει το συνταξιοδοτικό. Βάσει των προϋποθέσεων της Ε.Ε. για την εκταμίευση των κονδυλίων η Ιταλία θα πρέπει να “μεταρρυθμίσει” το σύστημα παροχής συντάξεων βάσει της φόρμουλας “χρόνια εργασίας+εισφορές+100”, που τα τελευταία χρόνια απετέλεσε μία χρυσή τομή για τον ισοσκελισμό του δημοσιονομικού. Πλέον με τη μεταρρύθμιση “να μετατοπίζεται στα “41 χρόνια εισφορών”, ιδίως για τους ελεύθερους επαγγελματίες, συνιστά μία μεγάλη ανατροπή για μία οικονομία που εν πολλοίς βασίσθηκε για αρκετά χρόνια στην αδήλωτη ή περιστασιακή και μη εγγυημένη εργασία. Ιδίως σε ευαίσθητες περιοχές όπως ο Νότος, η στήριξη του Σαλβίνι στο καθεστώς της Quota 100 αναμένεται να μετατοπίσει ακόμη περισσότερο το εκλογικό σώμα δεξιότερα. Με δεδομένο ότι η συμμετοχή του στην κυβέρνηση του έχει στοιχίσει δημοσκοπικά (με τη Λέγκα να έχει υποχωρήσει από την πρώτη θέση των κομμάτων, προς όφελος του ακροδεξιού κόμματος της Τζόρτζια Μελόνι), η “εσωτερική αντιπολίτευση” ιδιαίτερα σε κοινωνικού επιπέδου ζητήματα αποτελεί τη μόνη στρατηγική που απομένει στον Σαλβίνι.

Κι εάν σε αυτά προστεθεί και ο Γόρδιος Δεσμός της επανεκλογής ή όχι του Σέρτζο Ματαρέλα στη θέση του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας το 2022, όπως έχει καταντήσει με τα αλλεπάλληλα ήξεις-αφίξεις του Σαλβίνι για το πρόσωπο που θα εκλεγεί στο Κηρυνάλιο Μέγαρο, η ευστάθεια της κυβέρνησης Ντράγκι, της οποίας ένθερμος θιασώτης και διαπρύσιος εγγυητής αποτελεί ακριβώς ο νυν πρόεδρος, μοιάζει να στηρίζεται πραγματικά σε πήλινα θεμέλια.