Η Αυστρία έχει δεχθεί έντονες επικρίσεις για τη χορήγηση βίζας που θα επιτρέψει σε Ρώσους νομοθέτες που έχουν επιβληθεί κυρώσεις να συμμετάσχουν σε συνεδρίαση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη στη Βιέννη, αναφέρει το Associated Press.
Το θέμα υπογραμμίζει τη λεπτή πράξη εξισορρόπησης στην οποία έχει επιληφθεί η ευρωπαϊκή χώρα, ενώ προσπαθεί να διατηρήσει τη μακροχρόνια θέση της στρατιωτικής ουδετερότητας κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Η αυστριακή κυβέρνηση καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από σχεδόν ένα χρόνο, αλλά τόνισε επίσης την ανάγκη διατήρησης διπλωματικών σχέσεων με τη Μόσχα.
Η Αυστρία φιλοξενεί πολλές υπηρεσίες του ΟΗΕ και διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΑΣΕ, ο οποίος ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ως φόρουμ διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η Ρωσία είναι ένα από τα 57 έθνη στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία που συμμετέχουν στον οργανισμό που εδρεύει στη Βιέννη.
Η Μόσχα σχεδιάζει να στείλει εκπροσώπους στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του ΟΑΣΕ στις 23-24 Φεβρουαρίου, συμπεριλαμβανομένων 15 Ρώσων βουλευτών που τελούν υπό κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανάμεσά τους ο αναπληρωτής πρόεδρος της Δούμας Πιοτρ Τολστόι και ο συνάδελφος βουλευτής Λεονίντ Σλούτσκι.
Σε επιστολή προς τον καγκελάριο, τον υπουργό Εξωτερικών και άλλους αξιωματούχους της Αυστρίας, 81 εκπρόσωποι του ΟΑΣΕ από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, ο Καναδάς, η Βρετανία, η Πολωνία και η Ουκρανία, κάλεσαν την αυστριακή κυβέρνηση να απαγορεύσει τη συμμετοχή των Ρώσων στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις.
«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι Ρώσοι βουλευτές είναι αναπόσπαστο μέρος του συστήματος εξουσίας και συνένοχοι στα εγκλήματα που διαπράττει η Ρωσία καθημερινά στην Ουκρανία», έγραφε η επιστολή, την οποία είδε το Associated Press. «Δεν έχουν θέση σε έναν θεσμό που έχει ως αποστολή την προώθηση του ειλικρινούς διαλόγου και της αντίθεσης στον πόλεμο».
Οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση δεν ήταν μεταξύ των υπογραφόντων της επιστολής. Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΑΣΕ Μάικλ Κάρπεντερ δήλωσε στους δημοσιογράφους την Παρασκευή ότι οι Ρώσοι εκπρόσωποι «δεν είναι άνθρωποι που αξίζουν να μπορούν να ταξιδέψουν σε δυτικές χώρες». Ωστόσο, ο Κάρπεντερ πρόσθεσε ότι «εναπόκειται στην αυστριακή κυβέρνηση να καθορίσει εάν πρόκειται να χορηγήσει βίζα ή όχι».
Οι Αυστριακές αρχές δεν σχολίασαν την επιστολή. Στις 5 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ υπερασπίστηκε την απόφαση της Αυστρίας να επιτρέψει στους υπό κυρώσεις Ρώσους να εισέλθουν στη χώρα, υποστηρίζοντας ότι ήταν σημαντικό να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Μόσχα παρά τη «βίαιη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας».
Το αυστριακό Υπουργείο Εξωτερικών επέμεινε επίσης ότι ως υποδοχής στα κεντρικά γραφεία του ΟΑΣΕ στη Βιέννη, είναι νομικά υποχρεωμένο να χορηγεί βίζα σε εκπροσώπους των συμμετεχόντων χωρών που θέλουν να λάβουν μέρος σε συναντήσεις εκεί.
Η Αυστρία, η οποία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1995, επέκρινε τη Μόσχα και προσχώρησε στις κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία. Αλλά σε αντίθεση με τη Φινλανδία και τη Σουηδία, που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις ουδέτερες θέσεις τους τον Μάιο υποβάλλοντας αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, η Αυστρία παραμένει προσηλωμένη στη στρατιωτική ουδετερότητα που υιοθέτησε το 1955.
