Ο πρώην ηγέτης της Σομαλίας, Χασάν Σεΐχ Μοχάμουντ, είναι ο νέος πρόεδρος της χώρας μετά από μια μαραθώνια εκλογική διαδικασία, η οποία ήταν ανοικτή μόνο σε βουλευτές και γερουσιαστές. Ο Χασάν Σεΐχ Μοχάμουντ επικράτησε του απερχόμενου προέδρου Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ Φαρμαάτζο, ο οποίος βρισκόταν στην εξουσία από το 2017. Από τους συνολικά «329 ψηφοφόρους» βουλευτές μόνο ένας δεν ψήφισε. Η ψηφοφορία διεξήχθη στο αεροδρόμιο-φρούριο της βάσης Halane. Αυτή είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία και έδρα όλων των διπλωματικών αποστολών και των οργανώσεων ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο Χασάν Σεΐχ Μοχάμουντ είχε διατελέσει πρόεδρος της Σομαλίας την περίοδο 2012-2017 όταν ηττήθηκε από τον Φαρμαάτζο. Στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου ακούστηκαν πυρά οπαδών του νικητή που πανηγύριζαν. Η εκλογική διαδικασία έγινε με έναν και πλέον χρόνο καθυστέρηση στην ασταθή χώρα στο Κέρας της Αφρικής που βιώνει μακρά πολιτική κρίση και μια παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας.
Εκρήξεις ακούστηκαν κοντά στο αεροδρόμιο καθώς άρχιζε η ψηφοφορία, υπενθυμίζοντας πόσο επισφαλής παραμένει η κατάσταση στη χώρα. Σύμφωνα με την αστυνομία, πάντως, δεν αναφέρθηκε κανένα θύμα.
Έπειτα από ώρες ψηφοφορίας που αναμεταδιδόταν απευθείας από την κρατική τηλεόραση, η διαδικασία έφθασε στην τρίτη και τελευταία φάση, με δύο υποψήφιους να συμμετέχουν σε αυτή, τον Φαρμάτζο και τον προκάτοχό του Χασάν Σεΐχ Μοχάμουντ, όπως και πριν από πέντε χρόνια. Στην τελική ψηφοφορία, ο κ. Μοχάμουντ επικράτησε με 214 ψήφους έναντι 110 του αντιπάλου του.
Τυπικά, η θητεία του προέδρου Φαρμάτζο ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2021, αλλά δεν υπήρχε συμφωνία ανάμεσα στους ηγέτες των πολιτειών για τη διεξαγωγή εκλογών.
Η παράταση της θητείας του για δύο χρόνια από τους βουλευτές τον Απρίλιο του 2021 πυροδότησε μάχες στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου, ανακινώντας τις μνήμες του εμφυλίου πολέμου δεκαετιών, από το 1991. Τους τελευταίους μήνες, εξάλλου, κλιμακώθηκε η σύγκρουση ανάμεσα στον πρόεδρο Φαρμάτζο και τον πρωθυπουργό του Μοχάμεντ Χουσέιν Ρόμπλε, που είχε αναλάβει την οργάνωση των εκλογών.
«Στη σομαλική πολιτική είναι πολύ δύσκολο να γίνουν προβλέψεις», εξηγεί ο Όμαρ Μαχμούντ, αναλυτής του International Crisis Group. «Πρόκειται ουσιαστικά για υπόθεση συμμαχιών και σχέσεων μάλλον, παρά προγραμμάτων».
Με φάσμα την αστάθεια, τα μέλη του σομαλικού κοινοβουλίου φάνηκαν να επιλέγουν μια ορισμένη συνέχεια, εκτίμησε η Σαμίρα Γκάιντ, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Χιράλ, ειδικευμένου σε θέματα ασφαλείας. «Ο κόσμος δεν πήγε σε κάποιο νέο πρόσωπο, διάλεξε ένα γνωστό πρόσωπο», είπε.
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η διεθνής κοινότητα καλούσε τους Σομαλούς ηγέτες να οργανώσουν εκλογές, κρίνοντας ότι οι καθυστερήσεις εξέτρεπαν την προσοχή από την αντιμετώπιση της απειλής της Σεμπάμπ, που συνεχίζει την εξέγερσή της τα τελευταία 15 χρόνια. Πριν από τις εκλογές ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ εκτίμησε ότι είναι «καιρός για τους ηγέτες της Σομαλίας να επικεντρωθούν στη συμφιλίωση και στην οικοδόμηση της ειρήνης».
Τους τελευταίους μήνες η Αλ Σαμπάμπ έχει πολλαπλασιάσει τις επιθέσεις της, εξαπολύοντας δίδυμη έφοδο στο κεντρικό τμήμα της χώρας τον Μάρτιο (48 νεκροί), κατόπιν βάζοντας στο στόχαστρο βάση της δύναμης της Αφρικανικής Ένωσης (10 νεκροί κατά τον επίσημο απολογισμό). Οι εκλογές αυτές θεωρούνταν εξάλλου κρίσιμες για το οικονομικό μέλλον της Σομαλίας, όπου το 71% του πληθυσμό ζει με λιγότερα από 1,80 ευρώ την ημέρα.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προειδοποιήσει πως το πρόγραμμα στήριξης 400 εκατ. δολαρίων θα τερματιζόταν αυτόματα την 17η Μαΐου εάν δεν σχηματιζόταν κυβέρνηση. Η απερχόμενη κυβέρνηση είχε ζητήσει στα τέλη Απριλίου να αναβληθεί αυτή η προθεσμία για τρεις μήνες, χωρίς να λάβει απάντηση.
Η χώρα των 15 εκατομμυρίων κατοίκων είναι αντιμέτωπη με μια από τις χειρότερες ξηρασίες των τελευταίων δεκαετιών και οργανώσεις αρωγής φοβούνται πως θα ενσκήψει λιμός παρόμοιος με εκείνον του 2011, όταν είχαν χάσει τη ζωή τους 260.000 άνθρωποι.
