Επίθεση «στον πνευματικό καθοδηγητή του Βλαντίμιρ Πούτιν» ή «στον εγκέφαλο» χαρακτηρίζουν CNN και Foreign Affairs την ειδεχθή δολοφονία της Ντάρια Ντούγκινα, κόρης του διαβοήτου ιδεολόγου του νεοφασιστικού δόγματος του ευρασιατισμού Αλεξάντρ Ντούγκιν. Απόπειρα των ουκρανικών υπηρεσιών ασφαλείας να αποσταθεροποιήσουν τη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση για τη Μόσχα, λένε τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Τι από τα δύο ισχύει τελικά στην περίπτωση του/ων Ντούγκιν;
Δεδομένου ότι ο Ντούγκιν θεωρείται από τον Τύπο της Δύσης στενός σύμμαχος του Πούτιν η βομβιστική επίθεση,που φέρεται να είχε ως στόχο τον ίδιο, ερμηνεύτηκε ως αντιπολιτευτικό χτύπημα ή ως ξεκαθάρισμα λογαριασμών εντός του ρωσικού συστήματος εξουσίας, πιθανώς και με τη συνδρομή του – πάντοτε αιμοδιψή κατά τα δυτικά δημοσιεύματα Ρώσου ηγέτη.
Πιθανότητες και θεωρίες
Η συγκεκριμένη θεώρηση όμως, που στηρίζεται σε μια εκτίμηση που θέλει το «καθεστώς» Πούτιν να μην αντέχει τη διογκούμενη εσωτερική αντιπολίτευση υπό το βάρος των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία, επιμένει να παραγνωρίζει ωστόσο δύο δεδομένα:
Α) Αν και ο Ντούγκιν κινείται εντός του ευρύτερου φιλοπουτινικού πολιτικού μπλοκ, ανήκει παράλληλα στους επικριτές του Κρεμλίνου, αποτελώντας την πλέον ακραία και ενοχλητική αντιδυτική φωνή, κατακρίνοντας αδιάκοπα κάθε προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον. Ήταν άλλωστε η ρήξη του Ντούγκιν με τον Πούτιν στο ζήτημα της Ουκρανίας και τη συμφωνία του Μινσκ που του στοίχισε τη θέση του στο πανεπιστήμιο της Μόσχας το 2014.
Β) Η ίδια η βομβιστική επίθεση μαρτυρά ερασιτεχνισμό άγνωστο προς τις ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας, όπως σημειώνει και ο Ντέιβιντ Γκόλντμαν στο Asia Times, επικαλούμενος πηγές με καλή γνώση των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών. «Αν ο Πούτιν ήθελε νεκρό τον Ντούγκιν θα είχε γίνει διαφορετικά», αναφέρει χαρακτηριστικά παραπέμποντας σε αναλυτή με γνώση στις ρωσικές μεθόδους. Είναι εξάλλου παράλογο για όσους έχουν ταυτίσει τον Πούτιν με τις δηλητηριάσεις των Λιτβινένκο και Ναβάλνι ή την εκτέλεση του Νεμτσόφ να ισχυρίζονται πως το ρωσικό κράτος θα πραγματοποιούσε ένα τόσο ποιοτικά διαφορετικό χτύπημα κατά του Ντούγκιν.
Είναι όμως και η ρωσική πλευρά που ελέγχεται ως προς τα συμπεράσματά της, στο φόντο της σύλληψης της Ουκρανής, Νατάλια Βοβκ, ως δολοφόνου της Ντούγκινα. Όπως επισημαίνει σε σχετικό δημοσίευμά του ο βρετανικός Guardian: «Είναι άξιο απορίας το πώς κατάφερε [σ.σ. η Βοβκ] να εισέλθει στη Ρωσία με τη 12χρονη κόρη της, να κυκλοφορεί απαρατήρητη αλλάζοντας συχνά πινακίδες στο αυτοκίνητό της, να τοποθετήσει και να πυροδοτήσει έναν επαγγελματικό εκρηκτικό μηχανισμό και να φύγει από τη χώρα». «Αν αληθεύουν οι ισχυρισμοί των Ρώσων τότε πρόκειται για παταγώδη αποτυχία των υπηρεσιών ασφαλείας της χώρας» καταλήγει ο Guardian σε ένα συμπέρασμα που δεν απέχει από την πραγματικότητα αν επαληθευτεί η διαδρομή της Βοβκ.