Η αυστριακή κυβέρνηση έχει στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία αλλά όχι όπλα. Ο καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ έγινε ο πρώτος και μέχρι στιγμής ο μοναδικός ηγέτης της ΕΕ που συναντήθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν μετά την έναρξη του πολέμου. Ο Νεχάμερ ταξίδεψε στη Μόσχα τον Απρίλιο του 2022 σε μια άκαρπη προσπάθεια να πείσει τον Ρώσο ηγέτη να τερματίσει την εισβολή.
Η υποστήριξη παραμένει ισχυρή για την αυστριακή ουδετερότητα μεταξύ του κοινού και του πολιτικού κατεστημένου.
«Πιστεύω ότι η αυστριακή ουδετερότητα μπορεί ακόμα να διαδραματίσει θετικό ρόλο σήμερα», λέει ο Ραλφ Τζάνικ, ειδικός στο διεθνές δίκαιο και ερευνητής στο ιδιωτικό πανεπιστήμιο Sigmund Freud στη Βιέννη. «Η εναλλακτική θα ήταν η ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά κάθε Αυστριακός πολιτικός γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό δεν υποστηρίζεται από την πλειοψηφία του αυστριακού κοινού».
Η Αυστρία, η οποία προσαρτήθηκε από τη ναζιστική Γερμανία ενόψει του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δήλωσε ουδετερότητα μετά τον πόλεμο υπό την πίεση των δυτικών συμμάχων και της Σοβιετικής Ένωσης. Αναζήτησε ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Ανατολής και Δύσης και ανέπτυξε δεσμούς με τη Μόσχα κατά τη διάρκεια και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Το 1968, η Αυστρία έγινε η πρώτη δυτικοευρωπαϊκή χώρα που εισήγαγε φυσικό αέριο από τη Σοβιετική Ένωση και η εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια αυξήθηκε τις επόμενες δεκαετίες. Πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το 80% του φυσικού αερίου της Αυστρίας προερχόταν από τη Ρωσία. Έκτοτε μείωσε το μερίδιο σε λίγο περισσότερο από 20% στρεφόμενη στο νορβηγικό φυσικό αέριο, σύμφωνα με τη ρυθμιστική αρχή της Αυστρίας για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο.
Το αυστριακό τραπεζικό σύστημα είναι επίσης στενά συνδεδεμένο με τη Ρωσία. Η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Αυστρίας, η Raiffeisenbank International, κέρδισε περισσότερα από τα μισά κέρδη της το 2022 από τη Ρωσία. Η τράπεζα έχει δεχθεί έντονες πιέσεις γιατί συνεχίζει τις δραστηριότητές της στη Ρωσία παρά τον πόλεμο της Μόσχας εναντίον της Ουκρανίας και επί του παρόντος αξιολογεί στρατηγικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της εξόδου από τη Ρωσία.
Η Βιέννη είναι επίσης γνωστό ότι είναι παιδική χαρά για κατασκόπους, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, λόγω της επιεικής νομοθεσίας περί κατασκοπείας. Παρά την αρχική της απροθυμία, η Αυστρία απέλασε οκτώ Ρώσους διπλωμάτες που πιστεύεται ότι είχαν εμπλακεί σε κατασκοπεία από την έναρξη του ρωσικού πολέμου κατά της Ουκρανίας.
Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις απομάκρυνσης από την αυστριακή ουδετερότητα, ορισμένοι έχουν ζητήσει να επανεκτιμηθεί η πολιτική μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Βέρνερ Φασλάμπεντ, πρώην υπουργός Άμυνας της Αυστρίας από το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, είναι από τις λίγες εξέχουσες φωνές που υποστηρίζουν την παραίτηση της χώρας από την ουδετερότητα και την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την ένταξη της Αυστρίας στην ΕΕ, η αυστριακή ουδετερότητα «έχασε τη λειτουργία της», δήλωσε ο Φασλάμπεντ, διευθυντής του Αυστριακού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας.
Ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Αυστρία «θα ήταν σε καλύτερη θέση να διαμορφώσει την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και θα αποκτήσει μεγαλύτερη ασφάλεια», πρόσθεσε, παραδεχόμενος ότι είναι απίθανο να συμβεί δεδομένου ότι θα απαιτούσε αλλαγή του συντάγματος με πλειοψηφία δύο τρίτων στην αυστριακό κοινοβούλιο.
«Αυτή η πλειοψηφία δεν είναι ορατή», είπε ο Φασλάμπεντ.
