Μία ενδιαφέρουσα διαμάχη εξελίχθηκε στο παρασκήνιο της συνόδου κορυφής της G20 μεταξύ του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ και του πρωθυπουργού του Καναδά, Τζάστιν Τριντό. Συγκεκριμένα, στο Μπαλί της Ινδονησίας, όπου και πραγματοποιήθηκε η σύνοδος, οι δημοσιογραφικές κάμερες απαθανάτισαν τον Σι Τζινπίνγκ να επιπλήττει δια ζώσης τον Τριντό για τη διαρροή στον Τύπο συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν την προηγούμενη ημέρα.
Ο Σι κατηγόρησε τον ηγέτη του Καναδά, αναφέροντας πως είναι ακατάλληλο να διαρρέουν λεπτομέρειες στον Τύπο, ενώ παράλληλα έκανε λόγο για έλλειψη ειλικρίνειας από την πλευρά του Τριντό, καθώς εν ολίγοις «άλλα είπαν και άλλα βγήκαν», σύμφωνα με τον Κινέζο ηγέτη. Ο Καναδός πρωθυπουργός με τη σειρά του υπεραμύνθηκε των επιλογών του, υποστηρίζοντας πως στον Καναδά πιστεύουν στον ανοιχτό και ελεύθερο διάλογο και προσθέτοντας πως αν και οι δύο χώρες συνεχίσουν να συνεργάζονται εποικοδομητικά, θα προκύπτουν διαφωνίες σε κάποια πράγματα. Την συζήτηση έληξε ο Σι με τη φράση: «Ας δημιουργήσουμε τις συνθήκες πρώτα».
Την προηγούμενη ημέρα ο Τριντό είχε προσάψει στο Πεκίνο την κατηγορία περί παρέμβασης του στον εσωτερικό πολιτικό βίο του Καναδά. Η επίθεση αυτή φαίνεται να συνδέεται με μία σειρά από γεγονότα που έχουν ταράξει τις σινο-καναδικές σχέσεις. Μόλις πριν λίγες μέρες, άλλωστε, οι καναδικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη ενός εργαζομένου στο μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της χώρας, με την κατηγορία πως προσπαθούσε να υποκλέψει εμπορικά μυστικά προς όφελος της Κίνας. Παράλληλα τα καναδικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πρόσφατα πως η Κίνα είχε παίξει ρόλο στις εκλογές του 2019, χρηματίζοντας πολιτικά πρόσωπα.
Η επιλογή του προέδρου της Κίνας να κατηγορήσει αυτοπροσώπως τον αρχηγό ενός άλλου κράτους, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαίο γεγονός. Άλλωστε, παραδοσιακά η κινεζική πολιτική ηγεσία, και ιδιαίτερα ο Σι, προσέχουν κάθε λεπτομέρεια στις εμφανίσεις τους και σίγουρα αποφεύγουν να διαπληκτίζονται μπροστά στο δημοσιογραφικό φακό. Επομένως η απόφαση του Σι φαίνεται να υποδηλώνει κάποιες βαθύτερες διαθέσεις της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής προς τον Καναδά.
Αρχικά φαίνεται πως ο Καναδάς δεν χαίρει εκτίμησης και δεν αποτελεί συνομιλητή ιδιαίτερης σημασίας για την Κίνα. Η θέση αυτή δε μπορεί παρά να σχετίζεται με το ταραγμένη παρελθόν των διμερών σχέσεων, όταν οι καναδικές αρχές συνέλαβαν, μετά από εντολή των ΗΠΑ, τη Μενγκ Γουάνγκτζου, διευθυντικό στέλεχος της Huawei και κόρη του ίδιου του ιδρυτή του κινέζικου τεχνολογικού κολοσσού. Η Γουάνγκτζου συνελήφθη το 2018 στο διεθνές αεροδρόμιο του Βανκούβερ και τέθηκε σε κατ’ οίκον κράτηση για τρία χρόνια με τις κατηγορίες περί απάτης και συνωμοσίας ενάντια στις αμερικανικές κυρώσεις εις βάρος του Ιράν. Αν και κινδύνευε να εκδοθεί στις ΗΠΑ, τελικά η Γουάνγκτζου κατάφερε να επιστρέψει στην Κίνα τον Σεπτέμβριο του 2021. Παράλληλα με την επιστροφή της κυρίας της Huawei, δύο Καναδοί πολίτες, οι Μάικλ Σπάβορ και Μάικλ Κόβριγκ που είχαν συλληφθεί στην Κίνα με την κατηγορία της κατασκοπείας, αφέθηκαν ελεύθεροι. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που έκανα λόγο για συμφωνία Κίνας-Καναδά για ανταλλαγή κρατουμένων, χωρίς ωστόσο να έχει επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο από επίσημα χείλη.
Αν και, όπως φαίνεται, η ιστορία της Γουάνγκτζου είχε αίσιο τέλος, έθεσε τις βάσεις για να επικρατήσει η καχυποψία και η κρίση μεταξύ των δύο πλευρών. Άλλωστε, αν για ένα πράγμα είναι γνωστό το Πεκίνο, είναι πως δεν ξεχνάει εύκολα.