Σέρλοκ Χολμς
«Αν εξαφανίσεις το απίθανο, ό,τι απομένει βρίσκεται κοντά στην αλήθεια, όσο ακατάλληλο και αν δείχνει», έλεγε ο Σέρλοκ Χολμς. Ακολουθώντας λοιπόν κανείς τη Χόλμεια συλλογιστική θα διαπίστωνε πως η επιχείρηση είναι ξένη προς τις πρακτικές των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας, ενώ ο Ντούγκιν παρότι συνιστά το τελευταίο διάστημα έναν εκ των σκληρών επικριτών της κυβέρνησης – για την οποία εκτιμά πως δεν θα αντέξει πάνω από ένα εξάμηνο – είναι αμφίβολο κατά πόσον αποτελεί πραγματική απειλή για τον Βλαντίμιρ Πούτιν και το σύστημα εξουσίας που τον περιβάλλει. Τις φήμες εξάλλου για πιθανή ανάμειξη της Μόσχας στη δολοφονία Ντούγκιν, φούντωσε η μεσσιανικού ανάρτηση του ίδιου στο Telegram την προηγούμενη ημέρα, όταν δήλωνε πως: «Το status quo στη Μόσχα δεν θα αντέξει και ότι η Ρωσία περνάει μια αποκαλυπτική μετάλλαξη. Οι αλλαγές θα έρθουν ενός εξαμήνου και κανείς δεν μπορεί να τις εμποδίσει. Το παλιό καθεστώς θα θαφτεί».
Η ανάρτηση ωστόσο, που ερμηνεύτηκε εύλογα από πολλούς ως κάλεσμα ανατροπής του Πούτιν, αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στη μακρά αλυσίδα παρεμβάσεων του ιδεολογικού ταγού της ρωσικής ακροδεξιάς. Άλλωστε από το 2014 και έπειτα, κάθε προσπάθεια συνεννόησης της ρωσικής ηγεσίας με τη Δύση χαρακτηριζόταν από τον Ντούγκιν περίπου ως προδοσία του μεσσιανικού οράματος που ήθελε τη Μόσχα, Τρίτη Ρώμη (μετά την αρχαία Ρώμη και το Βυζάντιο).
Επιστρέφοντας στο ποιος, αυτομάτως αποκλείεται ο παράγοντας της θεσμικής ρωσικής αντιπολίτευσης, δεδομένου αφενός πως ο Ντούγκιν είχε εξελιχθεί το τελευταίο διάστημα σε ενόχληση παρά βοήθεια προς τον Πούτιν και αφετέρου στο ότι οι παραδοσιακοί αντίπαλοι του Πούτιν εντός Ρωσίας (από τους κομμουνιστές έως τους φιλελεύθερους) ποτέ δεν έχουν ακολουθήσει ανάλογες τερροριστικού τύπου πρακτικές. Και σύμφωνα πάλι με τον καλά πληροφορημένο Ντέιβιντ Γκόλντμαν οι ξένες υπηρεσίες των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ουκρανίας δεν έχουν σοβαρές δυνατότητες δράσης επί του ρωσικού εδάφους.
Εξαιρετικά μακρινό δείχνει και το σενάριο την επίθεση να την είχαν δρομολογήσει ισλαμιστικές τρομοκρατικές ομάδες. Ο Ντούγκιν έχει τοποθετηθεί ευμενώς στο παρελθόν υπέρ των Τσετσένων ισλαμιστών, επικρίνοντας την καταπίεση των ισλαμιστών επί Πούτιν, καθώς θεωρεί τη δράση τους νομιμοποιημένη αντίδραση της παραδοσιακής κοινωνίας έναντι της παγκοσμιοποίησης.
Δεν απομένουν λοιπόν παρά δύο πιθανές εκδοχές. Η πρώτη αφορά το οργανωμένο έγκλημα και τυχόν επαφές του ίδιου του Ντούγκιν με αυτό (γεγονός που δεν τεκμαίρεται από κάπου). Όμως παρότι οι Ρώσοι ολιγάρχες δεν φείδονται αγριότητας και βαναυσότητας, είναι απρόθυμοι να εμπλακούν σε δολοφονίες που εμπεριέχουν πολιτικό χαρακτήρα. Αν λοιπόν και η μέθοδος ταιριάζει στο οργανωμένο έγκλημα πιθανότερο φαντάζει εν τοιαύτη περιπτώσει οι δράστες να εκπροσωπούσαν ολιγάρχες εκτός Ρωσίας που διατηρούν ισχυρά συμφέροντα και επαφές εντός του εδάφους της αχανούς χώρας.
