Δημογραφικές ανατροπές που μακροπρόθεσμα μπορεί να έχουν σημαντικές, δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική ισχύ της Κίνας καταγραφεί μεσοπρόθεσμα η τελευταία έκθεση της σινικής «Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας» που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα καθώς αναμένεται (πλην εξαιρετικού απροόπτου) να μειωθεί τα επόμενα χρόνια στα επίπεδα που ήταν κατά τον μεγάλο λιμό του 1959-1961 κατά τον οποίο ο πληθυσμός της Κίνας δεν ξεπερνούσε τα 660.000.000 άτομα.
Εάν συλλογιστεί κανείς πως σήμερα ο πληθυσμός της Κίνας ξεπερνά τα 1,4 δισεκατομμύρια και ισοδυναμεί με το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού μπορεί να μαντέψει τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει μία τέτοια εξέλιξη σε μία γενιά.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση ο πληθυσμός της Κίνας έφθασε το 2021 τα 1.41260 δισεκατομμύρια άτομα από 1,41212 δισεκατομμύρια που ήταν το 2020. Το στοιχείο αυτό συνιστά ρεκόρ χαμηλότερης αύξησης του σινικού πληθυσμού εδώ και χρόνια, καθώς η αύξηση του πληθυσμού περιορίστηκε σε μόλις 480.000 άτομα από 8.000.000 άτομα που ήταν η μέση ετήσια αύξηση του πληθυσμού της Κίνας πριν μία δεκαετία…
Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πως το χαμηλό «ρεκόρ» γεννήσεων του 2021 δεν είναι μεμονωμένη ένδειξη που οφείλεται στα περιοριστικά μέτρα λόγω πανδημίας κατά το 2020 ως σήμερα αλλά μία τάση που δείχνει να εντείνεται όσο περνούν τα χρόνια και αυξάνεται η οικονομική ευμάρεια για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Ο ρυθμός γονιμότητας στην Κίνα (δηλαδή ο αριθμός γεννήσεων ανά γυναίκα) ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 2,6, σαφώς πάνω από το όριο του 2,1 που αντιστοιχούσε ώστε να εξασφαλίζεται η ανανέωση του πληθυσμού από τον αντίστοιχο ρυθμό θνητότητας. Από το 1994, ο ρυθμός γονιμότητας μειώθηκε στο 1,6 με 1,7 ώσπου το 2020 μειώθηκε στο 1,3 και το 2021 στο 1,15.
Ο ρυθμός αυτός είναι σαφώς χαμηλότερο από χώρες όπως η Αυστραλία και οι ΗΠΑ (που έχουν ρυθμό γονιμότητας 1,6 γεννήσεις ανά γυναίκα) αλλά και από χώρες με υπογεννητικότητα όπως η Ιαπωνία που έχει ρυθμό γονιμότητας 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα.
Το πιο ενδιαφέρον είναι πως αυτή η τάση υπογεννητικότητας στην Κίνα εξακολουθεί και καταγράφεται παρά την επίσημη εγκατάλειψη της πολιτικής του ενός παιδιού (στα μεγάλα αστικά κέντρα) από το 2016 και την θέσπιση κινήτρων (φορολογικών και άλλων) για την ενθάρρυνση της απόκτησης τουλάχιστον τριών παιδιών ανά οικογένεια.
Γιατί;
Οι λόγοι που ερμηνεύουν αυτή την τάση υπογεννητικότητας στην Κίνα είναι σύνθετοι και σίγουρα δεν είναι ένας ή δύο. Ωστόσο, κανείς μπορεί να επισημάνει πως ρόλο παίζει η αλλαγή του ρόλου της γυναίκας στις σύγχρονες σινικές κοινωνίες, η συνήθεια πολλών ζευγαριών σε μικρές οικογένειες (καθώς η παράδοση αυτή μετρά κάτι λιγότερο από μισό αιώνα), η αύξηση του κόστους ζωής, αλλά και η φυλετική διάκριση των εμβρύων σε βάρος των κοριτσιών λόγω παλιών φαλλοκρατικών αντιλήψεων πατριαρχικών κοινωνιών ιδιαίτερα στην λιγότερο ανεπτυγμένη περιφέρεια.
Η Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών Κίνας αναμένει κορύφωση του σινικού πληθυσμού το 2029 όπου υπολογίζει τον συνολικό πληθυσμό σε περίπου 1,44 δισεκατομμύρια άτομα ενώ το Γραφείο Πληθυσμιακών Προοπτικών του ΟΗΕ προβλέπει το σημείο κορύφωσης να φθάσει το 2031-32 με αύξηση του συνολικού πληθυσμού στα 1,46 δισεκατομμύρια άτομα.
Από την άλλη η Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάης βλέπει ετήσια μείωση του μέσου όρου πληθυσμού μετά το 2021 κατά 1,1%, προβλέποντας ότι ο σινικός πληθυσμός θα μειωθεί στο 50%, αναμένοντας πως το σύνολο του πληθυσμού της Κίνας το 2100 θα ανέρχεται σε μόλις 587 εκατομμύρια.
Είναι εύλογο πως μία τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει βαθιά την οικονομία της Κίνας.
Το 2014 το εργατικό δυναμικό της Κίνας εκτιμάται πως έφθασε σε κορύφωση και προβλέπεται πως θα μειωθεί τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο ως το 2100. Ο πληθυσμός Κινέζων άνω των 65 ετών αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνει ξεπερνώντας τον αριθμό των ατόμων που απαρτίζουν το εργατικό δυναμικό της Κίνας κοντά στο 2080. Αυτό απλά σημαίνει πως ενώ σήμερα υπάρχουν100 άτομα παραγωγικών ηλικιών για κάθε 20 συνταξιούχους, το 2100 θα έχουμε 100 Κινέζους παραγωγικών ηλικιών να υποστηρίζουν περίπου 120 ηλικιωμένους.