Οι συνεχόμενες γκάφες άλλωστε του Τριντό δεν βοηθούν ιδιαίτερα τη διεθνή του εικόνα. Χαρακτηριστικά, μόλις πριν λίγες μέρες ο Καναδός πρωθυπουργός είχε αναγκαστεί να προχωρήσει στη διαγραφή ενός tweet, έπειτα από οργισμένες αντιδράσεις. Το tweet το οποίο αποδείχθηκε σενάριο επιστημονικής φαντασίας, υποστήριζε πως το Ιράν είχε καταδικάσει σε θάνατο 15.000 διαδηλωτές. Χιλιάδες χρήστες στα social media έσπευσαν να κατηγορήσουν τον Τριντό για αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων.
Την ίδια στιγμή, σε άλλο βίντεο ο Καναδός πρωθυπουργός εμφανιζόταν με τον Βρετανό ομόλογό του, Ρίσι Σουνάκ να μιλάει τηλεφωνικά με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και να δηλώνει την αμέριστη στήριξη του. Βέβαια το βίντεο ήταν σκηνοθετημένο, καθώς δεν υπήρχε κανένας στην άλλη άκρη της κλήσης.
Ο Τριντό ανέβηκε στην εξουσία, υποσχόμενος τη βελτίωση των σχέσεων με την Κίνα. Οι πολιτικές του όμως έχουν αποδείξει πως λειτουργεί περισσότερο ως ένας ραγισμένος καθρέπτης των ΗΠΑ, αντανακλώντας μέσα από τραγελαφικές γκάφες τις αντιλήψεις του μεγάλου γείτονα για την εξωτερική πολιτική. Ακριβώς αυτή η συμπεριφορά είναι που οδηγεί την Κίνα δια στόματος Σι να λέει «Ας δημιουργήσουμε τις συνθήκες πρώτα», καθώς βλέπει στο πηδάλιο του Καναδά έναν ηγέτη που μοιάζει περισσότερο με ακόλουθο των ΗΠΑ που χάνεται στη μετάφραση. Βέβαια, για τον ίδιο τον Τριντό, οι πράξεις του αποτελούν χρέος προς τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου, όπως έσπευσε να απαντήσει και στον ίδιο τον Σι. Για άλλη μία φορά βέβαια, λειτούργησε ως μία κακή αντανάκλαση των δυτικών αντιλήψεων, διαχωρίζοντας τον Καναδά από το αυταρχικό κινεζικό καθεστώς, όπως συχνά παρουσιάζεται.
Η τραγική ειρωνεία στην υπόθεση Τριντό, είναι πως πρόσφατα ο ίδιος χαρακτηριζόταν ως «ντροπή της δημοκρατίας» από ευρωβουλευτές, οι οποίοι τον κατηγορούσαν για τους χειρισμούς του απέναντι στις διαμαρτυρίες αντιεμβολιαστών στην Οττάβα. Δεν ήταν όμως μονάχα οι συντηρητικοί ευρωβουλευτές που αποδοκίμασαν τον Τριντό. Τον περασμένο Φλεβάρη, η Wall Street Journal αφιέρωσε ένα ολόκληρο άρθρο στις τακτικές του Τριντό με αφορμή της Οττάβα, θέτοντας μέσω του τίτλου του το χαρακτηριστικό ερώτημα «Θα επιβιώσει η καναδική δημοκρατία από τον Τζάστιν Τριντό;».
Πράγματι, ο Καναδάς είχε λάβει σκληρά μέτρα αστυνομοκρατίας ενάντια στους φορτηγατζήδες της Οττάβα που διαδήλωναν κατά των εμβολίων για τον κορονοϊό. Δεν είναι βέβαια το μοναδικό δείγμα αντιδημοκρατικών τακτικών που έχει να επιδείξει η κυβέρνηση Τριντό. Εδώ και αρκετούς μήνες έχει προκύψει ένας έντονος διάλογος με αφορμή μία σειρά από νομοσχέδια που έχει προωθήσει η καναδική κυβέρνηση, τα οποία εντείνουν τον έλεγχο και τη λογοκρισία στο διαδίκτυο, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δημιουργία περιεχομένου μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το YouTube. Μάλιστα, η τελευταία είχε καλέσει τους Καναδούς δημιουργούς να προχωρήσουν σε διαμαρτυρίες ενάντια στα συγκεκριμένα νομοσχέδια.
Ο Τριντό παρουσιάστηκε ως ένας νεαρός ηγέτης, με χρωματιστές κάλτσες και φρέσκο αέρα που έσπαγε το παραδοσιακό status quo της πολιτικής. Σταδιακά όμως άρχισε να διαφαίνεται ένας ανίκανος ηγέτης τόσο όσον αφορά την εσωτερική διαχείριση όσο και την εξωτερική πολιτική. Η εικόνα του Σι να «κατσαδιάζει» τον Καναδό ηγέτη, είναι τουλάχιστον ντροπιαστική πρώτα απ’ όλα για τον ίδιο τον Καναδά. Αποτυπώνει το βαθμό αναξιοπιστίας του Τριντό, μέσα από τις συνεχόμενες γκάφες του.