Αν η πρώτη εκδοχή στερείται της ικανότητας να συνδέσει την οικογένεια Ντούγκιν η δεύτερη, εκείνη που χωλαίνει προς το παρόν επιχειρησιακής τεκμηρίωσης αλλά υπερτερεί σε επίπεδο κινήτρου αφορά την πιθανότητα της εμφάνισης ενός νέου τύπου αντιπολίτευσης, πρόθυμης να καταφύγει σε κάθε μέσο με στόχο την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης του Κρεμλίνου. Αυτή η πιθανότητα δεν πρέπει να αποσυνδεθεί από το γεγονός της μαζικής μετακίνησης περίπου 2 εκατομμυρίων Ουκρανών σε ρωσικό έδαφος μετά την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2024. Πρόκειται για μια πληθυσμιακή μάζα που δύσκολα μπορεί να ενταχθεί στη ρωσική οικονομία και κοινωνία εν μέσω ασφυκτικών κυρώσεων της Δύσης ή να ακολουθήσει τις νόρμες του πολιτικού συστήματος της Μόσχας, το οποίο κινείται με ασφάλεια γύρω από τον αυτοκρατορικό ρόλο που επιφυλάσσει για τον εαυτό του ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Πρόκειται για ένα απευκταίο σενάριο αν αναλογιστεί τις μνήμες που κουβαλάει η ρωσική κοινωνία από τις τρομακτικές επιθέσεις των Τσετσένων ανταρτών τη δεκαετία του ΄90 και τα πρώτα χρόνια του 2000, με αποκορύφωμα το μακελειό που σκόρπισαν οι «Μαύρες Χήρες» στο Θέατρο Πολιτισμού το 2002.
Διαδικτυακός ξεπεσμός και απουσίες
Δεν θα μπορούσε να διαφύγει της προσοχής μας η απουσία του παραδοσιακού δυτικού μιντιακού σοκ που συνοδεύει τις ακρότητες όλων των άλλων πλην της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της. Έτσι, παρότι το όλο ζήτημα της δολοφονίας της Ντάρια Ντούγκινα απασχόλησε εκτεταμένα τον διεθνή Τύπο δεν είδαμε να αναπτύσσεται η λεπτομεριολογία που συναντήσαμε σε περιπτώσεις όπως της σφαγής στην Μπούτσα και άλλων καταγγελλόμενων ρωσικών βαναυσοτήτων.
Διόλου τυχαία δεν είδαμε επίσης καμία τοποθέτηση δυτικού αξιωματούχου που να αφορά τον αποτρόπαιο τρόπο δολοφονίας μιας Ρωσίδας δημοσιογράφου. Αναμενόμενο θα πει κανείς αν αναλογιστεί πως η ίδια συμπεριλήφθηκε στις αμερικανικές κυρώσεις για «παραπληροφόρηση». Αλλά το γεγονός της δημοσιογραφικής ιδιότητας παραμένει και συνιστά το λιγότερο υποκρισία για όσους ομνύουν στην ελευθερία του Τύπου και στην ανάγκη υπεράσπισής της να μην έχουν να αθρώσουν μια κουβέντα σχετικά με έναν τόσο βίαιο θάνατο ενός εκπροσώπου της.
Τέλος, δεν μας κάνει εντύπωση ο διαδικτυακός ξεπεσμός όσων -παροικούντων το Λονδίνο και συνοδευόμενων από ουκρανικά και αμερικανικά σημαιάκια- έσπευσαν να σχετικοποιήσουν τη δολοφονία της Ντούγκινα, παραπέμποντας σε αποσπασματικές δηλώσεις της νεκρής δημοσιογράφου. Φαίνεται πως για μερικούς χρήστες του διαδικτύου οι φιλελεύθερες αξίες έχουν εφαρμογή αλα καρτ. Μια τρομακτική επίδειξη της ψηφιακής χυδαιολογίας αρκεί να μας πείσει:
