Οι καταστροφικές επιθέσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων τους τελευταίους δώδεκα μήνες μείωσαν και αύξησαν τις απειλές κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε όλο τον κόσμο, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.
Την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η οργάνωση ζήτησε τολμηρή δράση για να αντιστραφεί η διάβρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις γυναίκες και τα κορίτσια.
«Τα γεγονότα το 2021 και τους πρώτους μήνες του 2022 συνέτριψαν τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια εκατομμυρίων γυναικών και κοριτσιών. Οι παγκόσμιες κρίσεις δεν επηρεάζουν όλα τα άτομα το ίδιο. Οι δυσανάλογες επιπτώσεις στα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών είναι καλά τεκμηριωμένες αλλά εξακολουθούν να παραμελούνται, όταν δεν αγνοούνται εντελώς. Όμως τα γεγονότα είναι ξεκάθαρα. Η πανδημία Covid-19, η συντριπτική υποχώρηση των δικαιωμάτων των γυναικών στο Αφγανιστάν, η εκτεταμένη σεξουαλική βία που χαρακτηρίζει τη σύγκρουση στην Αιθιοπία, οι επιθέσεις στο δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ και η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση-ορόσημο της Κωνσταντινούπολης για τη Βία με βάση το Φύλο: καθεμιά από αυτές τις εξελίξεις αποτελεί σοβαρή διάβρωση των δικαιωμάτων. Πρέπει να αντισταθούμε και να κοιτάξουμε κατάματα αυτήν την παγκόσμια επίθεση στην αξιοπρέπεια των γυναικών και των κοριτσιών», δήλωσε η Γενική Γραμματέας της Αμνηστίας, Άγκνες Καγιαμάρ.
Τα δύο τελευταία χρόνια – όπου κυριαρχεί η πανδημία Covid-19 – έχουν επηρεάσει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια. Η ενδοοικογενειακή βία έχει αυξηθεί, η εργασιακή ανασφάλεια για τις γυναίκες έχει επιδεινωθεί, η πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας έχει διαβρωθεί, η εγγραφή των κοριτσιών στα σχολεία έχει μειωθεί δραματικά σε πολλά μέρη του κόσμου. Αυτοί που είναι ήδη πιο περιθωριοποιημένοι έχουν επηρεαστεί περισσότερο. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν από κυβερνήσεις και έχουν επιδεινώσει την κατάσταση των γυναικών και των κοριτσιών, πρέπει να ανακληθούν.
Κρίση στην Ουκρανία
Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έρχεται σε μια συγκυρία που οι ένοπλες συγκρούσεις στην Ευρώπη βυθίζουν τον κόσμο σε νέα κρίση. Εικόνες γυναικών που γεννούν ενώ βρίσκονταν καταφύγιο από αεροπορικές επιδρομές, γυναικών που φεύγουν από τους βομβαρδισμούς με τα παιδιά στην αγκαλιά τους, θλιμμένων μητέρων, πρόσφατα ορφανών παιδιών, υπογραμμίζουν ακριβώς τι σημαίνουν οι συγκρούσεις και η ανθρωπιστική κρίση για τις γυναίκες και τα παιδιά. Οι γυναίκες και τα κορίτσια που εμπλέκονται στη σύγκρουση στην Ουκρανία εντάσσονται τώρα στις τάξεις εκατομμυρίων άλλων που έχουν υποστεί το αδυσώπητο ανθρώπινο κόστος της ένοπλης σύγκρουσης από τη Συρία μέχρι την Υεμένη και το Αφγανιστάν και πολύ πιο πέρα.
