Το ανατριχιαστικό δυστύχημα στις σιδηροτροχιές του Μπραντσίνο με πέντε νεκρούς εργάτες, που παρασύρθηκαν από τοπικό συρμό ενώ πραγματοποιούσαν εργασίες συντήρησης χωρίς μέτρα ασφαλείας, ξαναφέρνει στην επιφάνεια τις οικτρές συνθήκες εργασίας και τους νεκρούς που αφήνει πίσω του το μοντέλο εκμετάλλευσης και υπερκέρδους που έχει επιβληθεί στην Ιταλία.

Το δυστύχημα στο Μπραντσίνο δεν είναι ένα μεμονωμένο συμβάν. Το φετινό καλοκαίρι στην Ιταλία ήταν ένα πραγματικό κι ατέλειωτο προσκλητήριο πεσόντων, με τα στοιχεία να κάνουν αναφορά για σχεδόν 200 νεκρούς μέσα σε δύο μήνες. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο για την Ασφάλεια της Εργασίας Vega Engineering, στους πρώτους 7 μήνες του έτους οι νεκροί στους χώρους δουλειάς ήταν 559. Μόνο τον Ιούλιο είχαν καταγραφεί 109 νεκροί και στη συνέχεια εξίσου καταστροφικός ήταν και ο Αύγουστος, με αποκορύφωμα τον θάνατο των πέντε εργατών.

Ενδεικτικό είναι πως την ίδια ημέρα με το έγκλημα, άλλοι τρεις άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους (ο ένας εξέπνεε από τον θανάσιμο τραυματισμό του την προηγούμενη). Θύματα όλοι τους των εντατικών ωρών εργασίας και κυριότερα της παντελούς έλλειψης ασφάλειας στους χώρους της δουλειάς.

Μολονότι, τα στοιχεία που προκύπτουν μετά το έγκλημα στο Μπραντσίνο, συνηγορούν προς την ελλειμματική επικοινωνία και την ασυνεννοησία μεταξύ των ελεγκτών και των επικεφαλής στις διάφορες ομάδες της εταιρείας συντήρησης, εύλογο είναι το συμπέρασμα πως τέτοιου είδους δυστυχήματα δεν οφείλονται μόνον στο προσωπικό λάθος.

Αποδεικνύουν επίσης περίτρανα πως ο πλημμελής τεχνολογικός εξοπλισμός εντοπισμού και επικοινωνίας που θα μπορούσε να αποσοβήσει τους πέντε θανάτους, η αναπόφευκτη και a priori πίεση για τα ωράρια και την ένταση της εργασίας, με στόχο την εκμετάλλευση στο έπακρο της εργατικής δύναμης και της μείωσης του χρόνου των έργων και των υλικών, οδηγεί μαθηματικά σε τέτοια εγκλήματα. Κανείς από τα κέντρα ελέγχου δεν είχε επιτρέψει τις εργασίες στις γραμμές, όμως η πίεση για την εκτέλεση του έργου και η καθυστέρηση του συρμού αποδείχθηκαν καθοριστικοί παράγοντες για την τραγωδία.

Τραγική ειρωνεία: λίγες ώρες πριν το συμβάν, ένας από τους εργάτες είχε δημοσιεύσει ανάρτηση στα ΜΚΔ με το σχήμα ενός σταυρού, που σχηματίσθηκε κατά τη διάρκεια ηλεκτροκόλλησης στη μοιραία γραμμή, που κατά τον ίδιο αποτελούσε «ένα προμήνυμα από τον Θεό».

Η κατάσταση στην αγορά της εργασίας στην Ιταλία είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα προκαλέσει την επανάληψη τέτοιων περιστατικών. Την ώρα που η κατάσταση της απασχόλησης επιδεινώνεται ασταμάτητα, με το ποσοστό της να διαγράφεται στο 60,5% (με μέσο ευρωπαϊκό όρο 70%) ,  με τη γενικότερη οικονομική κατάσταση να χειροτερεύει -καθώς η ανάπτυξη στο β’ τρίμηνο να έχει μειωθεί κατά 0,4% ως προς το προηγούμενο-, με καταργημένο το Ελάχιστο Κοινωνικό Εισόδημα (Reddito di Cittadinanza), που λειτουργούσε ως «κοινωνικό μαξιλάρι», με την εποχιακή και part time εργασία να έχουν εκτοξευθεί , η ανάγκη θα σπρώξει ακόμη περισσότερους εργαζόμενους να δουλεύουν κάτω από οιεσδήποτε συνθήκες.

Η μείωση του ΑΕΠ (-0,4%), άμεση συνέπεια της πολιτικής της κυβέρνησης της ακροδεξιάς Τζόρτζιας Μελόνι. Ο  νέος προϋπολογισμό της ενθαρρύνει την πίεση στην εργασία, με τις φοροαπαλλαγές και τις μειώσεις που προβλέπει για τις επιχειρήσεις, ενώ το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης -παρά τις θριαμβολογίες-δεν εμπεριέχει καμία πρόβλεψη για ενίσχυση της βιομηχανίας και του εκσυγχρονισμού της, δαψιλεύοντας πακτωλούς χρημάτων για φαραωνικά έργα (όπως η γραμμή Λιόν-Τορίνου ή τη γέφυρα στο Στενό της Μεσσήνης), από τα οποία θα επωφεληθούν μόνον οι ξένες εταιρείες και οι Ιταλοί υπεργολάβοι τους. Ενδεικτικό είναι πως η όποια αύξηση (μικρή) σημειώνεται σε θέσεις εργασίας αφορά μόνον διπλωματούχους, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η απασχόληση ανειδίκευτων, εργατών κλπ, αυξάνοντας τη σχετική ψαλίδα.