Αυξημένη στρατιωτικοποίηση της καθημερινής ζωής, καθώς τα όπλα πολλαπλασιάζονται, η βία κλιμακώνεται και οι δημόσιοι πόροι ανακατευθύνονται για τη στήριξη στρατιωτικών δαπανών – όλα αυτά αποτελούν ένα πολύ υψηλό τίμημα για την καθημερινή ζωή των γυναικών και των κοριτσιών. Σήμερα σε όλη την Ουκρανία και στην ευρύτερη περιοχή, για άλλη μια φορά οι γυναίκες και τα κορίτσια βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο. Η Διεθνής Αμνηστία έχει ήδη τεκμηριώσει πώς η στρατιωτικοποίηση των τελευταίων ετών στις πληγείσες από συγκρούσεις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας οδήγησε σε αυξημένα ποσοστά βίας λόγω φύλου και μειωμένη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Είναι ένα μοτίβο που τώρα πρόκειται να εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Περιορισμοί στα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών επιβλήθηκαν στο Αφγανιστάν
Από τότε που κατέλαβαν την Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021, οι Ταλιμπάν έχουν επιβάλει μεγάλους περιορισμούς στα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών σε όλο το Αφγανιστάν. Οι γυναίκες έχουν ενημερωθεί ότι δεν μπορούν να επιστρέψουν στον χώρο εργασίας τους ή να ταξιδέψουν δημόσια, εκτός εάν συνοδεύονται από έναν άνδρα κηδεμόνα. Τα κορίτσια άνω των δώδεκα ετών αποκλείονται πλέον από την εκπαίδευση. Ένα –ατελές- σύστημα, το οποίο συζητήθηκε επίπονα, για την ενίσχυση της προστασίας των γυναικών από τη βία λόγω φύλου έχει αποδεκατιστεί. Δικηγόροι, δικαστές, εργαζόμενοι σε καταφύγια και άλλοι που εργάστηκαν για χρόνια για να μπορέσει αυτό το σύστημα να λειτουργήσει αποτελεσματικά, κινδυνεύουν τώρα να δεχτούν επίθεση οι ίδιοι.
«Οι νόμοι, οι πολιτικές και οι πρακτικές των Ταλιμπάν λειτούργησαν για να διαλύσυν όσα είχαν κερδηθεί σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρά τις γενναίες διαμαρτυρίες των γυναικών σε όλη τη χώρα, οι Ταλιμπάν παραμένουν αποφασισμένοι να φτιάξουν μια κοινωνία στην οποία οι γυναίκες θα γίνονται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Περιορίστηκε η μετακίνηση καιη εκπαίδευση, στερήθηκαν ευκαιρίες για εργασία και εισόδημα, και έμειναν χωρίς προστασία από τη βία λόγω φύλου; Αυτό είναι ασυνείδητο. Φέρνει μόνο ντροπή σε όλους όσοι είναι υπεύθυνοι και σε όσους σιωπούν γι’ αυτό», είπε η Άγκνες Καγιαμάρ.
«Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο πρέπει να θέσουν τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στο επίκεντρο της εξωτερικής τους πολιτικής για το Αφγανιστάν. Πρέπει να πάρουν το προβάδισμα από τους Αφγανούς υπερασπιστές των δικαιωμάτων των γυναικών και να επιμείνουν, για παράδειγμα, στην ίση πρόσβαση γυναικών και κοριτσιών στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και στις βασικές υπηρεσίες, χωρίς διακρίσεις».
Βία με βάση το φύλο στην Αιθιοπία
Η βία με βάση το φύλο είναι ένα επίμονο χαρακτηριστικό των ένοπλων συγκρούσεων που συνεχίστηκαν και επεκτάθηκαν τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Στην Αιθιοπία, η Διεθνής Αμνηστία έχει στοιχεία για εκτεταμένες πράξεις σεξουαλικής βίας που διαπράττονται στην περιοχή Τιγκράι από δυνάμεις της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας. Αυτές οι επιθέσεις συνιστούν εγκλήματα πολέμου και μπορεί να ισοδυναμούν με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πολλές από τις επιθέσεις που τεκμηριώθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία – όπως ο ομαδικός βιασμός – διαπράχθηκαν από πολλούς δράστες μπροστά στα μέλη της οικογένειας.
Η νομική προστασία καταργήθηκε
Τους τελευταίους δώδεκα μήνες σημειώθηκε επίσης σημαντική ζημιά στο διεθνές νομικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα που υπάρχει για την καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου.
Την 1η Ιουλίου 2021, η Τουρκία αποχώρησε από τη Σύμβαση ορόσημο της Κωνσταντινούπολης – ένα πρωτοποριακό και ολοκληρωμένο πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των επιζώντων στην Ευρώπη. Η απόφαση σηματοδοτεί μια τεράστια οπισθοδρόμηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στην Τουρκία και έχει επίσης ενθαρρύνει τους πολέμιους των δικαιωμάτων σε πολλές άλλες χώρες της περιοχής.
Τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα έχουν επίσης δεχθεί πυρά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξε μια συνολική επίθεση στα δικαιώματα των αμβλώσεων, με τις κυβερνήσεις των πολιτειών να εισάγουν περισσότερους περιορισμούς στις αμβλώσεις το 2021 από ό, τι σε οποιοδήποτε άλλο έτος. Στο Τέξας, τέθηκε σε ισχύ μια σχεδόν πλήρης απαγόρευση και στη συνέχεια επετράπη να τεθεί σε ισχύ από το Ανώτατο Δικαστήριο, ποινικοποιώντας την άμβλωση ήδη από τις έξι εβδομάδες της εγκυμοσύνης – πριν καν οι περισσότερες γυναίκες συνειδητοποιήσουν ότι είναι έγκυες. Αυτή η απαγόρευση αρνείται σε εκατομμύρια γυναικών και κοριτσιών το δικαίωμα πρόσβασης στην ασφαλή και νόμιμη άμβλωση. Το μέλλον της συνταγματικής προστασίας για μια ασφαλή και νόμιμη άμβλωση σε ολόκληρη τη χώρα διατρέχει επίσης σοβαρό κίνδυνο καθώς έρχεται ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Ιούνιο του 2022.
Τέτοιες επιθέσεις κατά της νομικής προστασίας για τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών είναι ιδιαίτερα καταστροφικές στο πλαίσιο της πανδημίας Covid-19, η οποία έχει δει μια απότομη αύξηση των περιστατικών βίας λόγω φύλου και περαιτέρω επιθέσεις σε σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα.
Οι γυναίκες υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αντιστέκονται και οδηγούν στην αλλαγή
Εν μέσω αυτών των οπισθοδρομήσεων, οι ακούραστες προσπάθειες των γυναικών υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν εντούτοις αποδώσει καρπούς. Η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι εκστρατείες και η κινητοποίηση οδήγησαν σε βασικές νίκες για τα δικαιώματα των αμβλώσεων στην Κολομβία, το Μεξικό και τον Άγιο Μαρίνο. Και ενώ η Τουρκία αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, δύο άλλα κράτη, η Μολδαβία και το Λιχτενστάιν, την έχουν πλέον επικυρώσει.
Ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών στη Σλοβενία πίεσαν επιτυχώς για μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε να ευθυγραμμιστεί η νομοθεσία της χώρας για τον βιασμό με τα διεθνή πρότυπα, μετά από παρόμοιες θετικές εξελίξεις στη Δανία, τη Μάλτα, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ισλανδία και τη Σουηδία, ενώ μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ολλανδία, την Ισπανία και την Ελβετία.
Γυναίκες ακτιβίστριες και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρέθηκαν επίσης στην πρώτη γραμμή αντίστασης και διαμαρτυρίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε πολλές άλλες χώρες, όπως η Ουκρανία, η Πολωνία, η Λευκορωσία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Αφγανιστάν. Σε πολλές περιπτώσεις, το έχουν κάνει ακόμη και μπροστά σε απειλές για τη ζωή τους και τις οικογένειές τους ή απειλές για φυλάκιση.
«Οι κυβερνήσεις γνωρίζουν καλά τι χρειάζεται για να προασπιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών. Όσοι τους υποστηρίζουν, συμπεριλαμβανομένων των δωρητών και των επενδυτών, πρέπει να επιμείνουν έτσι ώστε οι αρμόδιες αρχές να δράσουν τώρα και αποφασιστικά – οι οπισθοδρομικοί νόμοι πρέπει να καταργηθούν. Πρέπει να παρέχονται βασικές υπηρεσίες. Τα κορίτσια και οι γυναίκες πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση και την απασχόληση. Η βία με βάση το φύλο πρέπει να καταδικαστεί και η προστασία από αυτή να ενισχυθεί, όχι να αποδυναμωθεί. Η στόχευση των γυναικών υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να σταματήσει. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει ούτε θα έπρεπε ποτέ να ανεχθεί τέτοιες διαβρώσεις αξιοπρέπειας για περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της. Δεν μπορεί να υπάρχουν δικαιολογίες για την αποτυχία να υπερασπιστούμε το δίκαιο για τις γυναίκες και τα κορίτσια», δήλωσε η Άγκνες Καγιαμάρ.
ΠΗΓΗ: Amnesty.org