Βέβαια και από τη χορεία των νέων εργαζόμενων πανεπιστημιακής μόρφωσης το φλέγον ερώτημα  «γιατί εργάζομαι» και κυρίως με ποιές απολαβές, εξακολουθεί να διατυπώνεται, παρά τις δημηγορίες των κυβερνώντων για βελτίωση των μισθών και των συνθηκών εργασίας. Την ίδια στιγμή το 23,1% των νέων 15-29 ετών βρίσκονται εκτός όποιας ευκαιρίας για εργασία, μόρφωση ή κατάρτιση (το λεγόμενο Neet: Not in Employment, Education, Training), ποσοστό διπλάσιο από εκείνο στη Γερμανία ή τη Γαλλία. Το 12,7% ούτε καν φθάνει να πάρει οποιοδήποτε δίπλωμα ή εγκαταλείπει τις σπουδές (στον φτωχό Νότο φθάνει το 15%) ενώ ένας στους 10 αποφοίτους δεν έχουν ούτε τις ελάχιστες απαιτούμενες ικανότητες για να εισέλθει στην αγορά εργασίας ή το Πανεπιστήμιο. Ποσοστό που βαθμιαία αναμένεται να αυξηθεί, ιδίως για όσους είναι απόφοιτοι από δημόσια σχολεία και ιδρύματα, καθώς το νέο Σχέδιο Ανάκαμψης  προγραμματίζει την  άκρατη ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης (όπως συμβαίνει και με την υγεία). Σιγά σιγά δηλ. δημιουργείται μία γενιά που δεν θα έχει τις δυνατότητες να βελτιώσει την ποιότητα ζωής της, ούτε και την ταξική της θέση και θα κινδυνεύει διαρκώς από τις ανισότητες και τις αρρυθμίες του μοντέλου παραγωγής και της κοινωνικής του αναπαραγωγής. Κι εάν κάποιος αναλογισθεί την ταξική ανισότητα ανάμεσα στον πλούσιο ιταλικό Βορρά και τον πάμπτωχο Νότο (όπου το καταργηθέν Redito di Cittadinanza όπως είπαμε λειτουργούσε ως κοινωνικό μαξιλάρι), εύκολα μπορούμε να φαντασθούμε τον ουσιαστικό διχασμό, τύπου λατινοαμερικανικής χώρας, που θα δημιουργηθεί στις Περιφέρειες.

Ιδίως όταν η κυβέρνηση Μελόνι όχι απλώς καθυστερεί τη συζήτηση για να θεσπισθεί ένας αξιοπρεπής κατώτατος μισθός, αλλά κυρίως αγνοεί επιδεικτικά όλες τις παραμέτρους (διοχέτευση χρημάτων από το Πρόγραμμα Ανάκαμψης, ασφάλεια σε χώρους εργασίας, κατάρτιση των εργαζομένων, επενδύσεις στην τεχνολογία, επιδοματική πολιτική για τις οικογένειες, κατώτατος μισθός, εκπροσώπηση στις επιχειρήσεις κλπ), που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την οικονομική κατάσταση και την ασφάλεια των εργαζομένων. Μία βελτίωση που θα αποτυπώνεται και στο επίπεδο ζωής και στο γενικότερο ΑΕΠ της χώρας, που κάθε τρίμηνο καταβυθίζεται.

Ασφαλώς , μετά το αποτρόπαιο τούτο περιστατικό, περίσσεψαν τα ευχολόγια για την ανάγκη για περισσότερη ασφάλεια και τα κροκοδείλια δάκρυα των πολιτικών, ακόμη κι από τον πρώην σιδηροδρομικό, βουλευτή των Αδελφιών της Ιταλίας Έντσο Άμικ ή τον οικτιρμό του προέδρου Σέρτζο Ματαρέλα. Για τον οποίο το γεγονός ότι πεθαίνουν άνθρωποι στους χώρους εργασίας (λόγω των συνθηκών δουλειάς που ρυθμίζονται από τα διατάγματα και νόμους που ο ίδιος υπογράφει) είναι «εξωφρενικό».

Τη Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου, τα εργατικά συνδικάτα προκήρυξαν απεργία εις μνήμη των πέντε θυμάτων. Βέβαια η αρμόδια επιτροπή για την επιτήρηση του Άρθρου 146 (που περιορίζει τις απεργίες σε νευραλγικούς δημόσιους τομείς) κάλεσε το συνδικάτο USB να μειώσει κατά 4 ώρες την απεργία που προκήρυξε για το έγκλημα στο Μπραντσίνο. Προτάσσοντας, με πρόσχημα το «κοινό καλό», την εξυπηρέτηση όχι του ίδιου κοινού, αλλά των εργοδοτών, των οποίων οι εργαζόμενοι εξυπηρετούνται με τα τοπικά τραίνα για να μεταβούν συχνά και σε άλλες πόλεις στις θέσεις τους. Η παραγωγή (ιδίως στον ιδιωτικό τομέα) δεν μπορεί να σταματά ή να δυσχεραίνεται από τον θάνατο πέντε ανθρώπων.